«ۆكونتاكتە» الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى جاسى دەگەن بولىمدە قازاقشالاپ «18 جاس» دەپ كورسەتىلگەن. ال Whatsapp مەسسەندجەرىندە «جانىم سول» دەپ جازىلعان. ول ديماش قۇدايبەرگەنوۆتىڭ شىعارماشىلىعىن جاقسى كورەدى جانە كوپتەگەن قازاقستاندىق انشىلەردىڭ اندەرىن تىڭدايدى.  وندا تۇرعان نە بار دەرسىز. ەگەر اڭگىمە رەسەيلىك ورىس قىز تۋرالى بولماسا دەپ حابارلايدى  rikatv.kz.

3 جىل بۇرىن ماعان  ۆيكادان حات كەلدى.  «سالەمەتسىز بە! ءسىز قازاقستاننانسىز با؟» دەپ سۇراعاننان كەيىن ءوزىن تانىستىرىپ ءوتتى. «ەسىمىم ۆيكتوريا. 15 جاستامىن. كوزىم تولىق كورمەيدى. ماسكەۋدە تۇرامىن. قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە تالپىنىپ ءجۇرمىن. قازاق ءتىلى وتە ادەمى. ءبىراق قيىن ءتىل».

وسىدان كەيىن بىر-بىرىمىزبەن ءجيى حابارلاسىپ تۇراتىن بولدىق. ونىڭ قازاقشاسى جاقسارا ءتۇستى. مەنىڭ وعان قويعان ەڭ العاشقى سۇراعىم «ۆيكا، نەلىكتەن قازاق ءتىلى؟ كوپتەگەن ءداستۇرلى جانە ۇيرەنۋگە مۇمكىندىگى كوپ تىلدەر بار عوي...»

«مەن شەت تىلدەرىنە قىزىعامىن. تەك ستاندارتتى «اعىلشىن-نەمىس» ەمەس، ەكزوتيكالىق تىلدەردى مەڭگەرگىم كەلەدى. عالامتوردا قازاقستاندىق ءبىر قىزبەن تانىستىم. قىزىق ءۇشىن قازاق تىلىندە «پريۆەت»، «كاك دەلا؟» سوزدەرى قالاي اۋدارىلادى دەپ سۇرادىم.  بۇل جاي عانا قىزىعۋشىلىق بولدى. وسىمەن ءبىتتى. ءبىر جىلدان كەيىن تاعى ءبىر قازاقستاندىق بالامەن تانىستىم. وعان دا قازاق ءتىلى تۋرالى بىرنەشە سۇراقتار قويدىم. ءبىر ۋاقىتا قايرات نۇرتاستىڭ ءانىن تىڭدادىم. اۋەنى قاتتى ۇنادى. الايدا ءسوزىن تۇسىنبەگەندىكتەن، عالامتوردا تانىسقان قازاق جىگىتىنە اۋدارىپ بەرۋىن سۇرادىم. ءبىراق ول باتىرحان شۇكەنوۆتىڭ «وتان انا» ءانى سەكىلدى اسەر ەتپەدى. «وتان انانى» ەسىتىگەندە سەزىمىم الاي-دۇلەي بولدى.ونى سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. بالكىم ارامىزدا ول ادام ەندى جوق بولعاننان كەيىن شىعار...ءبىر وزىندىك سيقىرى بار ءان. باتىرحان اتالمىش انگە وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن سالسا كەرەك. ول سەزىمنىڭ ءبىر بولىگى ماعان دا بەرىلگەندەي بولدى. وسىدان كەيىن قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋدى مىقتاپ قولعا الدىم».

بۇعان دەيىن قازاقستان تۋرالى نە ءبىلدىڭ؟

ەشتەڭە بىلمەدىم دەسە دە بولادى. تەك العاشقى كەزدە قازاقستاننىڭ استاناسى الماتى بولعانىن، ودان كەيىن استاناعا كوشىرىلگەنىن بىلەمىن.

قازىرگى قازاق ءتىلىن ءبىلۋ دەڭگەيىڭدى قانشاعا باعالايسىڭ؟ قازاق تىلىندە سولەيسىڭ بە، الدە سوزدىكتىڭ كومەگىنە جۇگىنەسىڭ بە؟

وكىنىشكە وراي وقي المايمىن. سەبەبى كوزى كورمەيتىندەرگە ارنالعان قازا ءتىلىن ۇيرەنۋ باعدارلاماسىن تابا المادىم. الايدا «سارا» اتتى وقيتىن ماشينا بار. وعان قازاق ءتىلىنىڭ سينتيزدەۋىش ورناتىلعان. ءبىراق ونىمەن تەك قازاقستاندىقتار عانا قولدانا الادى. soyle.kz سايتىنان ۇيرەنە باستادىم. ۋاقىت وتە كەلە وعان دا قولجەتىمدىلىگىمدى شەكتەدى. ودان كەيىن «جاڭا تولقىن» كۋرسىن تاپتىم. ول دا ماعان كوپ كومەگىن تيگىزبەدى. وسىدان كەيىن قازاق ءتىلىن ۇيرەتەتىن ادام ىزدەپ، تاپتىم. ول اقتوبەدە تۇرادى. ساباقتى وتە قىزىقتى وتكىزەدى. ماعان ۇنايدى.وسى سۇحبات ارقىلى وعان سالەم جولداعىم كەلەدى. العىس ايتامىن. كەيبىر سوزدەر مەن سويلەمدەردى تۇسىنەمىن. ساناي الامىن. كوكونىستەردىڭ اتاۋلارىن بىلەمىن. ارينە بۇل از. ءبىراق بۇل ۋاقىتشا عانا. مەن ماقساتىنا جەتپەي قويمايتىن اداممىن. ۋاقىت وتە كەلە ەركىن سويلەيتىن بولامىن. ازىرشە قاراپايىم سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ، ءوزىم تۋرالى اقپارات بەرە الامىن. سالەم! مەنىڭ اتىم ۆيكتوريا. مەن ماسكەۋدە تۇرامىن. جاسىم ون سەگىزدە. انامنىڭ ەسىمى سۆەتلانا. مەن دە ارنايى ءتىل ۇيرەنۋ باعدارلاماسى جوق. 

ادەتتە شەت ەلدىكتەر بەلگىلى ءبىر ماقساتپەن ءتىل ۇيرەنەدى. باسقا ەلگە كوشۋ، شەت ەلدىك كومپانيالارعا جۇمىسقا كىرۋ نەمەسە شەت ەلدىك كۇيەۋ تابۋ، فيلمدەردى اۋدارماسىز كورۋ، كىتاپتاردى سول تىلدە وقۋ ت.ب. سەنىڭ ماقساتىڭ قانداي؟

ءتىلدى ۇيرەنىپ، شەت ەلگە كەتكەن ارينە جاقسى. الايدا وزگە ەلگە باراتىنداي مەن دە مۇمكىندىك جوق. مەن تازا قازاق تىلىندە سويلەپ، اندەردى اۋدارىپ، فيلمدەردى كورگىم كەلەدى.

ءقازىر قازاستاندىقتارمەن كوپ سويلەسەسىڭ. سەنىڭ ويىڭشا بىزدە ورتاق ۇلتتىق ۇقساستىقتار بار ما؟

ادامي ۇقساستىقتاردى ايتقان دۇرىس بولار. ءيا، سىزدەر رەسەيلىكتەرگە قاراعاندا مەيىرىمدى جانە اشىقسىزدار. كوبىنە ماعان ءدال وسىنداي ادامدار كەزدەسەدى. ارينە ءتۇرلى جاعدايلار بولادى. ءبىراق كوپ جاعدايدا قازاقستاندىقتار وتە مەيىرىمدى.

تىلدەن بولەك، ەرتەگى، اڭىزدار، تاريحي تۇلعالارمەن، ماقالدار، ازىلدەرمەن تانىسىپ كوردىڭ بە؟

ءيا، مەن ەرتەگى كەيىپكەرى الدار كوسەنى بىلەمىن. قىز جىبەك تۋرالى فيلم كوردىم. امىرە قاشاۋبايەۆ، ءشامشى قالداياقوۆتىڭ اندەرى مەن زاماناۋي ەسترادانى دا تىڭدادىم. مۇقاعال ماقاتايەۆتىڭ ولەڭدەرىن وقىدىم. دۇرىس تۇسىنبەسەم دە  قاتتى ۇنادى. اۋەننىڭ ءوزى ۇنادى. شىعىستىڭ ءيىسى سەزىلەدى.

ال ۇرىسۋدى ۇيرەتتى مە؟

(كۇلىپ) ۇيرەتتى! «اۋزىڭدى جاپ» نەمەسە جايىما قالدىر دەپ قاتتى ايتا الامىن.  بۇل سوزدەردى قولدانۋدىڭ قاجەتى بولمايدى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

ءوز بەتىڭشە باسقا دا تىلدەردى ۇيرەنىپ جاتىرسىڭ با؟

ازىرشە تەك قازاق ءتىلى عانا. بولاشاقتا  يتاليان، فرانسۋز جانە قىرعىز ءتىلىن ۇيرەنىپ، قازاقشامەن سالىستىرىپ كورگىم كەلەدى.

كوزى كورمەيتىندەر شەت ءتىلىن قالاي ۇيرەنەدى؟

مەكتەپتە ءبىز برايليا شريفتى ارقىلى اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنەمىز. كەيدە اۋديونى تىڭداپ، اۋدارامىز، جاتتايمىز. كۋزوۆليەۆتىڭ وقۋلىقتارى بار. مۇعالىمدەردىڭ وعان كوڭىلى تولمايدى. راسىمەن دە ونشا ەمەس. ءبىراق باسقا وقۋلىق جوق، جاقىن ۋاقىتتا بولمايتىن دا شىعار.

ال فيلمدەر كوزى كورمەيتىندەرگە قالاي جەتكىزىلەدى؟

فيلمدەر تيفلوكوممەنتارييلەر ارقىلى كورسەتىلەدى. مەن وسى تاسىلمەن «گارري پوتتەر»، «بەتحوۆەندى» كوردىم. ياعني كادر سىرتىنداعى داۋىس فيلمدە نە بولىپ جاتقانىن ۇنەمى ايتىپ وتىرادى.

ءان ايتاسىڭ. بۇرىن ءان ايتىپپا ەدىڭ؟

جوق! قازاق ءتىلىن ۇيرەنگەننەن كەيىن عانا ءان ايتۋعا دەگەن نيەت پايدا بولدى. باستاپقى كەزدە تەك تىڭدايتىنمىن. كەيىن ءوزىم دە ءان ايتىپ كورسەم قالاي بولادى دەپ ويلانىپ كوردىم.

ءان ايتۋ قالاي ەكەن؟ جەڭىل مە؟

جوق، وڭاي ەمەس. انگە جانىڭدى  سالۋىڭ كەرەك.

قازاقستاندىق انشىلەردەن كىمدى تىڭداعاندايسىڭ؟

اكبوتا كەرىمبەكوۆا، ەركە ەسماحان، قاراقات ءابىلدينا. باتىرحان شۇكەنوۆ پەن «Melo Men»، «زامان»، «جىگىتتەر»، «ارناۋ» توبىن ەرەكشە اتاپ وتە الامىن. قايرات نۇرتاستىڭ كەيبىر اندەرى ۇنايدى. تورەعالي تورەالى، قۋاندىق راحىم جانە اقتوبەلەىك ديامش قۇدايبەرگەنوۆتى جاقسى كورەمىن.

ەگەر سەنى قازاقستانعا شاقىرسا، كەلەسىڭ بە؟ كەلىپ ءان ايتا الاسىڭ، كونكۋرسقا قاتىسۋىڭا بولادى نەمەسە قازاقتىڭ ۇلتتىق تاعامىنىنىڭ ءداىمت تاتىپ كورە الاسىڭ.

ەگەر كەلۋگە مۇمكىندىك بولسا، ونى جىبەرىپ الۋ كۇنا. كونكۋرسقا قاتىسۋعا ءالى دايىن ەمەسپىن. ال ۇلتتىق تاعامدارىڭىزدى قۋانا جەپ كورۋشى ەدىم.

اڭگىمەلەسكەن:  شولپان پرونينا

فوتو ۆيكتوريا اندرەيەۆانىڭ جەكە مۇراعاتىنان الىندى