قازۇۋ-دا ناۋرىز مەيرامى تويلاندى

/uploads/thumbnail/20170719122045861_small.jpg

ءال-فارابي  اتىنداعى  قازاق  ۇلتتىڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ  جوو-عا  دەيىنگى ءبىلىم  بەرۋ  فاكۋلتەتى،  جوو-عا  دەيىنگى  دايىندىق كافەدراسى  اياسىندا  ءداستۇرلى،  جىل  سايىن  تويلاناتىن،  كوپتەن  كۇتكەن  ناۋرىز مەيرامى تويلاندى.  فاكۋلتەت  ۇجىمى   جانە   تىڭدارماندار  قۇرمەتتى  قوناقتاردى  قارسى  الدى،  ولار  قحر-نىڭ قازاقستانداعى  باس  كونسۋلى چجاڭ ۆەي، كونفۋسيا  ينستيتۋتى  باستىعىنىڭ   ورىنباسارى  ۆاڭ جين،  رەكتوردىڭ  ءبىرىنشى  پرورەكتورى  م.م.بۇركىتبايەۆ جانە باسقا  دا  قوناقتار.

ايتۋلى   مەرەكە  قىزۋ  دايىندىقپەن،  ەرەكشە  كوڭىلمەن  باستالىپ تا كەتتى. زالدا  قازاقتىڭ  كۇيى  كۇمبىرلەپ  ويناۋدا.   بارلىق   قوناقتار،  وقىتۋشىلار،  تىڭدارماندار  جۇزىندە  كۇن  شۋاعىن شاشقانداي  قۋانىشتى  كۇلكى.  مەرەكە  ءان،  جىر،  كۇي،  ءبيسىز  تويلانباعان.  سول   ءداستۇر  بويىنشا  مەرەكەلىك  كونسەرتتە  ءوز  باستاۋىن  الدى.  كونسەرتتتى  دايارلاۋعا،  ونى  جوعارى  دەڭگەيدە  وتكىزۋگە  جوو-عا  دەيىنگى دايىندىق  كافەدراسىنىڭ  وقىتۋشىلارى  مەن  بەلسەندى،  ونەرلى   تىڭدارمان  جاستار  ات  سالىسقان  بولاتىن. 

مەرەكە   ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ    ءبىرىنشى  پرورەكتورى  م.م.بۇركىتبايەۆ  مىرزانىڭ  قۇتتىقتاۋ    ءسوز  سويلەۋىمەن   باستالدى. ودان  سوڭ  قحر  - نىڭ  قازاقستانداعى باس كونسۋلى   چجاڭ  ۆەي  ناۋرىز  مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ  ءسوز  سويلەپ،  جاقسى  لەبىزىن  جەتكىزدى.

تىڭدارماندار  اراسىندا  ونەرلى  جاستار كوپ-اق.   مەرەكە  «كوكتەم»  ءانىن  شىرقاۋدان  باستالدى.  ەندى   ءبىر  كەزەكتە،  جاپون  ازاماتى،  ۇلتى  جاپون  توكۋمي   ەوزيناۆا  قازاقتىڭ  كيەلى اسپابى – دومبىرامەن  «ەركە سىلقىم»  كۇيىن  ويناپ،  بارشانى  تاڭقالدىردى.   جۇڭگو  قىزى،  جۇڭگو  جىگىتتەرى،  كورەي  جىگىتى قازاقشا  ءان  ايتىپ،  تاڭداي  قاقتىردى.    ءوزىمىزدىڭ  قازاقتىڭ  قاراكوز  ۇلدارى مەن قىزدارى دا ونەردەن  قالىس  قالعان  جوق.   تانىمال بالامىز   ءاليحان  تەرمە ايتىپ،  وركەن  بالامىن  بىرنەشە  اندەر  شىرقاپ  كوڭىلىمىز  كوتەرىلىپ،  ءبىر  جاساپ  قالدىق.    مەرەكەگە   كوپتەگەن  ءتۇرلى  دايىندىقتارمەن كەلىپ،   ويىندار،  جارىستار،  كوكتەم  مەن  جاڭا – جىلعا  قاتىستى ولەڭدەر  وقىلىپ،   «قارا  جورعا»  ءبيى   مەرەكەنى  مارەسىنە  جەتكىزدى.  سوڭىنان    جينالعان  قاۋىم  ءبىر  كىسىدەي  «ناۋرىز  كوجە»  ءىشىپ،  ىستىق  باۋىرساق  جەپ  مارە-سارە  بولدى. 

مەرەكەگە   شالقار،  سامعار،  ارعىنبەك،  سۇڭقاربەك، ت.ب.  ەسىمدى  ۇلدار  مەن   جاستەل،  ايسىمبات، كەنجە، پەريزات،  ديدار ، ت.ب.  ەسىمدى  قىزدار   جاقسى  دايىندىپەن  كەلىپ،  ونەرلەرىن  ورتاعا  سالدى.    ايتا  كەتۋ   كەرەك،  بۇل  جاستار   قحر – نان،  وزبەكستاننان،  تاجىكستاننان،  مونعوليادان  ءبىلىم  ىزدەپ  وقىپ  جاتقان  جاستار.    مەرەكە  وتە  قىزىقتى، باۋىرماشىلدىق   سيپاتتا  ءوتتى.  ەندى  ناۋرىز  مەرەكەسىنىڭ  قىسقاشا تاريحىنا  توقتالايىق:

ناۋرىز مەيرامى — ەجەلدەن  قالىپتاسقان جىل باستاۋ مەيرامى.  كۇنتىزبە  بويىنشا  كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەسۋى -  22 ناۋرىزعا  تۋرا  كەلەدى.  كونە پارسى   تىلىندە   ناۋرىز -  «جاڭا كۇن»، ياعني «جاڭا جىلدى» بىلدىرەدى. بۇل  مەرەكە 2010 ج مامىرىنان  بەرى   بۇۇ-نىڭ   شەشىمى بويىنشا  21 ناۋرىز «حالىقارالىق ناۋرىز كۇنى» بولىپ اتالىپ كەلەدى.

ناۋرىزدى   كوكتەم مەرەكەسى رەتىندە 3000 جىلدان بەرى   قارا  تەڭىز  ماڭىندا، بالكان  تۇبەگىندە،  ورتا  ازيادا،  كاۆكازدا،  تاياۋ  شىعىستا  تويلاعان.

UNESCO  2009 جىلدىڭ 30 قىركۇيەگىندە ناۋرىز مەيرامىن   مادەني مۇرا تىزىمىنە كىرگىزدى.   قازاقستاندا 2010  ج   باستاپ  ناۋرىز مەيرامى ءۇش كۇن: 21-23 ناۋرىز ارالىعىندا اتالىپ وتىلەدى. يراندا  21 ناۋرىزدا، ورتالىق ازيا ەلدەرىندە جانە ءازىربايجاندا مەملەكەتتىك مەرەكە رەتىندە تاجىكستاندا،  وزبەكستان مەن تۇركيادا 21 ناۋرىز كۇنى اتالىپ،   تولانىپ  كەلەدى.  ناۋرىز  مەرەكەسىن ەجەلگى   گرەكتەر «پاتريح»، بيرمالىقتار  «سۋ مەيرامى»، تاجىكتەر  «گۇل گاردون»،  «بايشەشەك»، «گۇلناۋرىز»،    حورەزمدىكتەر «ناۋساردجي»، تاتارلار «ناردۋگان»، بۋرياتتار «ساگاان سارا»، سوعدىلىقتار  «ناۋسارىز»،   ارمياندار   «ناۆاساردي»،    دەپ تۇرلىشە اتاعان  ەكەن.

ءابۋ رايحان بيرۋني، ومار ھاييام، ت.ب. عۇلامالار  ەڭبەكتەرىندە شىعىس حالىقتارىنىڭ   ناۋرىزدى تويلاعاندىعى  تۋرالى  مالىمەتتەر   بەرىلگەن.

قازاق  حالقىنى ءداستۇر   بويىنشا   ناۋرىز مەيرامىن   بۇكىل اۋىل-ەل بولىپ،   تازالانعان  ارىقتارعا سۋ جىبەرۋدەن،  اعاش وتىرعىزىپ، گۇل ەگۋ ءراسىمىن  وتكىزۋدەن  باستاعان.   مەرەكە    ءتۇرلى  حالىقتىق   ويىن  ويناۋمەن،  اتاپ  ايتساق -  «ايقىش-ۇيقىش»، «اق سەرەك پەن كوك سەرەك»،   «القا  قوتان»، ت.ب.   ساۋىق  قۇرعان.    ءتۇرلى  اسەم ءان سالىپ،  بي بيلەپ ،  اقىندار ايتىسىپ،   «قىزعالداق»   مەرەكەسىمەن  جالعاسىپ  جاتاتىن   تۇنگە قاراي   «التىباقان»   اينالاسىنداعى    تاماشامەن   اياقتالاتىن.

ناۋرىزدان  كەيىنگى 2ء-شى كۇنى  جۇرت  جاپپاي كوكتەمگى  ەگىسىن  باستاپ  كەتەتىن.  مالشى   جاعى   دا ءتول الۋعا قاتىستى ءىس – ارەكەتىمەن  اينالىساتىن.

قازىرگى  كەزدە  ناۋرىزدىڭ 22 كۇنى ناۋرىز مەيرامىن  قازاقستاندا   ۇلكەن  مەرەكەلەر  رەتىندە  تويلانادى،   وعان  ەرەكشە  ءمان  بەرىلىپ،   قالانىڭ  ساياباقتارىندا،  الاڭدارىندا،  دەمالىس  ورىندارىندا  حالىققا  تەگىن  ناۋرىز  كوجە مەن  باۋىرساق  تاراتىلىپ،  سوڭىنان  ەسترادا  جۇلدىزدارى  ءان  شىرقاپ  مەرەكە   ارى  قاراي  ۇلاسادى. ناۋرىزىمىز  جالعاسا بەرسىن.

ا.ە.ۇسەنبەكوۆا،

ءال –فارابي  اتىنداعى  قازاق  ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى،

جوو-عا  دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ  فاكۋلتەتى،

جوو-عا  دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ  كافەدراسى

قاتىستى ماقالالار