«ايەل دەسەم اجەمە تيەدى» دەگەندەي، اپا-قارىنداستاردان كەشىرىم سۇراي وتىرىپ، قازانعاپ بايبول ۇلىنىڭ «تولە ءبيدىڭ تاريحى» داستانىنان ءبىر ەپيزود بەرەيىنشى...
ىلگەرىدە ءتوس ەلىنىڭ (تۇلكىباس پەن قازىعۇرت اراسى) ەكى ازاماتى جولاۋشىلاپ ءجۇرىپ، ارىستىڭ سىرعا قۇيار ساعاسىندا وتىرعان قالىڭ قوڭىراتتىڭ ءبىر ۇيىنە توقتايدى. ءۇي يەسى قازاقى داستۇرمەن قوناقتاردى قۇشاق جايا قارسى الادى. قوناقتار ءۇي كولەڭكەسىندە جاتقان موينىندا قارعىلى باۋى بار ادامعا ۇقساس الدەبىر جانۋاردى كورىپ تىكسىنىپ قالادى. سوندا دا سىر بەرمەي ۇيگە كىرەدى. قاق توردە تايىنشاداي توبەت جاتىر. قوناقتار بىر-بىرىنە ءۇنسىز قاراپ، داستارحان باسىنا جايعاسادى. سۋسىنداپ، ءجون سۇراسىپ بولعان سوڭ، ءۇي يەسى ءسوز باستايدى. 
—كوزدەرىڭىزدەن كوڭىلدەگى كۇدىكتەرىڭىزدى بايقادىم. سونى سەيىلتەيىن، ءارى ەت پىسكەنشە، ۋاقىت ولتىرەيىك...
قاي ءبىر جىلى ەل شەتىنە قالماق ءتيىپ، ءبىراز قىز-كەلىنشەكتەردى ءجاسىر ەتىپ اتقا وڭگەرىپ اكەتكەن. سونىڭ اراسىندا مەنىڭ دە جاس كەلىنشەگىم كەتىپ ەدى. ءبىراز جىلدان سوڭ اراعا ەلشى ءجۇرىپ، ەل تاتۋلاستى. تۇتقىن قىز-كەلىنشەكتەردىڭ ەركى وزدەرىنە قالاتىن بولىپ شەشىلدى. كوپپەن بىرگە قالماققا مەن دە باردىم. بارسام، كەلىنشەگىمدى ءبىر قالماق قاتىندىققا الىپتى. سىر تارتىپ كورسەم، قايتاتىن نيەتى جوق. 
—ولاي بولسا، قوشتاساردا سوڭعى ءسوزىمدى تىڭدا، ەش بولماسا،-دەپ كەشكە قاراي اۋىل سىرتىنا شاقىردىم. كەلگەن كەزدە، اتىما وڭگەردىم دە، اتتىڭ باسىن ەلگە قاراي جىبەردىم. ءبىر ۋاقىتتار بولعاندا، ارتىمنان كەلە جاتقان جالعىز اتتى قۋعىنشىنى بايقادىم. قۇتقارار ءتۇرى جوق! امالسىز اتتان ءتۇسىپ، ايىلدى تارتىپ شايقاسقا ازىرلەندىم. ات ۇستىندە ءبىر-بىرىمىزدى الا الماي، ەكەۋمىز دە اتتان اۋىپ تۇستىك. قايراتتى پالە ەكەن! ايەلىمە كومەكتەس دەپ ىمداسام، وندا ءۇن جوق. سىلەيىپ تۇر. 
ءبىر كەزدە، قالماقتى شالىپ جىعىپ ۇستىنە شىعىپ، بۋىندىرا باستادىم. قالماقتىڭ بويىنان قايرات كەتىپ قىرىلداي باستادى...سول ساتتە كوك جەلكەمنەن بىردەڭە ءتيدى. كوزىم قاراۋىتىپ، ەسىمنەن اۋىپ كەتىپپىن. ەسىمدى جيسام، قاسىمدا مىناۋ ءيتىم شوقيىپ وتىر. قالماق جايراپ جاتىر. اۋدەم جەردە قاتىن وتىر، ەكى تىزەسىن قۇشاقتاپ...
جايىلىپ جۇرگەن اتتاردى يتشىلەپ ۇستاپ، بىرەۋىنە ءوزىم، بىرىنە قاتىندى وتىرعىزىپ جەتەككە الىپ، اۋىلعا قايتتىم. 
مىناۋ توبەت سول، مەنىڭ قۇتقارۋشىم! ايەلدى الگىندە كوردىڭدەر! 
ەت پىسكەن كەزدە، تازا تاباققا سالىپ، ءيتتىڭ سىباعاسىن بەرگەنىن كورىپ وتىرمىز. تاماقتان كەيىن اياق جازۋعا سىرتقا شىقتىق. باعاناعى قۇبىجىق، الدىنا قويعان جۋىندىنى شالپىلداتىپ ءىشىپ وتىر ەكەن...

مىناۋ توبەتتى 7-8 جىل بۇرىن ءسىلبىلى جايلاۋىندا ءبىر شوپاننىڭ ۇيىنەن كورىپ ەدىم. يەسىنىڭ ايتۋىنشا، ءبىر قىستا بىرنەشە قاسقىر الىپتى. الدە قايتەدى دەپ سەسكەنىپ جاقىنداعان ماعان ءبىر بۇرىلىپ قارادى دا جاتا بەردى. قايتاردا، شوپاننىڭ كىشكەنە بالالارى جاتقان ءيتتىڭ ۇستىنە ءمىنىپ جاتقانىن كوردىم. توبەت بىلق ەتپەي جاتىر.