15 جەلتوقسان شاي كۇنىنە وراي، بۇگىن ءبىز شايدىڭ ەمدىك قاسيەتى  مەن زياندى جاقتارىن ۇسىنامىز

شايدىڭ ەمدىك شيپاسى

 ءسۇت قوسىلعان قويۋ جانە ءتاتتى شاي حالىق ەمىندە ناشادان، ءدارى – دارمەكتەن، ىشىمدىكتەن ۋلانعان جاعدايدا، ونىڭ (ۋلانۋدىڭ) بەتىن قايتاراتىن ەمدىك سۇيىقتىق رەتىندە پايدالانىلادى.

 بال، قارا بۇرىش، قوسىلعان شاي ءزار قۋعىش جانە تىنىس جولدارىنا سۋىق تيگەندە تەرلەتەتىن ءدارى ورنىن باسادى.

جاس شاي جاپىراعىنىڭ شىرىنىمەن، شاي شىرىن سولىمەن نەمەسە ۇنتاقتالىپ، ۇگىتىلگەن كەپكەن شايمەن دەنەنىڭ كۇيگەن جەرلەرىن ەمدەيدى. كەپكەن كوك شايدى شايناۋ – جۇرەك اينىعاندى جانە اياعى اۋىر ايەلدەردە، اۆتوكولىكتە شايقالعاننان، تەڭىز سىرقاتتارىنان بولاتىن قۇسىپ، قاتتى لوقسۋدى باسۋعا جاقسى كومەكتەسەدى.

 كوك شايدىڭ قويۋ تۇنباسى دەنەدەگى سىرتقى جارالاردى، ءتىپتى جۇيەلى پايدالانعان جاعدايدا اسقازان مەن اش ىشەك جارالارىن جازادى. كوك شاي تۇنباسى قان قىسىمىن تۇسىرەدى.

 كەشەگى شاي بۇزىلماعان بولسا، ونى تانگە تارتۋ ارقىلى ەمدىك ماقساتقا پايدالانۋعا بولادى. سەبەبى ءبىر تاۋلىك تۇرعان شايدا قىشقىلدار مەن فتور كوبەيەدى. ءتىل ويىلعان-دا، ەكزەماعا، تەرىگە جاراقات تۇسكەندە، ءىرىڭدى جارالارعا ەم رەتىندە قولدانادى.

 كەشەگى شايمەن كوزدى سۇرتسە، قىزارعانى باسىلادى. تاڭەرتەڭگى جانە كەشكى ءتىستى جۋار الدىندا ونىمەن اۋىزدى شايسا، ءتىستىڭ ءتۇبى نىعايادى.

 شاي ءتۇرلى باكتەريالاردى ولتىرە الاتىن كۇشكە يە. نەگىزىنەن، ول – سۇزەك، ديزەنتەريا ءتارىزدى اسا ءقاۋىپتى باكتەريالاردى جويادى. شاي قان قۇرامىن، جۇرەك جۇمىسىن جاقسارتادى.

 شاي بۇيرەككە تاس بايلانۋىن بولدىرمايدى.

 جاقسى وسكەن شاي جاپى-راعىندا س،ۆ1،ۆ2،ا،ر دارۋمەن-دەرى بار دەپ، ونى بەت – الدى ىشە بەرسەڭ، شاي ءوڭىندى وزگەرتىپ، ۇيقىڭدى قاشىرادى.

 شايدى تىم قويۋ ەتىپ دايىنداپ ىشسەڭ، ونىڭ قۇرامىن-داعى كوفەين جۇيكە جۇيەسىنىڭ قىزمەتىن قوزدىرادى، قان قىسىمىن كۇشەيتىپ جىبەرەدى. شاي 18 گرادۋس ىستىقتان تومەن بولسا، جۇپار ءيىسى مەن ادام جانىن سەرگىتەتىن شيپاسىن، دامدىك تاتىمدىلىعىن جوعالتادى.

 شاي تۇنباسىنداعى ر دارۋمەنى ادام اعزاسىنا س دارۋمەنىنىڭ جاقسى سىڭۋىنە كومەكتەسەدى.

ال  س دارۋمەنى جەتپەگەن ادامعا كوك شاي ءىشۋ قاجەت. كوك شايدى دۇرىس پايدالانا بىلگەن ادام ەرتە قارتايمايدى.

 شاي تۇنباسى قان كاپيليارىن بەكىتەدى، جۇيكەنى جاقسارتادى. كوك شاي ادامدى سەمىرتپەيدى، نەسەپ ءبولۋ مەن جۇرەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ قىزمەتىن كۇشەيتەدى، قان قىسىمىن تومەندەتەدى، ادام جانىن سەرگىتىپ، سەيىلتەدى. كوك شايدا جان مەن ءتاندى جادىراتاتىن دارۋمەندەر باي.

 ول جۇرەك تامىر اۋرۋلارىنا، اسىرەسە، قان تاسۋ مەن اتەروسكلەروز سىرقاتىن ەمدەۋگە شيپا. ادامداردىڭ ەرتە قارتايۋىنا، ءاجىمنىڭ ەرتە ءتۇسۋى- نە اعزادا دارۋمەندەر مەن ميكروەلەمەنتتەردىڭ ازدىعى باستى سەبەپ ەكەندىگى بەلگىلى. ال كوك شاي قۇرامىندا ءپوليۆيتاميندى بۇل جاعدايدا ىنتالاندىرۋشى قۇرال رەتىندە ەمدىك، پروفيلاكتيكالىق ماقساتتاردا ءساتتى قولدانۋعا مۇمكىندىك مول. تۇنبا قۇرامىندا الكولويدتەر مەن دارۋمەندەر بولعاندىقتان، ونىڭ الكوگولگە قارسى كۇشى دە بار. جۇڭگو، جاپون ەلىندە كوك شاي جوعارى باعاعا يە.

 امەريكاندىق زەرتتەۋشىلەر كوك شايدىڭ ادام تەرىسىنىڭ ءولىپ بارا جاتقان كلەتكالارىن تىرىلتەتىنىن انىقتادى. كوك شايدىڭ قۇرامىنا كىرەتىن پوليفەنال دنك – نىڭ وزگەرۋىنە، راك اۋرۋىنا ۇشىراتاتىن راديكالدارمەن كۇرەسۋگە بەيىمدى بولىپ شىقتى. سونىمەن قاتار، پوليفەنالدىڭ ساۋ كلەتكالاردى قورعاپ، ىسىكتى جوياتىن قاسيەتى بار. بولاشاقتا عالىمدار كوك شايدان ديابەت پەن تەرى اۋرۋلارىن ەمدەيتىن ءدارى الماقشى. تاڭەرتەڭ اششى كوفە ىشۋگە ۇيرەنگەنسىز بە؟ ونىڭ جۇرەك پەن باۋىرعا زياندى ەكەنىن بىلەسىز بە؟ ەگەر ونى شيپالى سۋسىنعا اۋىستىرعىڭىز كەلسە، كوك شايدى تاڭداڭىز. كوك شايعا ءبىر بولىك ليمون مەن شاي قاسىق بال قوسساڭىز، ادامعا مول كۇش-قۋات بەرەتىن سۋسىننىڭ دايىن بولعانى. كوك شاي جۇيكە جۇيەسىن تىنىقتىرادى. ال كەيبىرەۋلەر ونى سالماق تاستاۋ ءۇشىن دە ىشەدى

ءار نارسەنىڭ پايداسى مەن زيانى بولاتىنى سەكىلدى شايدىڭ دا زيانى بار.

الايدا شاي بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتاردا ىشۋگە بولمايتىن كەزدەرىندە زيانىن تيگىزەدى.  شايدى ىشۋگە بولمايتىن كەزدەر

   اش قارىنعا ىشپەڭىز. اس قورىتۋ جولىنداعى ىشكى مۇشەلەر شايدىڭ كەسىرىنەن زاقىمدانۋى مۇمكىن.

 شايدى وتە ىستىق كەزىندە ىشۋگە بولمايدى. ىستىق شاي اۋىز بەن جۇتقىنشاقتى، اس قورىتۋ جولدارىن كۇيدىرەدى.

 بۇل سۋسىندى سۋىپ قالعان كۇيىندە دە ىشۋگە بولمايدى. ونداي شايدىڭ كەسىرىنەن قاقىرىق تۇرىپ قالۋى مۇمكىن.

 شايدى تىم اششى قىلىپ ىشپەڭىز. ول دەنساۋلىققا زيان. ەگەر ءتۇن ۋاقىتى بولسا، ۇيقىڭىز كەلمەي، باسىڭىزدى اۋىرتۋى مۇمكىن.

 دارى-دارمەك قابىلداعان كەزدە شاي ءىشۋشى بولماڭىز. سەبەبى شاي  ءدارىنىڭ كۇشىن جويادى.

 شايدى تاماقتان الدىن نەمەسە تاماقتان كەيىن ىشۋگە بولمايدى. تاماق پەن شايدىڭ اراسى 20-30 مينۋتتاي بولۋى كەرەك.

 شاي تۇرىپ قالسا، ونى ىشۋگە بولمايدى. نەگىزىندە، شاي دەمدەگەننەن 20-30 مينۋتتان كەيىن ءوزىنىڭ قۇرامىنداعى زاتتارىمەن قىشقىلدانۋ پروسەسىن باستايدى. حوش ءيىستى زاتتار مەن پايدالى دەگەن قۇرامداس بولىكتەرى (فەنول، ليپويد، ەفير مايى) جارامسىز بولىپ قالادى.

 قايتا-قايتا دەمدەگەن شايدىڭ پايداسى جوق. كەرسىنشە، زيانى بار. العاشقى رەت دەمدەگەن شايداعى پايدالى زاتتاردىڭ جارتىسىنا جۋىعىن الساڭىز، ەكىنشى رەت دەمدەگەندە 30%، ءۇشىنشى رەت دەمدەگەندە 20%، ال، ودان كەيىنگىسىندە 10% پايدالى زاتتاردى الا الاسىز.

 كوپ مولشەردە ىشۋگە بولمايدى. قارا شايدى كوپ پايدالانۋدىڭ زيانى بار. سوندىقتان، كۇندەلىكتى قالىپتى مولشەردى ساقتاعان ءجون. قالىپتى مولشەر اششى ەمەس شايدىڭ 4-5 شىنىاياعى بولادى.

قانيا تابىس