ەلدەگى ازاماتتىق سوعىستان قاشىپ، ەۋروپاعا بارىپ، باس ساۋعالاپ جاتقان سيريالىقتار كوپ دەپ حابارلايدى 24.kz. ءبىراق سوڭعى كەزدە كارى قۇرلىقتان كەرىسىنشە ءوز ەركىمەن سيرياعا جاقىن تۇركياعا ورالىپ جاتقاندار دا از ەمەس. العاشقىدا ميگرانتتار باتىس ەلدەرىنەن جەرگىلىكتى تۇرمىسقا بوي ۇيرەتە الماي قايتىپ جاتاتىن. دەموكراتياسى بەرىك كارى قۇرلىقتا بوسقىنداردى تاعى قانداي جاعدايلار مازالايدى؟
شانلىۋرفا قالاسى سيريا شەكاراسىنان 55 شاقىرىمداي جەردە ورنالاسقان. بۇل شاھاردا كورشى ەلدە ازاماتتىق سوعىس باستالعالى حالىق سانى ەكى ەسە ارتتى. باستاپقىدا باس ساۋعالاعان سيريالىقتار كوپ تۇراقتاماي ەۋروپاعا اتتاناتىن. الايدا سوڭعى ۋاقىتتا كارى قۇرلىقتان وتانى – سيرياعا جاقىن ەلگە، اسىرەسە، تۇركياعا ورالىپ جاتقاندار دا از ەمەس. بۇعان كوبىنە ءدىنى مەن دىلىنە بايلانىستى ەۋروپالىق قوعامعا بوي ۇيرەتە الماۋ سەبەپ. ءقازىر بۇل قيىندىققا نەوفاشيزم قوسىلدى. بىرەر جىل بۇرىن گەرمانياعا تۇراقتاعان فەيسال ءال-حايال ماسەلە ول جاقتاعى ادامداردىڭ ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋىندا ەمەس ەكەنىن ايتادى. ءقازىر بوسقىندارعا كارى قۇرلىقتى جايلاعان ۇلتشىلدىق ءقاۋىپ بولىپ تۇر.
فەيسال ءال-حايال، سيريالىق بوسقىن:
- ءقازىر ول جاقتا اسىرە ۇلتشىلدار سيريالىقتاردى ۇناتپايدى. ويتكەنى ولار بوسقىندار ەۋروپا مەن گەرمانياعا يسلامدى الىپ كەلىپ، وزدەرىنە ۇلكەن ءقاۋىپ توندىرە باستادى دەيدى. بۇعان قوسا جەرگىلىكتى اقپارات قۇرالدارى دا وسى ەلدە زاڭدى بۇزعان كەلىمسەكتىڭ اۋعان نەمەسە سەربيالىق بولعانىنا قاراماستان، سيريالىقتاردى ايىپتاۋعا دايىن تۇرادى.
2015 جىلى شۆەسيادا تۇرىپ، كەيىن تۇركياعا ورالعان مەتين كوراباتىر دا ەۋروپا مەن اقش-تا بوسقىندار ءۇشىن جاقسى جاعداي جاسالعانىمەن، باتىس قوعامىندا ناسىلشىلدىك بەلەڭ الىپ تۇرعانىن ايتادى. ال قۇراما شتاتتاردا بيلىك اۋىسقالى قاۋىپتە ۇلعايدى. سوندىقتان كەي ميگرانتتار باس اماندىعىن ويلاپ، تۇركياعا ورالۋدى ءجون كورەدى دەيدى ول.
مەتين كوراباتىر، باسپانا مەن ميگراسيا جونىندەگى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى:
- گەرمانيا، شۆەسيا سياقتى ەۋروپالىق ەلدە بوسقىنعا ارنالعان ناقتى جۇيە بار. ءبىراق ءقازىر ول جاقتا ناسىلشىلدىك پەن كسەنوفوبيا كوپ. ال ترامپ بيلىك باسىنا كەلە سالىسىمەن بۇل ءۇردىس ءتىپتى كۇشەيدى. دەگەنمەن بۇل ەلدەردىڭ ميگرانتتارعا بەرەتىن قۇقىقتىق مارتەبەسى وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىراتىنى كوڭىلگە مەدەۋ. ءقازىر باتىس ەلدەرىنەن قايتا ورالعاندار تۋرالى ناقتى ساناق جوق. تۇركيا بيلىگىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا 2015 جىلى ەلگە اياق باسقان 1 ميلليون سيريالىقتىڭ 700 مىڭى ەۋروپا اسقان. ال ءقازىر مۇندا 4 ميلليونداي سيريالىق تۇرىپ جاتىر. سەبەبى تۇرىك جەرىندە بوسقىندار كارى قۇرلىقتاعىداي جەڭىلدىگى مول قۇقىقتىق مارتەبەگە يە بولا الماسا دا، ەركىن جۇمىس ىستەپ، ءناپاقا تابا الادى. ءتىپتى كىشىگىرىم كاسىبىن دوڭگەلەتىپ وتىرعاندار دا بار.
اۆتورلارى: داۋرەن اقاش ۇلى، ماقسۇت مەدەلحانوۆ
پىكىر قالدىرۋ