Búgin Úkimet otyrysynda Aýyl sharýashylyǵy Birinshi Vıse-mınıstri Q.Aıtýǵanov AÓK-ti damytýǵa arnalǵan Memlekettik baǵdarlamanyń 9 aılyq qorytyndysyn baıandady dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi QR ASHM baspasóz qyzmetine silteme jasap.
Aýyl sharýashylyǵynyń jalpy ónim kólemi 2017 jylǵy qańtar-qyrkúıek aılarynda ótken jylǵy osy kezeńmen salystyrǵanda 1,9%-ǵa artty. Tamaq ónimderi óndirisi atalǵan kezeńde 5,3%-ǵa artyp, mal sharýashylyǵy ónimderi byltyrǵy jylmen salystyrǵanda 3,3% artty.
Aǵymdaǵy jyly júrgizilgen egistikterdi pármendi ártaraptandyrý maıly daqyldar men burshaq tuqymdas daqyldardyń óndiris kólemin ótken jylmen salystyrǵanda 376 myń tonna nemese 18%-ǵa arttyryp otyr.
Búgingi kúnge dándi jáne dándi burshaqty daqyldardyń 15,3 mln. ga nemese 99,9%-y jınaldy. Jınaý qarqyny byltyrǵy jyldan 1,1 mln. ga-ǵa joǵary. Bastapqy salmaǵy 21,9 mln. tonna astyq usaqtaldy, ortasha ónimdilik gektaryna 14,3 sentner. Dándi masaqty daqyldardy jınaý aıaqtaldy.
Astyq sapasyn arttyrý maqsatynda aǵymdaǵy jyly tuqym sharýashylyǵyn qoldaý jáne mıneraldyq tyńaıtqyshtardy qoldaný boıynsha qajetti sharalar jasalyndy. Biregeı jáne elıtalyq tuqymdardy sýbsıdıalaýdy qaıta qalpyna keltirilip jáne olardy sýbsıdıalaý kezinde eń tómen normalar joıyldy. Tuqym sharýashylyǵyn qarjylandyrý basym baǵyttardy qaıta qaraý negizindegi sol búdjet sheńberinde eki esege artty.
Elıtalyq tuqymdardy 40%-ǵa, al sapasy tómenderdi paıdalaný 1,7 esege tómendedi. Alǵashqy ret tyńaıtqyshtardy engizý qajettiliktiń 14%-yn qurady. Nátıjesinde 3-synypty astyq úlesi 65% qurady, al ótken jyly bul kórsetkish 44%, kleıkovınasy 25 jáne odan joǵary kórsetkish – 34% bolsa, al ótken jyly bul mán 8%-dy qurady.
Maıly daqyldardyń 2 mln. ga nemese 80% alqaby jınaldy. 9,8 s/ga túsimdiligi kezinde 1946,0 myń. tonna astyq usaqtaldy, bul ótken jyldan 1,5 ese joǵary. Maıly daqyldardy jınaý qarqyny ótken jyldan 636 myń ga-ǵa joǵary.
Sonymen qatar 3,5 mln. tonna kartop jınaldy, bul ótken jylǵy uqsas kezeńmen salystyrǵanda 150 myń tonnaǵa joǵary jáne 3,5 mln. tonna kókónister (53,5 myń tonnaǵa joǵary), 2,2 mln. tonna baqsha daqyldary (73,1 myń tonnaǵa joǵary) jınaldy. Qant qyzylshasyn jınaý áli de jalǵasýda.
Memlekettik baǵdarlamanyń basty maqsattarynyń biri – usaq jáne orta sharýalardy aýyl sharýashylyǵy kooperatıvterine biriktirý bolatyn. 2017 jyldyń 1 qazanyndaǵy jaǵdaı boıynsha jyldyń basynan bastap 745 kooperatıv quryldy, onyń ishinde 273 kooperatıv sút qabyldaý beketimen, mal soıý beketimen 358 kooperatıv. 102 587 iri qara mal basyna 6 159 otbasylyq bordaqylaý alańy quryldy.
Qabyldanǵan sharalar 56 myń jeke qosalqy sharýashylyǵy men shaǵyn qojalyqtardy tartýǵa múmkindik berdi.
Kooperatıvtermen 44 myń tonnadan astam sút jáne 13 myń tonna et daıyndaldy.
Mınıstrlikpen júrgizilgen keńinen taldaýdyń nátıjesinde Qaıta óńdeıtin kásiporyndardyń derekter bazasy quryldy.
Qaıta óńdeýdiń 9 basym túrlerin damytý boıynsha esep júrgizilip, Agrarlyq qaıta óńdeý kartasy ázirlendi, sonyń ishinde ár oblys, ár aýdan boıynsha. Karta Úkimettiń keńesinde maquldandy.
Memlekettik baǵdarlamada aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerin zamanaýı tehnıkamen qamtamasyz etý jáne respýblıkada aýyl sharýashylyǵy tehnıkasy óndioisin damytý qarastyrylǵan.
Odnoı ız zadach Gosprogrammy ıavláetsá povyshenıe obespechennostı selhoztovaroproızvodıteleı sovremennoı tehnıkoı ı oborýdovanıem, a takje razvıtıe selhozmashınostroenıa v respýblıke.
Aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerdi tehnıkamen qamtamasyz etý máselesi boıynsha kelesi sharalar júrgizildi. «QazAgroQarjy» AQ, «Gomselmash» AQ, «AgromashHoldıng» AQ arasynda otandyq aýyl sharýalylyǵy mashınalaryn jasaýdy damytý máselesi boıynsha yntymaqtastyq jóninde, sondaı-aq «QazAgroQarjy» AQ, «Rostselmash kombaın zaýyty» JSHQ jáne «Vektor» kombaın zaýyty» JSHS arasynda úsh jaqty kelisimderge qol qoıyldy.
Investısıalyq sýbsıdıalaý boıynsha prosenttik normatıvten belgilengen normatıvke ótý júzege asyryldy. Buryn shetelde shyǵarylǵyn bir astyq jınaıtyn kombaınǵa 30 mln. teńgeden artyq tólense, qazirgi kezde sol qarjyǵa 3 kombaındy sýbsıdıalaýǵa bolady.
Aqmola jáne Qostanaı oblystary kásiporyndarynyń bazasynda shaǵyn tirkemeli jáne aspaly tehnıkasynyń óndirisi uıymdastyryldy («kishi mehanızasıa» dep atalatyn). Osy maqsatqa «QazAgro» AQ stavkasy 5,5%-ǵa deıin 5 mlrd. teńge nesıe bólindi. Qazaqstanda 2021 jylǵa deıin osy tehnıkalardyń óndirisin uıymdastyrýǵa jáne ımport úlesin osy tehnıka túrleri boıynsha 25% qysqartýǵa mindet qoıyldy.
Agroónerkásiptik keshendegi memlekettik qoldaý sharalaryn jetildirý, sonymen qatar Memlekettik baǵdarlamany júzege asyrý maqsatynda Mınıstrlikpen Aýyl sharýashylyǵynyń basym baǵyttaryn damytý men AÓK-ni memlekettik qoldaýdy jetildirý Kartasy ázirlendi.
Kartalar bar kemshilikterdiń egjeı-tegjeıli taldaýy negizinde ázirlendi jáne kelesi baǵyttar boıynsha naqty sharalardy quraıdy.
– aýylsharýashylyq kooperasıasy;
– AÓK-ni ıntensıvtik tehnıkalyq qaıta qarýlandyrý;
– tuqym sharýashylyǵy;
– fıtosanıtarıalyq is-sharalardyń tıimdiligin arttyrý;
– agrohımıa;
– azyq óndirý (azyqtyq balans);
– egistikti aınalymǵa tartý;
– jaıylymdy qoı sharýashylyǵy;
– kóterme-taratý ortalyqtary;
– agrarlyq ǵylymdy túbegeıli modernızasıalaý;
– agrarlyq qaıta óńdeý;
– memlekettik qoldaý sharalaryn jetildirý;
Qazirgi ýaqytta Kartalar salalyq asosıasıalar jáne odaqtardyń, qoǵamdyq keńesterdiń agrobıznes jáne ǵylymı mekemeler múshelerimen, Mınıstrlik, «Atameken» UKP alańdarynda, sonymen qatar aýdandarda jan-jaqty qaralýda.
Kartalardy iske-asyrý agroónerkásiptik keshendi sapaly jańa deńgeıge kóterýge, onyń básekege qabilettigin joǵarylatýǵa, ishki naryqtaǵy azyq-túliktiń turaqtylǵyn nyǵaıtý jáne salanyń eksporttyq baǵdaryn kúsheıtýge múmkindik beredi.
