Tamyryn tereńge jaıǵan tarıhyma kóz jiberer bolsam, sanany talaı oı tuńǵıyǵyna batyryp, kókeıge talaı suraqtardyń keletini ras. Mysaly, Biz kimbiz?  Jumyr jer betinde qashan paıda boldyq ? Qaı jerdi meken ettik ? Tilimiz, mádenıetimizdiń deńgeıi qandaı?

Biz Ór Altaı men Atyraýdyń arasyn meken etken saqtan qalǵan sarqyty, ǵunnan qalǵan jurnaǵy, úısinniń júrip ótken izimiz.

-Biz qazaqpyz !

Aq bilektiń kúshi, aq naızanyń ushy synǵa túsken jaýgershilik zamanda, ıaǵnı, 1458 jyly  Ábilqaıyr handyǵynan irgesin bólgen Jánibek pen Kereı sultan Moǵolstan jerine Shý boıy men Qozybasqa alǵash... Eń alǵash erkindiktiń aq jalaýyn tikken edi.

Jelmaıadaı aılar jelip ótse, jyldar óz aǵysymen jyljyp otyrdy. Bılik basyna bilgir saıasatker, áskerine jaý júrek qas batyrlar basshylyq etken kóshpendi jurt jaýynyń janyn kesip shekarasyn keńeıtti.

Bir ǵasyrda bir-aq ret dúnıege keler danshpandar bes myń jyldyq tarıhy bar qyl qurt qytaıdyń da, tabany tıgen jerden esh keri sheginbeıtin orystyń ozbyrlyǵyna da des bermedi.

Qara taýdyń basynan “elim-aı”-lap kóship, sary dalasyn mola etken qatigez jońǵardyń da  joıqyn shabýlyn toıtardy. Átteń, Imperıanyń ıirimine iligip 1731 jyly alǵashqy bolyp bodandyǵyn moıyndaıdy. Osy úderis úsh júzdiń de bodandyqty moıyndaýymen aıaqtalady.

-Biz endi baǵynyshtymyz...Táýeldimiz...

Táýeldi, baǵynyshtylyq uǵymyn táýelsizdikke almastyrý úshin tógilgen ter ózen bolyp,  kirshiksiz qyzyl qan bulaq bolyp aqty.

On bes otaýdy biriktirgen qara shańyraǵymyz 1991jyly ydyrady. Shyǵystan altyn kún nuryn tógip, erkindiktiń samaly esti. Kóńil kók aspanyndaǵy qasiret bulty seıilip, ánshi bulbul shattyqtyń ánin shyrqady.

O, ómirge sábı keldi. Ol endi táýelsiz eldiń urpaǵy. Ólgenimiz tirilip, óshkenimiz janǵanda, osy dúnıe esigin ashqan kúnásiz pende. Tal besikten jer besikke deıin óz qalaýynsha tirshilik etedi. Osy sábıdiń kúni erteńgi taǵdyry úshin bozdaqtarym janyn qıǵan.  Asqaq armanǵa qol sozyp búgingi beıbit ýaqytty kóre almaı ketken asyldar qanshama?!  Aǵy men qarasy, jaqsy men jamany, jasyǵy men jasampazy egiz uǵym bolǵan jańa ǵasyrda sap altyndaı baǵa jetpes baılyǵymyz ult qundylyǵyn berik saqtaýymyz kerek.

Táýelsizdigime táýbe deýdi umytpaıyq, aǵaıyn!

Muhtar Serjan