ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا اتىراۋدا بولعان ميتينگ جەر رەفورماسىنا نارازى حالىقتىڭ سول كەزدەگى اقىرعى امالى ەدى. ماسەلەنىڭ ماڭىزدىلىعىنا باسقاشا نازار اۋدارتۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. ودان اقتوبە، قىزىلوردا، سەمەي قالالارىندا دا حالىقتىق نارازىلىق شارالارى ءوتتى. الماتىلىقتار جالپىرەسپۋبليكالىق ميتينگ وتەدى دەلىنگەن 21 مامىردى كۇتپەي 7 مامىردا ميتينگكە شىقپاق بولدى. ءبىراز بەلسەندىلەردى سول كۇنى تاڭەرتەڭ ۇيلەرىنەن پوليسيا الىپ كەتىپ جاتتى.
ەلباسى جاريالاعان موراتوريي مەن جەر رەفورماسى جونىندەگى كوميسسيا شيەلەنىسە باستاعان حالىق نارازىلىعىن ەداۋىر باسقانداي بولدى. الايدا، جالپىحالىقتىق ميتينگ جوسپارلانعان 21 مامىر قارساڭىندا استانا، الماتى، اتىراۋ، ورال، اقتوبە سىندى ءبىرقاتار قالالاردا بەلسەندىلەر قاماۋعا الىنىپ، اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى. ماكس بوقايەۆ، تالعات ايان، جانات ەسەنتايەۆ، ماحامبەت ءابجان سىندى ءبىرقاتار جىگىتتەردىڭ ۇستىنەن الەۋمەتتىك، ۇلتتىق ارازدىق تۋعىزدى دەگەن ايىپپەن قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ وتىر. حالىقارالىق قۇقىققورعاۋ ۇيىمدارى، ازاماتتىق قوعام مۇشەلەرى بۇل تۇتقىنداۋلاردى ايىپتاپ، كونستيتۋسيالىق قۇقىعىن پايدالانىپ، ماڭىزدى مەملەكەتتىك ماسەلەگە ءۇن قاتقانى ءۇشىن قامالعان ازاماتتاردى بوساتۋدى تالاپ ەتۋدە. ۇكىمەت جانىنداعى جەر كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا دا وسى قۋعىندالعان ازاماتتاردىڭ ءىسى ءسوز بولدى، باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارىنىڭ الدىنا ماسەلە قويىلدى. الماتىدا قۇرىلعان «اراشا» كوميتەتى دە باتىستا قاماۋدا وتىرعان جىگىتتەرگە كومەكتەسۋدىڭ ءتۇرلى جولدارىن قاراستىرۋدا.
ەندىگى جەردە قۋدالاۋ ورگاندارىنىڭ ماقساتى تۇسىنىكسىز بولىپ وتىر. ول قامالعان ازاماتتاردىڭ ەشقايسىسى كىسى ءولتىرىپ، ۇرلىق جاساۋعا، باسقا دا قىلمىستارعا شاقىرمادى، تەك بيلىكتەن جەردىڭ شەت ەلدەرگە جالعا بەرىلمەۋىن، جەكە مەنشىككە ساتىلماۋىن تالاپ ەتىپ، حالىقتىڭ ويىن جوعارىعا جەتكىزۋدىڭ جولىن ىزدەدى. سول – قىلمىس پا؟ ايدىڭ كۇننىڭ امانىندا اراق ءىشىپ، كولىكپەن ادام باسىپ جاتقاندار، كىسى ۇرلاپ، اقشا توناپ، ىزدەۋدە جۇرگەن قىلمىسكەرلەرمەن ول ازاماتتاردى قالايشا قاتار قويامىز؟
جەر رەفورماسىنا نارازىلىق بەلسەندىلەردى قانشا قۋدالاپ، وقشاۋلاسا دا ەلباسىنىڭ قۇلاعىنا جەتتى. پرەزيدەنت شالا زاڭعا موراتوريي جاريالاپ، ارنايى كوميسسيا قۇرعىزدى. ول كوميسسيا زاڭنىڭ، باسقا دا قۇجاتتاردىڭ ولقى تۇستارىن انىقتاپ، پارلامەنتكە ۇسىنىس جاساماق. كوميسسيا قۇرامىنا ەنبەگەن نەمەسە ودان باس تارتقان قوعامدىق بەلسەندىلەر دە ءوز ۇسىنىستارىن ورتاعا سالۋدا. قالاي بولعاندا دا بيلىك جەر ماسەلەسىندە قاتەلەسكەنىن ءتۇسىندى، حالىقتىڭ ويىمەن ساناستى. ەندى ەكى تاراپ ماسەلەنى وڭتايلى شەشۋگە ارەكەتتەنۋدە. وندا نەگە ماكس بوقايەۆ پەن تالعات ايان باستاعان بىرنەشە ادام ءالى قاماۋدا وتىر؟ ولاردىڭ ۇستىنەن قوزعالعان ءىس نەگە توقتاتىلمايدى؟ ولار وسى جەر ماسەلەسىن كوتەرىپ الاڭعا شىقتى ەمەس پە؟ جەر كوميسسياسىنىڭ قۇرىلىپ جۇمىس باستاۋى سول ت. ايان مەن م. بوقايەۆ، ت.ب. ازاماتتار قاققان دابىلدىڭ دۇرىستىعىن دالەلدەگەن جوق پا؟
جومارت ابدوللا ۇلى
