ستامبۋلدىڭ قاۋىپسىزدىك باسقارماسىنان بارشا ءۋالايات باسقارمالارىنا مىناداي شۇعىل تەلەگرامما جونەلتىلدى: «ءۇش كۇن، ءۇش ءتۇن بويى سىلەلەرى قاتىپ كۇزەتتە تۇرعان ەكى پوليسەيىمىز قالعىپ كەتكەن ءبىر ساتتە «حامدي ءپىل» دەپ اتالاتىن كانىگى باۋكەسپە ۇرى ءىز-تۇزسىز عايىپ بولدى. قاشقىن: وتىز بەس جاستا، ۇزىن بويلى، سالماعى — ەكى ءجۇز كيلوگرامم، ءوڭى شيكىل سارى، ءۇش ءتىسى جوق، جوعارعى ءبىر ازۋ ءتىسى جامالعان، تومەنگى ءبىر ەزۋ ءتىسى التىنمەن قاپتالعان، قوڭىر جولاق كوستيۋم كيگەن، شاشى سەپ-سەلدىر، دوڭگەلەك ءجۇزدى، قوي كوزدى. ونىڭ قاشىپ كەتكەنى تاپتىشتەپ تەكسەرۋ ناتيجەسىندە ابدەن دالەلدەندى. ەگەر ول حامدي ءپىل ءسىزدىڭ قاراۋىڭىزداعى پوليسيا ۋچاستوكتەرىنىڭ بىرىندە جىلت ەتە قالسا، نە پوليسەيلەرىڭىزدىڭ بىرىنە جولىعىپ ءجون سۇراي قالسا، وعان بىزدەن دۇعاي-دۇعاي سالەم ايتقايسىز، ءبىزدى اۋرە-سارساڭعا سالماسىن، قولى تيگەن كۇنى ستامبۋل قاۋىپسىزدىك باسقارماسىنا كەلىپ كۇناسىن جۋىپ-شايسىن. باۋكەسپە حامدي ءپىلدىڭ فوتوسۋرەتىن دە جىبەرىپ وتىرمىز». * * * ءبىر ءۋالاياتتىڭ ۆوكزالىندا ەكى پوليسەي سويلەسىپ تۇر. — رامازان، قاراشى، دوستىم: سۋسىن ءسىمىرىپ تۇرعان اناۋ ءبىر قۋ الگى حامدي ءپىلدىڭ ءدال ءوزى-اۋ دەيمىن. — مم… ۇقسايدى ەكەن… سۋرەتىن كورسەتشى… پوليسەي قالتاسىنان ءبىر سۋرەتتى الىپ، سەرىگىنە ۇسىندى. — ءاي، ماحمۇد، مىناۋ سەنىڭ ءوزىڭنىڭ سۋرەتىڭ! — ا؟! ە، الگى مەيرام كۇنى تۇسكەنىم ەكەن عوي. جاقسى شىققان، ءا؟ — جاقسى شىققان! تەك ءسال-پال كۇلىمسىرەپ ءتۇسۋىڭ كەرەك ەدى. كانە، حامدي ءپىلدىڭ سۋرەتىن كورسەتشى. ماحمۇد قات-قات سۋرەتتەردى سۋىرىپ الىپ قاراي باستادى. — مىناۋ مەنىڭ ۇلىمنىڭ سۋرەتى… مىناۋ مەنىڭ اسكەردەگى كەزىم. مىناۋ… مىناۋ كىم، ەي، رامازان؟ — بۇل الگى-ى-ى… كونترابانديست دۋمان ءالي. بۇل ءقازىر اپيىنمەن مال تاۋىپ دانىگىپ جۇرگەن جوق پا. — ءوي، مىناۋ باياعى مەيمانحانانى توري بەرەتىن سۋبحي سويقان عوي… قىرسىققاندا سۋرەتتەردىڭ ارالاسىپ كەتكەنىن قاراشى! — بول ەندى، ءپىلدى تاپ! ماحمۇد پەن رامازان سۋرەتتەردى اقتارىپ قاراي باستادى. — بولساڭشى، ەي، ماحمۇد! اناۋ ىشەرىن ءىشىپ بولدى، ءقازىر تايىپ تۇرادى! — جان-جاعىنا جالتاقتاۋى جامان! — تاپتىم! مىنە! ءدال ءوزى! ەكەۋى كۇدىكتى كىسىنىڭ قاسىنا جەتىپ باردى. — كانەكي، جەرلەس شىراق، توقتاي قال! ەكەۋى بىرەسە سۋرەتكە، بىرەسە جەرلەستەرىنە قارايدى. — شىراعىم، كانە، بىلاي قىرىنداڭقىراپ تۇرشى! — رامازان، مىناۋ وعان ۇقسامايتىن سياقتى! — كوميسسار مىرزانىڭ ءوزى كورسىن. ول كىسى تاني بىلەدى. — كانەكي، جەرلەس شىراڭ، جىلجى! بىزبەن بىرگە ۋچاستوككە باراسىڭ! * * * باسقا ءبىر ءۋالاياتتا ەكى پوليسەي بازاردا سويلەسىپ تۇر: — شۇكىر-ەكە، ەكەۋىمىزدە جۇرتقا قارار بەت قالمادى. كەشكە دەيىن سالپاقتاپ بوسقا ءجۇرمىز، حامدي ءپىلدى ۇستاي المادىق. — مىنا كەلە جاتقان سول ەمەس پە، ەي؟ — ءيا، مىناۋ سول سياقتى، ءجۇرشى، وزىنەن سۇرايىقشى. — مىرزا، ءسىزدىڭ اتىڭىز كىم؟ — مۇستافا. پوليسەيلەر: «مۇستافا» دەيدى»، دەپ كۇبىرلەستى. — «مەن حامدي ءپىلمىن»،— دەپ كىم ساعان شىنىن ايتا قويادى. — مىناۋىڭ تالايدى شوڭقيتقان قۋ شىعار. — مىرزا، بىزبەن بىرگە جۇرسەڭىز قايتەدى؟ * * * تاعى ءبىر ءۋالاياتتاعى كوفەحانادا دا ەكى پوليسەي بىر-بىرىنە سىر اقتارىپ تۇر: — كەشە مەن حامدي ءپىلدىڭ باقانداي ۇشەۋىن ۇستاپ بەردىم، ءبىراق، كوميسسارعا سولاردىڭ تىم قۇرىسا بىرەۋى دە ۇنامادى. — ءبىزدىڭ كوميسسار قازىمىر پالە ەمەس پە! — اقىرىن سويلە! ءاي، اناۋ شاي ءىشىپ تۇرعان قۋعا كوز سالشى. — ءوي!.. ءدال ءوزى! — الگى قاعازدا ونى جارداي دەگەن جوق پا ەدى، ال مىناۋ تارامىسىنا ءىلىنىپ ارەڭ تۇر. — جۇدەگەن عوي! قاشىپ-پىسىپ ءجۇرۋ وڭاي ما؟! — ونىڭ راس… ءبىراق… مىناۋ قارا تورى. ال حامدي ءپىلدى شيكىل سارى دەگەن. — تاۋ-تاستى كەزىپ شىرقىراپ بەزىپ جۇرسە، ءوڭى توتىقپاق تۇرعاي… كورمەيسىڭ بە، انە، شاشى دا كۇنگە كۇيىپ كەتىپتى. — راس-اۋ! ءبىراق مىنانىڭ شاشى قانشا كۇيسە دە، ءالى قاپ-قالىڭ ەكەن. ال الگى قاعازدا حامدي ءپىلدىڭ شاشى سۇيىق دەگەن بولاتىن. — تانىپ قويماسىن دەپ پاريك كيىپ العان شىعار. — وندا نەسىنە قاراپ تۇرمىز؟ ءجۇر، سويقاندى دەرەۋ تۇتقىندايىڭ! ەكەۋى بەيتانىستىڭ جانىنا باردى. — سەنىڭ اتىڭ كىم؟ — حامدي. پوليسەيلەر بىر-بىرىنە قاراپ جىمىڭ-جىمىڭ ەتىستى. — ۋچاستوككە ءجۇر، كانە! — نە دەيسىز؟ نە بوپ قالدى؟ — ءسوزدى دوعار! ۋچاستوكقا بارعان سوڭ بىلەسىڭ. * * * تاس جولدىڭ اسفالتتالعان تۇسىندا تۇرعان ەكى پوليسەي كولدەنەڭ ءوتىپ بارا جاتقان ءبىر كىسىنى توقتاتتى. — كانە، اۋزىڭدى اش! — اۋزىمدا دانەڭە دە جوق. — وندا ءتىپتى جاقسى. اش دەگەن سوڭ اش، كانە! اناۋ اۋزىن اشتى. پوليسەيلەر ونىڭ ءتىسىن تەكسەرۋگە كىرىستى. — قاعاز قايدا، قاراشى، ءپىلدىڭ نەشە ءتىسى جوق دەپ ەدى؟ — دەدى ءبىرى. ەكىنشىسى قاعازدى الىپ وقي جونەلدى. «—…ءۇش ءتىسى جوق، جوعارعى ءبىر ازۋ ءتىسى جامالعان، تومەنگى ءبىر ەزۋ ءتىسى التىنمەن قاپتالعان». پوليسەيلەر ەندى ءتىس ساناۋعا كىرىستى. — ءبىر، ەكى، ءۇش… ءتورت… قيپاقتاماي تۇر! جاڭىلدىرىپ جىبەردىڭ! ءبىر، ەكى، ءۇش، ءتورت، بەس… جيىرما ءتورت! مىنانىڭ ءتىسى جيىرما ءتورت-اق! — جيىرما ءتورت-اق پا؟ سوندا نەشەۋى جەتپەيدى؟ ءاي، سەنىڭ نەشە ءتىسىڭ جەتپەيدى؟ — سەگىزى. — جۇلىپ تاستاعان عوي. تانىپ قويماسىن دەپ مىناۋ ءوز ءتىسىن ءوزى جۇلىپ تاستاپتى. — پوليسەي مىرزا، مەنىڭ تىستەرىم تۇگەلدەي جاساندى ءتىس. ءوز ءتىسىمنىڭ بىرەۋى دە جوق. — قاعازعا قاراشى! جاساندى ءتىس تۋرالى ەشتەڭە جازباپ پا؟ — ەشتەڭە جازباپتى. ۇمىتىپ كەتكەن شىعار. قۇداي بىلەدى، ەي، مىناۋ — سول ءپىلدىڭ ءدال ءوزى! استىڭعى ازۋ تىستەرىن كورشى. انە، التىن ءتىسى جارقىراپ تۇر! كانە، مىرزا، اياڭدايىق! — قايدا؟ — ۋچاستوكقا. بول، بول، تەز! ءۋالاياتتاردىڭ قاۋىپسىزدىك باسقارمالارىنان ستامبۋل باسقارماسىنا قاراي تەلەگرامما قارشا بوراپ جاتتى: «پالەن كۇنگى پالەن ءنومىرلى تەلەگرامماعا جاۋاپ. ءبىزدىڭ ءۋالاياتتا ون ءتورت حامدي قولعا ءتۇستى، ون ءتورتى دە قوڭىر جولاق كوستيۋم كيگەن، سەگىزىنىڭ التىن ءتىسى بار. جاڭا جارلىعىڭىزدى قۇلدىق ۇرا توسۋلىمىن: وسى ۇستاعاندارىم جەتە مە، ريزاسىز با، الدە تاعى دا ۇستاي بەرەيىن بە؟» كەلەسىسىنىڭ ايتقانى: «تۇگلەن كۇنگى تۇگلەن ءنومىرلى تەلەگرامماعا جاۋاپ: ءبىزدىڭ ءۋالاياتتا سالماعى ءجۇز سەكسەننەن ەكى ءجۇز كيلوگرامعا دەيىن جەتەتىن ەكى دوجنا1 حامدي ءپىل ۇستالدى. ءتاۋىر تارازىمىز بولماعاندىقتان سالماقتارىن انىق ايتىپ بەرە الماي وتىرمىز. بارلىعى دا قوي كوزدى، ءبارىنىڭ دە حامدي ءپىل ەكەنى داۋسىز. ءبارىن دە سىزدەرگە جونەلتتىك. تاعى دا ىزدەپ جاتىرمىز. قولعا ءبىر تۇسكەنىن ءبىر، ەكى تۇسكەنىن — ەكى دەرەۋ باس باسقارماعا جونەلتىپ وتىراتىنىمدى قالتقىسىز قۇرمەتپەن حابارلايمىن». * * * ستامبۋل قاۋىپسىزدىك باسقارماسى جەر-جەردەگى باسقارمالارىنا بىلاي دەپ تەلەگرامما سوقتى: «وسى ۇستاعاندارىڭىز دا جەتەر دەپ ۇيعاردىق، تۇرمە اتاۋلى تۇگەل تولدى. بارلىقتارىڭا العىس ايتامىن جانە جاڭادان جارلىق بارعانعا دەيىن حامدي ءپىلدى ىزدەۋدى توقتاتۋدى ۇسىنامىن». ە س ك ە ر ت ۋ: قاشىپ كەتكەن حامدي ءپىل ۇستالدى.