مىتىس (مەتيس) بولۋ ماقتانىشقا اينالدى. ءبىزدىڭ تانىم-تۇسىنىكتىڭ وزگەرىپ بارا جاتقانىن وسىدان-اق اڭعارۋعا بولادى. قازاق پەن وزگە ۇلتتىڭ قانىنىڭ قوسىلۋى ارقىلى پايدا بولعان بۋدان ۇرپاق- قازاقستاننىڭ بەينەسىنە اينالۋى ءتيىس ەكەن. سوندىقتان جوبانى ويلاپ تابۋشىلار ونى «قازاق + (قوسۋ)» دەپ اتاعان. انىعىندا قازاق وندايدى «شاتا» دەپ ايتادى. ال شاتا اتانۋ ماقتانىش ەمەس، كەرىسىنشە نامىس بولۋعا ءتيىستى ەدى. رەداكسيامىزعا كەلىپ تۇسكەن وقىرمان حاتىنا ءۇڭىلىپ، اتالعان جوبادان راسىمەن ءبىزدىڭ ۇلتتىق بەينەمىز الدەكىمدەرگە ۇنامايتىنىن اڭعاردىق. قۇددى ءبىر قازاقتى جويۋعا ءقاىپتى قارۋ ەمەس، ءقاۋىپتى بۋداندار جاسالىنىپ جاتقانداي.
سوڭعى كەزدەرى «كازاح+» دەپ اتالاتىن كۇماندى، استارلى قۇيتىرقىلىعى باسىم فوتوجوبانى ينتەرنەتتەن ءجيى كوزىم شالىپ ءجۇر. بۇل نە؟ قازاقتى قۇرتۋدىڭ تاعى ءبىر ويلاپ تابىلعان امالى ما؟
«كراسوتا نە زناەت گرانيس! ي ناسيونالنوست دليا نەە ۆتوريچنا – چتوبى پودتۆەرديت ەتو، مى رەشيلي پوكازات ديەۆۋشەك، روديتەلي كوتورىح پرينادلەجات ك رازنىم ناسيونالنوستيام. «سەنيت چەلوۆەكا نۋجنو زا ەگو كاچەستۆا، ا نە زا پاسپورتنىە داننىە»، – كوگدا-تو روديتەلي ەتيح كراساۆيس پوسلەدوۆالي ەتومۋ پرينسيپۋ. ي سەگودنيا وني ناپومينايۋت نام: سلۋشايتە سۆوە سەردسە پوچاششە!»
مىنە، وسى سەكىلدى جارنامالارى بار فوتوجوبا (فوتوپروەكت) «قازاقپىن!» دەگەن ءار ادامنىڭ نامىسىنا قامشى بوپ تيەرى داۋسىز.
وسىلايشا، باسقا جوبالار قۇرىپ قالعانداي ەندى مەتيستەردى جارنامالاۋعا كوشتىك. «ي سەگودنيا وني ناپومينايۋت نام: سلۋشايتە سۆوە سەردسە پوچاششە!» دەيدى. بۇل نە دەگەن ءسوز؟ ءوزى اتتىڭ توبەلىندەي عانا از قازاقتى وزگە ۇلتتارمەن شاتىستىرىپ، نە قازاق ەمەس، نە باسقا ەمەس ءدۇبارا ۇلت جاساۋعا باعىتتالعان جوبا ما بۇل سوندا؟! جانە بۇل جەردە مەتيس دەپ جوق جەردەن ۇلت جاساپ وتىرعان جوق پا؟ وسىنى كورگەن جاستار «ە، وسى دۇرىس ەكەن-اۋ! ۇلتتا تۇرعان ەشتەڭە جوق» دەپ، ۇلدارىمىز وزگە ۇلتتان شۇلدىرلەگەن كەلىن ءتۇسىرىپ، قاراكوز قىزدارىمىزدىڭ اراسىندا شەت جەردىڭ كەلىنى اتانۋشىلار كوبەيمەسىنە كىم كەپىل؟!
بۇل جوبا قازاقستاننىڭ كوپۇلتتىلىعىن، ۇلتتار اراسىنداعى دوستىق پەن سىيلاستىقتى كورسەتۋ ەمەس! بۇل ارالاس نەكەنى ناسيحاتتاۋ ەكەندىگى كورەر كوزگە اپ-ايقىن كورىنىپ تۇرعان جايت. «ارالاس نەكە تۋرالى دابىل قاعاتىن ۋاقىت جەتتi. بۇلاي كەتە بەرسەك، ۇلتىمىز قۇردىمعا كەتەدi» دەپ جازعان ارىپتەسىمنىڭ سوزىندە ۇلكەن ءمان جاتىر. سوندىقتان «وندا تۇرعان نە بار ەكەن؟» دەپ جاي قاراپ وتە شىقپاي، ۇلت بولىپ اتالعان فوتوجوباعا توسقاۋىل قويۋىمىز قاجەت! اتسالىسايىق!
"ەرىك جىلداعى ادەتىنشە قاتىن سۋىن قۇلداپ، تاريحي مەكەنىنە بارعان. ارعى بەتتەگى شىنارعا جانارىنان سۋ اققانشا قارادى. انە، كورىندى! سول! ءوزى! اقبوز ات مىنگەن سۇلۋ! ومارتاشىنىڭ عاشىعى! اتتان ءتۇسىپ جەتەلەگەن كۇيى، وزەن جاعاسىنا كەلدى — تىم جاقىننان كورىندى. قولىن بۇلعادى. ەرىكتە ەس قالمادى. سۋعا تۇسەردەي بولىپ، جاعالاۋعا مىنبەلەي ىنتىققان. «ا، قۇداي، اراعا اينالسام ەكەن، ارا بولىپ ارعى بەتكە ۇشسام ەكەن» دەپ، تىزەرلەي وتىرىپ، قولىن اسپانعا سوزا، بار بولمىسىمەن تىلەدى-اي، تۇڭعىش رەت زار ەڭىرەپ جىلادى-اي... قۇدايدىڭ قۇدىرەتىمەن ومارتاشى اراعا اينالدى... ءبىراق بال اراسىنا ەمەس، مالعا تىنىشتىق بەرمەيتىن كوكباس سوناعا اينالدى. اينالۋى سول ەكەن، ارعى جيەكتەگى قىزعا زىمىراي ۇشقان. ۇشقان قالپى عاشىعىنا جەتىپ، يىعىنا قوندى. نە بولعانىن بىلمەي ساسىپ قالعان قىز قولىنداعى ەكى بۇكتەلگەن قامشىمەن سەسكەنە سالىپ قالعاندا، ەندى عانا ارمانىنا جەتكەن «ەرىك-سونا» قاناتىن سەرپۋگە شاماسى جەتپەي، تىراپاي اسىپ دومالاپ تۇسكەن... ماڭگىلىككە... قاتىن سۋىنىڭ ايلاعىنداعى كەرەمەت ءۇي، كول-كوسىر بايلىق، قورا تولعان مال، بال ارالارى يەن قالدى. قالسا — قالسىن، كوپ ۇزاماي قاتىنعا توعان ورناتىلىپ، سۋ كوتەرىلگەندە، ءبارىبىر ءشىرىپ استىندا قالادى... سۋ استىندا نيۋرا فادەيەۆنانىڭ جەتىمسىرەگەن زيراتى دا قالادى."(ورالحان بوكەي، "اتاۋ كەرە" رومانىنان ءۇزىندى)
ۆەنەرا مۇرات قىزى
سۋرەت: 365info.kz
پىكىر قالدىرۋ