Qoǵamdyq birlestik jáne olardyń kóshbasshylary degende ádette birden oıǵa oralatyny ortaq maqsattyń bolýy nemese bir kózqarasty jandardyń birigýi degen uǵymnyń aıasynda shektelip jatamyz.
Degenmen, atalǵan sala kóptegen damyǵan memleketterdiń gúldenýine jáne olardyń ármen qaraı turaqty damýyna kepil bolyp otyrǵanyn nazarda ustaýymyz tıis. Bul jóninde Fransıa saıası qaıratkeri, Aleksıs de Tokvıl óziniń 1835-1840 jyldar aralyǵynda jaryq kórgen, «Amerıkadaǵy demokratıa» atty eki tomdyq kitabynda, «Óziniń elge paıdasy mol is-áreket aıasynda ıdeıasy bar birneshe adam AQSH-qa keletin bolsa, bılik sol sátten bastap osy salaǵa umtylysy bar jandardy sol adammen ortaqtastyrady. Nátıjesinde, mundaı birigýler eldegi áleýmettik máselelerdiń sheshimine sebepker bola otyryp, ármen qaraı ol ekonomıkalyq jáne ózge de sala damýyna serpin beredi» degen bolatyn. Búginde AQSH-ta mundaı birlestikterdiń sany 1,5 mln qurap otyr jáne olardyń halyqqa kórsetetin qyzmetteri tańǵalarlyq, sebebi, olar halyqtyń áleýmettik máselelerin sheship qana qoımaı olarǵa gýmanıtarlyq kómekter kórsetip otyrady. Degenmen, mundaı birlestikter qansha ortaq maqsatqa jumyldyrylǵanymen olardyń baǵyttaryn rettep otyratyn árbir uıymnyń óz kóshbasshysy bolary anyq jáne ol ózgelerge úlgi bola alatyndaı, taktıkalyq sheshim shyǵarýǵa qabiletti jan bolýy tıis. Sebebi, mundaı uıymdar ózgelerdiń sanasyna birden-bir áser etýshi kúsh. Máselen, XIX ǵasyrda Endrú Karnegı Amerıka qoǵamyna arnalǵan, el terıtorıasynyń barlyq aýmaǵynda ashyq kitaphanalar salý jolynda qor qurdy jáne júz jyldan keıin bul bastamany Bıl Geıts jalǵastyrdy. Ol elde kompútermen jabdyqtalǵan ınternet qoljetimdiligi bar 1000 ashyq kitaphanany ashýǵa qol jetkizdi. Nátıjesinde, mıllıondaǵan Amerıkalyq azamattardyń jańa múmkindiktermen aqparattanýyna sebepker boldy. Sondaı-aq Karnegı qorymen qatar ashylǵan, Brýkıng ınstıtýty elde
100 jyldan beri azamattardyń bastamalaryn júzege asyrý barysyndaǵy erkindigi aıasynda qyzmet atqaryp keledi. Sonymen qatar eldegi qoǵamdyq birlestikter Ulttyq sot isin qadaǵalaý, saıası taldaý, ekonomıkalyq máseleler syndy saıası máselelermen aınalysyp, memlekettik organdardyń kóptegen fýnksıalaryna ıe jáne olar tikeleı azamattardyń sanasyna áser ete otyryp, turǵyndardyń azamattyq jaýapkershiligin arttyrady. Sol sebepten bolar, qazirgi ýaqytta mundaı uıymdardyń qarjylandyrylýy 52 % jeke azamattardyń qoldaýymen júzege asyrylady. Demek, kóp jaǵdaıda el ishindegi bastamalar joǵarydan tómenge emes, tómennen joǵaryǵa júrip otyrady. Nátıjesinde, mundaı qoǵamdyq is-áreketpen aınalysý Amerıka qoǵamynda turaqty tendensıaǵa aınalǵan, meıli ol kommersıalyq baǵyttyń múshesi bolsyn, meıli ol memlekettik qyzmetker bolsyn, eń bastysy, bir qaýymdastyqtyń janashyry qoldaýshysy, demeýshisi.
Búginde bizdiń elde de Úkimettik emes sektorda negizgi basymdyqty quraıtyn uıymdar – qoǵamdyq birlestikter. Olar tirkelgen barlyq uıymdardyń 60 % ıe bolyp otyr. Degenmen, el ishinde, áli de jumys jasaý júıesi ornyqpaǵan, qaǵaz júzinde bolǵanmen, is-júzinde artta qalyp jatqan uıymdar basym. Sol sebepti de, mundaı uıymdar quzyryna áli de bolsa memlekettik organdardyń keıbir fýnksıalaryn tapsyrý qıyndyqtar týdyryp otyr, osyǵan oraı Mádenıet jáne sport mınıstrligi tapsyrysymen úshinshi sektor qyzmetin monıtorıngileý isine baılanysty, memlekettik áleýmettik tapsyrys júrgizilý ústinde. Bul aldaǵy ýaqytta uıymdar qyzmetin jiti baqylaý men olardyń ary qaraı jumysyn júıelendirýge serpin beretin bolady. Alaıda búgingi kúnge deıin elimizde belsendi uıymdar men kóshbasshylar joq deýge kelmeıdi, máselen, eldegi saıası máselelerdiń sheshimine óz úlesin qosyp júrgen qoǵam qaıratkeri, «Serpin» áleýmettik damý qory jetekshisi – Murat Ábenuly, Taiburyl aı saıynǵy shákirtaqyny uıymdastyrýshy qoǵamdyq birlestigi jáne jastarǵa úlgi bolarlyq osy saladaǵy azamat Oljas Qudaıbergenov, sondaı-aq eldegi úshinshi sektor qyzmetiniń jandanýy úshin qyzmet atqaryp júrgen «Qazaqstan Azamattyq Alánsy» basshysy, Nurlan Erimbetov, tulǵalar atap aıtar bolsaq birshama. Degenmen, qoǵamdyq istermen aınalysýdy árbirimizdiń negizgi qyzmetimiz dep qarar bolsaq, elimizdegi azamattyq jaýapkershilik artary sózsiz.
Derekkóz: Aıqyn-aqparat