جاقىندا وبلىس اكىمدىگىندە وتكەن باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا اقتاۋلىق جۋرناليستەر «كاسپيي» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسياسى» ۇلتتىق كومپانياسى» اق باسقارما ءتوراعاسى يبراگيم تاعاشيەۆتى تىڭدادى. ەسكە سالا كەتسەك، «كاسپيي» اكك ماڭعىستاۋ ءوڭىرى ەكونوميكاسىن دامىتادى، سونىڭ ىشىندە كاسىپكەرلىكتىڭ كەڭ قانات جايۋىنا سەرپىن بەرىپ، بۇرىنعىلاردى جاڭعىرتىپ، ينۆەستيسيالار مەن يننوۆاسيالار تارتۋ، جاڭا ءتيىمدى وندىرىستەرگە جول اشۋ ارقىلى مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى ءساتتى جۇزەگە اسىرادى دەگەن ماقساتپەن قۇرىلعان.
تاعاشيەۆ مىرزا كورپوراسيانىڭ قازىرگى حال احۋالى، ءارتۇرلى سالالاردا جۇمىس ىستەپ تۇرعان وزدەرىنە قاراستى ەنشىلەس جانە تاۋەلدى كاسىپورىنداردىڭ قىزمەتى، الداعى جوبا-جوسپارلارى تۋرالى سلايد ارقىلى كورسەتىپ، جان-جاقتى بايانداپ بەرۋگە جارتى ساعات ۋاقىتىن سارپ ەتتى.
ەل پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن 2007 جىلى قۇرىلىپ، كەيىنگى جىلدارى ۇكىمەتتىڭ ارنايى قاۋلىسىمەن كونسەپسياسى بەكىتىلىپ، قىزمەتى مەن دامۋ كەلەشەگىن ايقىنداپ العان كورپوراسيانىڭ نەگىزگى ءماقسات-مىندەتتەرى – اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىن قولداۋ جانە ونى ىنتالاندىرۋ، ءوندىرىستىڭ جانە قايتا قۇرىلعان ءتيىمسىز ۇيىمداردىڭ نەگىزىندە قۇرىلعان وندىرىستەردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ، كومپانيانىڭ قورىندا بار جانە وعان بەرىلگەن اكتيۆتەر نەگىزىندە ءتيىمدى جانە تالاپقا ساي ءوندىرىس قۇرىلىمدارىن اشۋ. قازىرگە دەيىن «كاسپيي» اكك-نىڭ قاتىسۋىمەن ءساتتى جۇزەگە اسقان ءىرى جوبالاردىڭ قاتارىنان سەمەنت، بيتۋم جانە اۋىزسۋ وندىرەتىن زاۋىتتاردى اتاپ ايتۋعا بولادى. سونداي-اق مال وسىرۋمەن اينالىساتىن «قاراعانتۇبەك» شارۋاشىلىعىنىڭ ەرتەڭىنەن دە ءۇمىت بار. رەتى كەلگەندە ايتا كەتەلىك، بيىلعى جىلدان باستاپ شارۋاشىلىق 1200 باس قويدى ۇستىرتكە جاز جايىلىمعا شىعارىپ باعۋ ادىسىنە كوشىپتى. بۇل، ارينە، ارادا ءۇزىلىپ قالعان بۇرىننان بار ءتيىمدى ءۇردىستى جالعاستىرۋدىڭ دۇرىس جولى. الداعى ۋاقىتتا مالدى اسىلداندىرۋ ماقساتىندا ەدىلباي تۇقىمدى قوي ءوسىرۋ جوسپارلانىپ وتىرعانى دا ايتىلدى.
كەشەگى مەن بۇگىنى بولەك...
2007 جىلدان 2013 جىلعا دەيىنگى التى جىلدا 6 باسقارما ءتوراعاسى اۋىسقان كومپانيا باستاپقى كەزدەن-اق اۋىرتپالىقتارعا تاپ كەلىپ، ءبىراز كەمشىلىكتەرگە جول بەءرىلدى. جاسىراتىن نەسى بار، بۇل قۇرىلىمىنىڭ بۇدان بۇرىن پلانشەتنيكتەر مەن تەلەديدارلار شىعارامىز دەپ بۇكىل بايتاققا جاريالاپ، ارتىنان كوزبوياۋشىلىق ارەكەتتەرى انىقتالىپ، ەلدى شۋلاتقان قىلمىستى وقيعالارمەن بايلانىستى اتى شىققانىن ءبىز ايتپاساق تا جۇرت بىلەدى.
ءبىراق، ول – وتكەننىڭ ءىسى، بۇگىندە باسشىسى دا، باعىتى دا وزگەردى. كورپوراسيانىڭ جاڭا باسشىلىعى شىعىندى بارىنشا ازايتىپ، تابىستى مولايتۋ ماقساتىندا جاڭا ينۆەستجوبالاردى جىلدىق 6 پايىزدىق وسىممەن نەسيەلەندىرۋ، قولدا بار اكتيۆتەردى ىسكە اسىرۋدان تۇسكەن قاراجاتتى جاڭا جوبالارعا باعىتتاۋ، اكك-نىڭ ايقىن ديۆيدەندتىك ساياساتىن ەنگىزۋ سياقتى جاڭاشىل ادىستەر قولدانۋ ارقىلى جاعدايدى جاقسارتۋعا كۇش سالۋدا ەكەن.
قولدا بار اكتيۆتەردى ءتيىمدى باسقارۋ، ولاردى قايتا قۇرىلىمداۋ ءىس-شارالارى بويىنشا ءبىرقاتار ەنشىلەس جانە تاۋەلدى كاسىپورىنداردى 2014 – 2016 جىلداردا باسەكەلەستىك ورتاعا بەرۋ ءۇشىن جەكەشەلەندىرۋ كوزدەلىپ، ولاردى اشىق تا جاريا تۇردە وتكىزۋ ءۇشىن ەلەكتروندىق ساۋدا الاڭدارى ارقىلى ساتۋ ۇيىمداستىرىلۋدا. وسى باعىتتا اكك ايماقتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىمەن ءوزارا تىعىز بايلانىستا جۇمىس جۇرگىزۋدە. اشىلعان كەزدە كورپوراسيالىق باسقارۋ قۇرىلىمى قۇرامىندا 9 ەنشىلەس جانە 14 تاۋەلدى كومپانيالارىمەن قوسا بارلىعى 23 كاسىپورىن بولسا، ولاردىڭ ءبىرقاتارىن قۇرامنان شىعارۋ، باسقا قۇرىلىمدار بالانسىنا وتكىزۋ ارقىلى ەندى تەك ءتورت ەنشىلەس كومپانيا قالدىرىلماقشى. ولار: «كاسپيي» سۋ تۇشىتۋ زاۋىتى» ج ش س، «كاسپيي بەرەكەت» ج ش س، «قاراعانتۇبەك» ج ش س جانە «Caspiy Build» ج ش س.
الدىمەن – ازىق-تۇلىك...
ايماقتاعى ازىق-تۇلىك ءقاۋىپءسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە تۇرعىنداردى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تۇرلەرىمەن جابدىقتاۋ ماقساتىندا 2014 جىلى وبلىستىق بيۋدجەتتەن 300،0 ملن. تەڭگە، 2015 جىلدىڭ اقپانىندا 200،0 ملن. تەڭگە بولىنگەن. بۇل باعدارلامانى جۇزەگە اسىرىپ وتىرعان «كاسپيي بەرەكەت» ج ش س تەك قانا قازاقستاندىق تاۋار وندىرۋشىلەرمەن كەلىسىم-شارتتار جاساسۋدى جولعا قويىپتى. دەگەنمەن، سول سەرىكتەستىكتىڭ قاجەتتىلىگىن وتەۋ ءۇشىن تالاپقا ساي قويمالارى، توڭازىتقىشى بار ازىق-تۇلىك بازاسىن سالۋ، اۆتوكولىكتەرىن جاڭارتۋ، ساۋدا نۇكتەلەرىن ءتيىمدى جولمەن كەڭەيتۋ سياقتى شەشىمىن كۇتكەن ماسەلەلەر ءالى الدا تۇر...
2014 جىلدىڭ باسىندا وبلىس اكىمىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا «كاسپيي» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسياسى» ۇلتتىق كومپانياسى» اق جەرگىلىكتى اۋىلشارۋاشىلىق تاۋارلارىن وندىرۋشىلەردىڭ ەتىمەن مۇناي كومپانيالارىن جابدىقتاۋ جوباسىن جۇزەگە اسىرۋدى قولعا الدى. سونىڭ ناتيجەسىندە 2014 جىلى مۇناي كومپانيالارىنا اكك جاڭادان سويىلعان قوي، تۇيە، جىلقى ەتى ارالاس بارلىعى 143،3 توننا بولاتىن 186،5 ملن. تەڭگەنىڭ ءونىمىن وتكىزدى. مۇنداي جوبانى ىسكە اسىرۋ ءوز كەزەگىندە اۋىل تۇرعىندارىن جۇمىسپەن قامتۋ ارقىلى ولاردىڭ تۇرمىسىن تۇزەتۋ، مال ونىمدەرىن ءوندىرۋ ءىسىن ىنتالاندىرۋ ماسەلەلەرىن شەشۋگە وڭ ىقپالىن تيگىزدى. بيىلعى 2015 جىلى «ماڭعىستاۋمۇنايگاز» اق-مەن 200 توننا ەت جەتكىزۋ جونىندە مەموراندۋمعا قول قويىلعان. قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن مۇنايشىلارعا 23 توننا ەت وتكىزىلىپتى.
«كاسپيي» سۋ تۇشىتۋ زاۋىتىن قايتا جاراقتاۋ
– 2004 جىلى «ماڭعىستاۋمۇنايگاز» اق قايتارىمدى وسموس تەحنولوگياسى بويىنشا اۋىزسۋ وندىرەتىن زاۋىت سالدى. ىسكە قوسىلعاننان باستاپ جۇمىسى اقساپ، ءوز قاجەتىن وتەۋگە عانا جەتەر-جەتپەس از كولەمدە سۋ شىعارعان زاۋىت جۇمىسى اقىرى توقتاپ تىندى. اقتاۋ قالاسى تۇرعىندارىنا اۋىزسۋ جەتكىزۋ ءبىرقاتار تەحنيكالىق جانە تەحنولوگيالىق سەبەپتەرمەن ىسكە اسپاي قالدى. 2011 جىلى «ممگ» اق جۇمىس ىستەمەي تۇرعان زاۋىتتى باسىبايلى وبلىس اكىمدىگىنە بەرىپ، ولار نىساندى الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسيانىڭ جارعىلىق كاپيتالىنا وتكىزدى. ماماندارىمىز زاۋىت جابدىقتارىنىڭ تەحنيكالىق جاعدايىنا ساراپتاما جاساي كەلىپ، قاجەتتى جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ اۋقىمىن انىقتادى. زاۋىتتى قايتا جاراقتاۋ بويىنشا حالىقارالىق كومپانيالاردىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق ۇسىنىستارىنا زەرتتەۋ جاسالدى. ولاردىڭ اراسىندا زاۋىتتى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋدەن باستاپ ونى تۇبەگەيلى بۇزىپ، جاڭاسىن سالۋ تۋرالى ۇسىنىستار دا بولدى. جاسالاتىن جۇمىستاردىڭ قۇنى شامامەن 1،7-دەن 3،8 ملرد. تەڭگەگە دەيىنگى سومانى قۇرادى.
تىڭعىلىقتى جۇرگىزىلگەن ساراپتامالىق جۇمىستار قورىتىندىسىندا وبلىس اكىمى مەن اكك بارىنشا از شىعىنمەن ءارى قىسقا مەرزىمدە زاۋىتتى قايتا جاراقتاۋ جانە كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ جونىندە شەشىم قابىلدادى.
2014 جىلدىڭ باسىنان اكك ءتيىستى جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە جەتەرلىك 50 ملن. تەڭگە كولەمىندە قارجىلاي كومەك كورسەتىپ، 2014 جىلدىڭ 28 مامىرىندا، ارادا ون جىل وتكەندە، تاۋلىگىنە 4،5 مىڭ تەكشەمەتر سۋ شىعاراتىن زاۋىتتى ىسكە قوسۋعا، سول ارقىلى مۇنايلى اۋدانىنىڭ باسقۇدىق، قىزىلتوبە، ماڭعىستاۋ اۋىلدارىنا اۋىزسۋ بەرۋگە قول جەتكىزىلدى.
2020 جىلعا دەيىنگى ماڭعىستاۋ وبلىسىن سۋمەن جابدىقتاۋدى دامىتۋ كونسەپسياسى مالىمەتتەرى بويىنشا 2011 جىلى مۇنايلى اۋدانىندا ءار ادامنىڭ شارۋاشىلىق-تۇرمىستىق قاجەتتىلىگى ءۇشىن تۇتىناتىن سۋ مولشەرى تاۋلىگىنە 16 ءليتردى قۇراسا، زاۋىت ىسكە قوسىلعاننان كەيىن ول كورسەتكىش تاۋلىگىنە 35 ليترگە دەيىن ءوستى.
جاعدايمەن زاۋىتتىڭ وزىندە بولىپ جان-جاقتى تانىسقان وبلىس اكىمى كاسىپورىندى مودەرنيزاسيالاۋ ارقىلى ونىڭ قۋاتىن ءوسىرۋدى كەزەڭ-كەزەڭىمەن ىسكە اسىرىپ، 2016 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن تاۋلىگىنە 32 مىڭ تەكشەمەتر سۋ شىعاراتىن دەڭگەيگە كوتەرۋدى تاپسىردى. سول ماقساتتا 145 ملن. تەڭگەلىك قارجى-ەكونوميكالىق نەگىزدەمە جاسالىپ، سول قاراجاتقا 5 سۋتۇشىتقىش قوندىرعىلاردىڭ مەمبرانالارىن اۋىستىرىپ، ناتيجەسىندە سۋدىڭ شىعىمدىلىعىن 12 مىڭ تەكشەمەترگە دەيىن ارتتىرۋعا جانە قوسىمشا وندىرىلگەن سۋمەن مۇنايلى اۋدانىنىڭ اتامەكەن، باتىر اۋىلدارىن، قاراقيا اۋدانىنىڭ قۇرىق اۋىلىن، سونداي-اق قاناتقاقتى جوبا رەتىندە قولعا الىنعان اگروونەركاسىپتىك كەشەننىڭ 8 گا جەرىن سۋمەن جابدىقتاۋعا مۇمكىندىك تۋدى، - دەدى ي.تاعاشيەۆ.
تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا قاتىستى
ول جاڭا شاعىناۋدانداعى كۇرمەۋى كوپ ماسەلە تۋعىزعان كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا قاتىستى دا توقتالىپ ءوتتى.
– 2012 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا اقتاۋ قالاسىنىڭ جاڭا «اققۋ» شاعىناۋدانىنداعى قۇرىلىس جۇمىستارى نىسانداعى جابىن پليتالاردىڭ مايىسۋى سەبەپتى توقتاتىلعانى بەلگىلى. «قازاق قۇرىلىس جانە ساۋلەت عىلىمي-زەرتتەۋ جانە جوبالاۋ ينستيتۋتى» ماماندارى تولىق زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، ارنايى جاساقتالعان «كۇشەيتۋ جوباسى» مەملەكەتتىك ساراپتامادان وڭ باعاسىن الدى. تۇرعىن ۇيلەردىڭ مىقتىلىعىن بەكىتۋ قۇنى – 493 ملن. تەڭگە بولدى. جوبالاۋ ينستيتۋتىنىڭ ۇيعارىمى بويىنشا ارتىق سالماق تۇسىرمەس ءۇشىن قۇرىلىس نىسانىن وسىعان دەيىن ناقتى جاسالعان كۇيىندە اياقتاۋ (قىسقارتىلعان نۇسقا) قاجەت بولدى. قازىرگى كەزدە ۇيلەردى نىقتاۋ بويىنشا قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە،- دەدى ي.تاعاشيەۆ. – نىسان قۇرىلىمىنىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى قوسىمشا قارجىلاندىرۋ جانە قۇرىلىس جۇمىستارى اياقتالعان سوڭ وبلىس اكىمدىگىنە «كورپوراسيا «ماگ» جشس-مەن تەحنيكالىق ماسەلەلەردى شەشۋى كەرەك. بۇيىرسا، جاڭا پاتەرلەردى بيۋدجەتتىك جانە الەۋمەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرىنە بەرۋ كوزدەلىپتى.
كوكونىس قويمالارىن سالۋ جوباسى
بۇگىنگە دەيىن ماڭعىستاۋ وبلىسىندا تەحنيكالىق جاعىنان ارنايى جابدىقتالىپ سالىنعان كوكونىس ساقتاۋ قويمالارىنىڭ بولماۋى ماۋسىمارالىق كەزەڭدە كوكونىستەردى ساقتاۋدا قيىندىقتار تۋعىزىپ كەلدى. ءوڭىر ءۇشىن اسا ماڭىزدى وسى ماسەلەگە ەلباسى دا نازار اۋدارعانى بەلگىلى. سونىمەن بايلانىستى اكك اعىمداعى ۋاقىتتا اقتاۋدان ءۇش كوكونىس ساقتاۋ قويماسىن سالۋ بويىنشا جوبالاردى قاراستىرۋدا. ينۆەستورلارمەن بىرلىكتە اقتاۋدان قۋاتى 4250 جانە 5000 توننالىق كوكونىس قويماسىن سالۋ جوباسى بويىنشا ەكونوميكالىق قورىتىندىسى ماقۇلدانىپ، كونكۋرس جاريالانعان.
ايماق تۇرعىندارى تۇتىناتىن ازىق-تۇلىكتىڭ 80%-ى سىرتتان اكەلىنەدى. سونىڭ ىشىندە كوكونىس تاپشىلىعىن ازايتۋ ماقساتىندا اقتاۋدان 3 گەكتار اۋماققا جىلىجاي كەشەنىن سالۋ بويىنشا ينۆەستيسيالىق ۇسىنىسقا قاتىستى وڭ ەكونوميكالىق قورىتىندىسى الىنعان. ونداي جوبالاردى بىرىككەن كاءسىپورىندار قۇرۋ جانە ينۆەستور تاراپىنان سالىناتىن قارجىعا ليزينگتىڭ جاڭا مەحانيزمىن قولدانۋ ارقىلى ىسكە اسىرۋ كوزدەلۋدە. بۇل بيۋدجەت قاراجاتىن ماقساتتى جانە قايتارىمدى تۇردە پايدالانۋدى قامتاماسىز ەتەدى، سونىمەن قاتار اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى كاسىپكەرلىكتىڭ دامۋىنا دا سەپتىگىن تيگىزبەكشى.
اگرارلىق ايماق قۇرۋ
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى اگروونەركاسىپتىك كەشەندى قولعا الۋ جونىندەگى تاپسىرماسى بويىنشا «كاسپيي» اكك» ۇك» اق وبلىس اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن اگرارلى ايماق قۇرۋ بويىنشا قاناتقاقتى جوبانى باستادى. جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن اشىق دالالىقتاعى 8 گەكتار القاپقا زاماناۋي اگرارلىق تەحنولوگيالار مەن تامشىلاتا سۋارۋ جۇيەسىن قولدانا وتىرىپ باستاپقىدا تومات (2 گا)، بولگار بۇرىشىن (2 گا) جانە كاپۋستا (4 گا) ءوسىرۋ جوسپارلانعان.
اگرارلىق ايماق قۇرۋ سىرتتان كوكونىس تاسۋ ۇلەسىن ازايتىپ، كوكونىس پىسەتىن مەزگىلدە بازاردى جەرگىلىكتى ونىمدەرمەن تولىقتىرۋعا جانە ولاردى قولجەتىمدى باعامەن «كاسپيي – بەرەكەت» ج ش س ساۋدا نۇكتەلەرى ارقىلى وتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. 12.08.2015ج. دەيىنگى مالىمەت بويىنشا اتالمىش جاڭا القاپتان 16،3 توننا تومات، 16،6 توننا بولگار بۇرىشى جينالعان. جالپى جىلدىق جوسپاردا 65 توننا تومات-پوميدور، 35 توننا بولگار بۇرىشىن، 200 توننا كاپۋستا ءوسىرۋ كوزدەلۋدە. سول جۇمىستاردى اتقاراتىن 34 ادام جاڭا جۇمىس ورنىمەن قامتىلدى.
– كوكونىس ءوسىرۋدىڭ وڭ ناتيجەسىن ەسكەرە وتىرىپ اكك ەگىستىك اۋماعىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن 32 گەكتارعا دەيىن كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىر. ارينە، اگرارلىق جۇمىستاردى جاقسى جولعا قويۋ قارايعان ەڭبەك رەسۋرسىن، ينفراقۇرىلىممەن، سۋمەن جابدىقتاۋدى قاجەت ەتەتىنىن تۇسىنەمىز. سونداي ماسەلەلەردى وڭتايلى شەشۋ ءۇشىن اكك وبلىستاعى كاسىپكەرلەرگە وتباسىلىق ءادىس بويىنشا بيزنەس جۇرگىزۋدى ۇسىنۋدى كوزدەۋدە. جازعى مەزگىلدە تۇرعىنداردى اۋىزسۋمەن قامتۋدا تاپشىلىق ورىن الاتىنىن ەسكەرىپ، اگرارلىق ايماقتى سۋمەن جابدىقتاۋ ءۇشىن سىيىمدىلىعى 60 مىڭ تەكشەمەتر بولاتىن سۋ جينايتىن توعان قۇرىلىسىن سالۋ جوسپارلانۋدا. بۇل جوبا 200 گەكتارلىق اگرويندۋستريالدىق ايماق قۇرۋدىڭ قۇرامداس بولىگى بولماقشى. سول جوبانى ىسكە اسىرۋ ارقىلى بيزنەستىڭ بەلسەندى دامۋىن ىنتالاندىرۋ، جەرگىلىكتى جەمىس-جيدەك پەن كوكونىس ونىمدەرى كولەمىن ۇلعايتۋ ماقسات ەتىلگەن.
باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا باسشىنىڭ اۋزىنان ءبىراز ماعلۇماتتار العان جۋرناليستەر وزدەرىن قىزىقتىرعان ءتۇرلى ساۋالدارعا جاۋاپتار الدى.
اقپارات كوزى: مangmedia.kz.
