Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim jáne ǵylym mınıstrligi mektep oqýlyqtarynyń sapasyn jaqsartý boıynsha turaqty jumys istep keledi. Bilim mazmuny zaman talabyna saı ózgergen saıyn mektep oqýlyqtaryn da jańartyp otyrý kerek. Biraq bul máseleniń de óz qıyndyqtary bar.
Birinshiden, barlyq bilim salasyndaǵy baǵdarlamalar, oqýlyqtar jáne oqý-ádistemelik keshenderdi daıyndaý, saraptama jasaý jáne aprobasıa jańarǵan mazmunǵa sáıkes az ýaqyttyń ishinde asyǵystyqpen júzege asyrylyp jatyr.
Ekinshiden, bilim berý salasyndaǵy jańa tujyrymdamaǵa baılanysty túsindirý jumystary jetkilikti deńgeıde júrgizilmegen jáne keıbir baspalar jańa ádisterdi meńgere almaı, olardyń ádistemelik qyzmetteri de avtorlardy jańasha jazýǵa ýaqytynda úırete almaýda.
Úshinshiden, ata-analar men ustazdar qaýymdastyǵy arasynda bilim berýdiń jańa mazmunyn durys túsindirý jumystary júrgizilmegen.
Tórtinshiden, muǵalimder men ata-analar tarapynan jańa oqýlyqtarda sanıtarlyq-gıgıenalyq talaptar oryndalmaǵan jáne salmaqtary aýyr ári formaty úlken degen syn-eskertpeler aıtylýda.
Joǵaryda atalǵan syndardan nátıje shyǵarý jáne oqýlyqtardyń sapasyn jaqsartý maqsatynda Bilim jáne ǵylym mınıstrligi tómendegideı is-sharalardy atqarýda:
- Kitaptarǵa qoıylatyn jańa talaptardy eskere otyryp jáne oryndaýshylardyń sapa boıynsha jaýapkershiligin kúsheıtý úshin Oqýlyqtardy, oqý-ádistemelik keshenderi men oqý-ádistemelik quraldaryn ázirleý, olarǵa saraptama, synaq ótkizý jáne monıtorıń júrgizý, olardy basyp shyǵarý jónindegi jumysty uıymdastyrý týraly erejelerge ózgerister men tolyqtyrýlar kirgizildi. Atalǵan erejelerde kelesi jaǵdaılar eskerilgen:
- Avtorlar ujymyna talaptardy kúsheıtý;
- 4 jyldyq fondylaý sıklyn mindetti túrde bolatynyn alyp tastaý;
- Negizgi jáne jalpy bilim júıeleri úshin oqýlyqtar men oqý-ádistemelik keshenderdi aprobasıadan ótkizý;
- Kelip túsken barlyq syn-eskertýler nemese usynystardy esepke alý jáne qadaǵalaý júıesin engizý;
- Pándik komısıalardyń róli men olardyń jumys isteý tıimdiligin arttyrý;
- Oqýlyqtarda ınternet-resýrstarǵa silteme jasaý talaptaryn kúsheıtý.
Oqýlyqtar sapasyna baspalar tikeleı jaýap beredi. Aqaýlar men kemshilikter tabylǵan jaǵdaıda baspa óz esebinen olardy joıýǵa mindetti bolady.
Oqýlyqtardyń baǵasyn negizsiz ósirmeý úshin pán komısıalary tarapynan naqty krıterııler engizilgen.
- Oqýlyqtardy bilim berý mekemelerine ýaqtyly jetkizip turý úshin Oqýlyqtarmen qamtamasyz etý erejelerine de ózgerister engizilgen. Mektepterdegi oqýshylar sanyn anyqtap, soǵan mólsherlep oqýlyqtar shyǵarý, bilim ordalaryndaǵy kitaphanalarda ınventarızasıa jasaý da jolǵa qoıylǵan.
- Qoǵamdyq baqylaýdyń tıimdiligin arttyrý úshin de jumystar atqarylýda. Mysaly, 2017 jyly «Oqýlyq» ortalyǵynyń «Qoǵamdyq baǵalaý» portalynda 2, 5 jáne 7 synyptarǵa arnalǵan barlyq baspalardan shyǵatyn oqýlyqtardyń maketteri qoıyldy. Ata-analar men ustazdardan kelip túsken 4172 eskertýler men usynystar baspalarǵa túzetý úshin jiberildi. Sonymen qatar arnaıy qurylǵan chattaǵy eskertýler de esepke alyndy. Bıylǵy aqpan aıynda Astana men Almaty qalalarymen qatar barlyq aımaqtarda osy oqýlyqtardy talqylaý júrgizildi. Olardyń negizinde baǵdarlamalar men oqýlyqtarǵa sáıkesinshe túzetýler engizildi. Atalǵan portalda qazir 3, 6 jáne 8 synyptardyń oqýlyqtary salynǵan.
- Respýblıkalyq jáne pándik komısıalardyń sandyq jáne sapalyq quramdary kúsheıtildi. Komısıalarǵa ǵalymdar, oqytýshylar, muǵalimder jáne ádiskerler sıaqty bilikti mamandarmen qatar úkimettik emes uıymdar ókilderi kirgizilip, 2017 jyly 126 adamnan turatyn 17 pándik komısıa quryldy.
- Avtorlar men sarapshylarǵa ádistemelik kómek kórseti jandandyryldy. Osy baǵytta eki halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferensıa ótkizilip, onda kitap shyǵarý isimen aınalysatyn sheteldik tanymal mamandar sheberlik synyptaryn ótkizdi. Konferensıa kezderinde kórmeler, brıfıńter, dóńgelek ústelder men túrli kýrstar uıymdastyryldy.
- Orys tilinen 5 jáne 7 synyptarǵa arnalǵan oqýlyqtarǵa baılanysty kelip túsken syndardy eskere otyryp, Astana, Oral, Óskemen, Petropavl jáne Kókshetaý qalalarynda muǵalimder jáne ata-analar qatysýymen kezedsýler ótkizildi. Kezdesýler qorytyndylary boıynsha baǵdarlamalar men oqýlyqtarǵa ózgerister kirgizildi. Osy úrdis barlyq synyptardyń oqýlyqtary men baǵdarlamalaryna júrgiziletin bolady. Atalǵan kezdesýlerde baǵdalamalar men oqýlyqtar avtorlary, biliı basqarmalarynyń mamandary jáne baspalardyń ókilderi qatysty.
- Oqýlyqtar men oqý-ádistemelik keshenderdi saraptaý sapasyn kóterý úshin ár aımaqtan avtorlar men úzdik mamandar tartý kózdelgen. Sarapshylar jumysynyń sapasyna monıtorıń jasaý avtomattandyrylǵan júıege kóshirilý josparlanǵan.
- Oqýlyqtardyń sanıtarlyq-gıgıenalyq normalaryn saqtaýdy baqylaý úshin QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi mamandarymen kezdesýler ótkizilip, normatıvtik aktilerge ózgerister men tolyqtyrýlar engizýge sheshim qabyldandy. Baspalarǵa atalǵan talaptardy qatań saqtaý jóninde nusqaýlar berildi.
Bilim berý salasynda bolashaqta da túrli baǵdarlamalar, oqýlyqtar jáne oqý-ádistemelik keshenderdiń sapasyn jaqsartý jumystary júrgizile beretin bolady.
Seken NAZAR
