2017 جىلدىڭ 24 قىركۇيەگىندە گەرمانيادا 19-شى رەت فەدەرالدى بۋندەستاگتىڭ پارلامەنت سايلاۋى وتكىزىلدى. Exit poll ناتيجەسى بويىنشا بۋندەستاگتاعى 690 ورىننىڭ 33%-ى انگەلا مەركەل باسشىلىق ەتەتىن حدپ پارتياسىنا (حريستيان دەموكراتيالىق پارتياسى)، 20،6%-ى بۇرىنعى ەۋروپارلامەنت دەپۋتاتى مارتين ششۋلس باسشىلىعىنداعى سوسيال-دەموكراتتارعا بۇيىرسا، ءۇشىنشى كوپشىلىك 12،6% داۋىس كورسەتكىشىمەن وڭشىل پوپۋليستتەردىڭ «گەرمانيا ءۇشىن التەرناتيۆا» پارتياسىنا بۇيىردى. قالعان 206 ورىن سايكەسىنشە پارلامەنتكە كىرۋگە قاجەتتى پايىزدىق مەجەدان اسا العان پارتيالار – ليبەرالدى تاۋەلسىز دەموكراتيالىق پارتيا (تدپ)، سولشىلدار پارتياسى مەن جاسىل پارتيا يەلەندى.
ازىرشە، بۇل ناتيجە العاش رەت پارلامەنتكە ەنىپ وتىرعان وڭشىلداردىڭ «گەرمانيا ءۇشىن التەرناتيۆا» پارتياسىن عانا قۋانتىپ وتىر. «ءبىز بۇل سايلاۋدا حالىقتىڭ كوپشىلىك داۋىسىن يە بولعانىمىزبەن، كۇتكەنىمىز بۇدان جوعارى ەدى» - دەپ مالىمدەدى حدپ باسشىسى مەركەل حانىم. كوپشىلىكتىڭ داۋىسى بويىنشا ەكىنشى ورىندى يەلەنگەن سدپ-نىڭ باسشىسى دا ءوز ويىن جاسىرمادى. ەكىنشى دۇنيەجىزىلىك سوعىستان بەرى العاش رەت مۇنداي تومەن كورسەتكىشكە يە بولعان سوسيال-دەموكراتتار باسشىسى بۇل سايلاۋدا جەڭىلىس تاپقاندارىن مويىندادى. اتاپ ايتقاند، بۇل سايلاۋ سولشىلداردى دا ابىرجىتىپ تاستادى. ولاردىڭ بۇرىنعى سايلاۋعا قاراعانداعى ناتيجەلەرى ازداپ جوعارىلاسا دا، 12% داۋىسپەن يەلەنىپ وتىرعان ءۇشىنشى ورىننان ولاردىڭ التىنشى ورىنعا تۇسكەندەرى پارتيا قولداۋشىلارىنا ۇناماعانى ايقىن.
كونسەرۆاتورلار بلوگى (حدپ) كوپشىلىك داۋىسقا يە بولعانىمەن، ولاردىڭ كورسەتكىشى ۇكىمەت قۇرۋ ءۇشىن تومەن بولىپ تۇر. وسى رەتتە، سوسيال-دەموكراتتار وزدەرىنىڭ وپپوزيسيا قۇرامىنا كەتەتىندىكتەرىن مالىمدەسە، وڭشىلدار الدەن قۇرىلماعان ۇكىمەتكە قارسى تۇراتىندارىن جەتكىزدى. «پارلامەنتتىڭ ءۇشىنشى ۇلكەن كۇشىنە اينالىپ وتىرعاندىعىمىزدان، ءبىز ۇكىمەتكە قارسى «اڭشىلىق» جاريالايمىز. ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە، مەركەل حانىمدى كوزدەن تاسا قىلمايمىز جانە حالقىمىزدى وزىمىزگە قايتا قايتارامىز»-دەدى. ەۋروسكەپسيستىك ساياساتتى قولدايتىن وڭشىلدار پارتياسى ەۋرو وداقتان شىعۋ مەن رەسەيگە سالىنعان سانكسيالاردى الىپ تاستاۋ سەكىلدى راديكالدى ۇسىنىستارىنىڭ ارقاسىندا باسقا پارتيالارمەن ۇلتشىل-پوپۋليستتىك دەپ سىنالىپ تاستالعان بولاتىن. بۇگىندە، ۋكراينالىق باسىلىمدارمەن «پرورەسەيلىك» دەپ سىنالىپ جاتقان پارتياعا قارسى بەرليندە، گەرمانيالىق Spiegel.de مالىمدەۋىنشە، دەمونسترانتتار شەرۋى ءوتىپ ۇلگەردى. سولشىلدارمەن قوسقانداعى بۋندەستاگدىڭ مۇنداي وپپوزيسيالىق قۇرامىمەن مەركەل حانىمعا جاسىلدار مەن ليبەرالدار پارتيالارىمەن بىرىگىپ، كواليسيا قۇرۋىنا تۋرا كەلەتىن سەكىلدى.
ايتا كەتسەك، «گەرمانيا ءۇشىن التەرناتيۆا» پارتياسىنىڭ العاش رەت پارلامەنت قۇرامىنا ەنۋى وسى سايلاۋدىڭ ۇلكەن SHOK جاڭالىعى بولىپ وتىر. سەبەبى، 2013 جىلعى پارلامەنت سايلاۋىنداعى كورسەتكىشى 4،5%-دى قۇراپ، بۋندەستاگ قۇرامىنا ەنە الماعان. ولاردىڭ بيىل پارلامەنت قۇرامىنا ەنىپ قانا قويماي، مەملەكەتتەگى ءۇشىنشى ءىرى ساياسي كۇشكە اينالعاندىعى ەۋروپانىڭ ميگرانتتارعا قاتىستى ساياساتىنا بايلانىستى كۇشەيگەن ەۋروسكەپتيسيستىك كوڭىل-كۇي تاراۋىنىڭ ناتيجەسى بولىپ وتىر. سول سەكىلدى، 2016-جىلعى ۇلىبريتانياداعى Brexit-كە قاتىستى رەفەرەندۋم ناتيجەسىندە دە ۇكىمەتكە ەۋروسكەپتيسيستى كونسەرۆاتيۆتى پارتيا كەلگەن بولاتىن. ال فرانسياداعى بيىلعى پرەزيدەنت سايلاۋىندا ەۋروسكەپسيستىك وڭشىل پارتيا باسشىسى مارين لە پەن حالىقتىڭ 40% داۋىسىن جيناعان بولاتىن.
پىكىر قالدىرۋ