ەلىمىزدەگى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى دەنساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋدىڭ 2016–2020 جىلدارعا ارنالعان «دەنساۋلىك» باعدارلاماسىنىڭ شەڭبەرىندە قىزمەت ەتۋدە. بۇل باعدارلامانىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى – تۇرعىنداردىڭ ينفەكسيالىق جانە الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ينفەكسيالىق ەمەس اۋرۋلارعا، پسيحيكالىق دەنساۋلىقتىڭ بۇزىلۋلارى مەن جاراقاتتانۋشىلىققا سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قاداعالاۋ جاساۋ بولاتىن. كۇز باستالىسىمەن وبلىستا اسكەرگە شاقىرۋ كەزەڭى باستالدى. ەلىمىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرىنە ءبىزدىڭ وڭىردەن قىركۇيەك-جەلتوقسان ايلارىندا 800-دەي ادام اسكەري قىزمەتكە قابىلدانباق. وبلىستىق قورعانىس ىستەرى جونىندەگى دەپارتامەنتىنە قاراستى جەرگىلىكتى اسكەري باسقارۋ قۇرىلىمدارى قىركۇيەكتىڭ 2-سىنەن باستاپ 200-دەي ادامدى ق ر ۇقك شەكارا قىزمەتىنە شاقىرعان. الايدا بارلىعىنىڭ بىردەي دەنساۋلىعى وتان قورعاۋعا جارامدى ەمەس ەكەن. كۇزگى مەرزىمدى اسكەري قىزمەتكە شاقىرتۋ قاعازىن العان ازاماتتار، ونىڭ ىشىندە جاسى 18-27 ارالىعىنداعى جاستار قازىرگى ۋاقىتتا مەديسينالىق تەكسەرۋدەن وتۋدە. قورعانىس ىستەرى جونىندەگى وبلىستىق دەپارتامەنتتىڭ مەديسينالىق قىزمەتىنىڭ باسشىسى، مايور جاسقايرات نۇرىشيەۆتىڭ سوزىنشە، اسكەرگە شاقىرىلۋشىلار اراسىندا سالماق جەتىسپەۋشىلىگى كوپ كەزدەسۋدە.
– جاسوسپىرىمدەر ەنەرگەتيكالىق سۋسىندار مەن كوكا-كولا ونىمدەرىنە، ءتاتتى شىرىندار مەن فاست-فۋد تاعامدارىنا اۋەس. ولاردىڭ بويى تەز جەتىلەدى دە، سالماق ولشەمى سايكەس كەلمەي جاتادى. ءبىر جاعىنان، قانازدىق دەرتىنە شالدىقانى دا بەلگىلى بولادى. اسكەري مىندەتىن وتەۋگە قۇلشىنعاندار اعزاعا پايدالى دارۋمەندەرى مول تاعامداردى قورەك قىلۋى كەرەك، – دەدى جاسقايرات نۇرىشيەۆ.
دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، اسكەرگە شاقىرۋشىلاردىڭ 25 پايىزىنىڭ كورۋ قابىلەتى ناشار بولادى ەكەن. ونىڭ ءبىر سەبەبىن ينتەرنەتتى پايدالانۋشىلاردىڭ قاتارى كۇننەن-كۇنگە كوبەيۋمەن بايلانىستىرادى. قازاقستاندا وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەر بەلcەندى پايدالاناتىن «ۆكونتاكتە» مەن «Instagram» جەلىلەرىنە 2 ميلليوننان استام ادام تىركەلگەن. ۆيرتۋالدى الەمگە قۇمار بالالار سمارتفون مەن كومپيۋتەرگە تەلمىرىپ وسەدى. ولاردان سۇرمەرگەندەر تاربيەلەۋ قيىن ەكەنى ءسوزسىز. سمارتفونداردى قانداي قالىپتا بولماسىن، قولدانۋعا ىڭعايلى جاسالۋى جاس وركەندەردىڭ ومىرتقاسىنىڭ قيسىق بىتۋىنە دە اسەر ەتۋدە. ودان تۋىندايتىن ءتۇرلى دەرتتى ايتپاعاندا، ساپتا سىمداي تارتىلىپ تۇرۋى ءتيىس جاۋىنگەر سىمباتىنا كۇجىرەيگەن جاۋىرىن ءمىن بولارى انىق. دەنساۋلىق نىساندارىندا جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ جەتىلە تۇسۋىنە بايلانىستى كومپيۋتەرلىك دياگنوستيكادان وتكەن جاستاردىڭ اعزالارىندا مي، ومىرتقا، جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارىنىڭ بەلگىلەرى بار ەكەنى ەرتە بايقالعان.
سوڭعى ۋاقىتتا اسكەري مىندەتتىلەر اراسىندا جي كەزدەسەتىن ارتوسكلەروز اۋرۋى ازايعان. سونىمەن قاتار، بۇرىن اسكەرگە جارامسىز دەپ تانۋعا سەبەپ بولاتىن اۋرۋلار قاتارى قىسقارعان. ماسەلەن، مايتابان اۋرۋىنىڭ ءى جانە ءىى دارەجەسى سارباز دەنساۋلىعىنا كىنارات بولىپ دەپ سانالمايدى. كورۋ قابىلەتى ناشارلاعاندارعا دا بەلگىلى ءبىر جاساققا قابىلدانادى. ارينە، الدىن الا جان-جاقتى مەديسينالىق تالداۋ جاسالادى. جانىبەك، بوكەي ورداسى، قاراتوبە اۋدانىندارىندا مەديسينالىق كۋالاندىرۋدان وتكەن ازاماتتاردىڭ كوبىنىڭ بويى الاسا بولاتىنى بايقالعان.
اسكەري مىندەتتىلەر ناشاقورلىققا قاتىستى تەستىلەۋدەن دە وتەدى. «بيىل ءۇش ادامنىڭ ەسىرتكى تەكتەس زاتتارعا ءۇيىر بولعانى بەلگىلى بولدى. بىرەۋى اناشا شەكسە، بىرەۋى ناسىباي اتقان، ەندى ءبىرى مويىندامادى. ولار – ناشاقورلار ەمەس. ءبىراق اۋەستىكتىكپەن «ءدامىن تاتقان»، – دەپ ءتۇسىندىردى جاسقايرات نۇرىشيەۆ. ونىڭ ايتۋىنشا، ناركوديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇراتىنداردىڭ ءتىزىمى قورعانىس ىستەرى جونىندەگى قۇرىلىمدارعا الدىن الا بەرىلەدى.
مەديسينالىق كۋالاندىرۋ وبلىس ورتالىعىندا 12 باعىتتا جۇرگىزىلۋدە. اۋداندارداعى مەديسينالىق كوميسسيا قۇرامىندا 7 دارىگەر قىزمەت ەتەدى.
ايتا كەتەيىك، وبلىس بويىنشا 27 مىڭداي ادام اسكەري ەسەپتە تۇر. بىلتىر 12 مىڭ ادام مەديسينالىق كۋالاندىرۋدان وتكەن. دارىگەرلەر 80 پايىزىنىڭ دەنساۋلىعىن اسكەرگە جارامدى دەپ تانىعان. وتكەن جىلى 1500-دەن استام جىگىت ارمياعا اتتانعان بولاتىن.
گۇلىم اقاپ،
باتىس قازاقستان وبلىسى
