PR ۇعىمىنىڭ قازاقي تىلگە عانا ەمەس، قازاقي ورتاعا دا ەنىپ ۇلگەرۋى زامان تالابى بولار. الايدا ونى  تولىق قاندى ءسىڭىرىپ كەتتىك دەپ ايتا المايمىز. ءتىپتى وسى سالانى زەرتتەپ جۇرگەندەردىڭ ءوزى قازاقستاندا  PR  بار ما، جوق پا دەگەن ساۋالعا ەكى ۇشتى وي كەشەدى. بىزدەگى شوۋ بيزنەس قاي دەڭگەيدە،  PR-عا قاتىستى ءبىزدىڭ ونەر سالاسى نەنى تۇسىنە الماي جاتىر جانە نەنى تۇبەگەيلى قابىلداي المايمىز دەگەن سىڭايداعى سانسىز سۇراقتار ساپ تۇزەي بەرەدى. سوندىقتان سوزگە جاڭا قالىپتاسىپ كەلە جاتقان سالانىڭ جاس مامانىن تارتقاندى ءجون سانادىق.

– اينۇر عازيز قىزى،  PR-تانۋشى رەتىندە ايتىڭىزشى بىزدە مۇلدەم قوزعالىس جوق پا؟

–  نەگە؟ تۇبەگەيلى قوزعالىس جوق دەۋگە بولمايدى. وسىدان 15 جىل بۇرىن ءبىزدىڭ انشىلەر اققايىڭدى قۇشاقتاپ تۇرىپ ءان ايتاتىن. ءقازىر شەتەلدىك تالعاممەن سايكەس كەلەتىندەي دەڭگەيدە ەكشون جاساي الاتىن تالانتتى بالالار بار.ءبىراق ولاردا مۇمكىندىك جوق. شىنىن ايتۋ كەرەك، ءبىزدىڭ ەلدە يدەياسى مىقتى، دارىندى جاستار جەتەرلىك، ءبىراق ونى جەتكىزۋ جۇيەسى قالىپتاسپاعان. ماسەلەن، شەتەلدىك تەلەارنا جۇيەسىندە بىزگە حيت رەتىندە تانىلىپ جۇرگەن اندەرگە ارنا اقشا تولەيدى، ال بىزدە كەرىسىنشە، انىڭمەن تانىمال بولعىڭ كەلسە اقاراجاتتى ونەرپاز تولەۋى ءتيىس. دايىن شەتەلدىك ونىمدەردى كوشىرمە ەتىپ، تىعىرىقتان شىعۋعا ارەكەت جاسايتىندىعىمىز دا سوندىقتان. كوگىلدىر ەكراندى كولدەنەڭ جايلاعاندارعا ءسىزدىڭ يدەياڭىز كەرەك ەمەس. ال بۇل ءوز كەزەگىندە ونەر سالاسىنىڭ دامۋىنا تەجەۋ بولادى.

– ەندى بىزگە قايتپەك كەرەك، يدەيام باسىم، ءبىراق كەدەرگى كوپ، نە ىستەۋگە بولادى؟ سۋىرىلىپ شىققىم كەلەدى دەلىك؟...

– نەگىزى تىعىرىقتان شىعۋدىڭ ءتۇرلى امالدارى مەن جولدارى بار. ول زاماناۋي تەتىك كوزدەرىن دۇرىس پايدالانا ءبىلۋ. ءبىزدىڭ قازاق ءتىلدى ونەرپازداردىڭ كوبى الەۋمەتتىك جەلىلەردى دۇرىس پايدالانا بىلمەيدى جانە وزدەرىنە تيەسىلى ارنايى سايتتارى جوق. دەمەك ولار زاماناۋي تۇرعىدا حالىقپەن دۇرىس جۇمىس جاساپ جاتقان جوق دەگەن ءسوز. شەتەلدە ءبىر عانا ءانشى ءۇشىن بىرنەشە توپ جۇمىس جاسايدى. ولار وزدەرىن جارنامالاۋدىڭ ءتۇرلى جولدارىن قاراستىرادى. ال بىزدە كەرىسىنشە، تۇسىنبەۋشىلىكتەر ورىن العان. مىسالى ونەرپاز ءبىر جۋرنالدىڭ مۇقاباسىنا شىعۋى ءۇشىن ۇشان-تەڭىز قارجى تولەيدى. قازاقستاندا ءانشىنى، ءارتىستى   وزدەرى بوياندىرىپ، كيىندىرىپ، ارنايى ماماندار كەڭەسىمەن مۇقاباعا تەگىن شىعاراتىن «سىرلاسۋ» دەپ اتالاتىن جۋرنال بار. ول باسىلىم انشىلەردەن قارجى تابۋدى كوزدەمەيدى. وقىرمانداردىڭ ساۋالناماعا جاۋاپ بەرۋى ارقىلى  كوپشىلىكتىڭ قالاعان ونەرپازىن كورسەتۋگە تىرىسادى. الايدا انشىلەردىڭ كەيبىرى وسى مۇمكىندىكتىڭ ءوزىن دە تۇسىنبەي قالىپ جاتادى. تورعاي سويسا دا، قاساپشى سويسىن دەمەكشى، ءبىر عانا ونەرپازدى مۇقابادان كورسەتۋ ءۇشىن سايدىڭ تاسىنداي جينالعان بىرنەشە ماماننىڭ قولتاڭباسى كەرەك-اق. سوندا عانا تالعام قالىپتاسىپ، ونەرىمىز دامىماق.

– قالتالىلاردىڭ شەتەلدەن ءانشى شاقىرتاتىنى بىزدەگى انشىلەردىڭ تالعامسىزدىعىنان با؟

–   جوق. بىزدەگى ونەرپازداردى تالعامسىز دەپ وتىرعانىم جوق. شەتەلدەگىدەي ءبىزدىڭ انشىلەردە زور مۇمكىندىك جوق. سەبەبى  ءبىز ونەردى باعالامايمىز. ءسىز سۇراعان قالتالىلار شەتەلدەن ونەرپازدى قانشاما قاراجاتقا شاقىرادى؟ ولاردان اقشانى ايامايدى. ال بىزدەگى پروديۋسەرلەرگە حابارلاسا قالسا، ساۋدالاسقاندى ۇناتادى. باعانى بارىنشا تۇسىرگىسى كەلەدى. ءبىز ءوز ونەرىمىزگە جاناشىر بولۋعا ءتيىسپىز. كەيدە قالام ۇستاعان ارىپتەستەرىڭىز قازاق انشىلەرى توي جاعالاپ كەتتى دەگەن ناز ايتىپ جاتادى. ول دا راس. ءبىزدىڭ ونەر، وكىنىشكە قاراي تويدىڭ دەڭگەيىنەن ارى قاراي وركەندەي الماي جاتىر. سەبەبى اقشا سول جەردە عانا بار.

– سوندا بىزدە شوۋبيزنەس جوق پا؟

–  وسى ەكى بىرىككەن ءسوزدى ءبولىپ قاراڭىز. شوۋ جانە بيزنەس. بىزدە توي تۇرىندەگى بيزنەس بار، ءبىراق شوۋ جوق. ال شوۋبيزنەستەن  PR-دى، PR-دان ونەردى بۇگىنگى تاڭدا ءبولىپ الىپ قاراۋ مۇمكىن ەمەس. ماسەلەن امەريكاندىق ساحنادان ءبىز جاتتاندى تۇرلەردى كورەمىز، الايدا ولاردان جالىقپايمىز، رەسەيلىك ساحنا دا ءدال سونداي. نەگە؟ سەبەبى جۇمىلعان جۇدىرىقتاي ءبىر عانا ونەردى كورسەتۋ ءۇشىن بىرنەشە مامان جۇمىس جاسايدى.وندا ونەر ديرەكتورى، ءبيشى، سۋرەتشى، مەنەدجەر سىڭايلى ماماندىق يەلەرى باس قوسقان. كەيبىر تويسۇيەر قاۋىمنىڭ نامىسىنا تيەر، الايدا تويبيزنەس تۇرعاندا ءبىزدىڭ شوۋبيزنەس دامىمايدى.

–  قارپايىم تىلمەن ءتۇسىندىرىڭىزشى جوق، جوق دەي بەرەتىن  PR دەگەن نە سوندا؟

– ول ونەرپازدىڭ ءوزىن حالىققا كورسەتە الۋى. شاشتىڭ ۇلگىسىنەن باستاپ، كيگەن كيىم، ءسوز ساپتاۋىڭىز ءبارى   PR-عا قىزمەت ەتەدى. مىسالى مەن ايجان نۇرماعانبەتوۆانى قۇرمەتتەيمىن. ءسىز ول ءانشىنى تانيسىز با؟ ەستە قالارلىق ءبىر حيت ءانىن اتاڭىزشى.

–  ارينە، تانيمىن.

–  قانداي ءانىن جاتقا بىلەسىز، ونىڭ ەسىمىن ەستىگەندە قاي ءانى ەسىڭىزگە تۇسەدى.

–  ەشقانداي ءانىن ەسىمە تۇسىرە الماي وتىرمىن.

– ول زاڭدىلىق. ول قازاقتاردىڭ اراسىندا شاشىن سارىعا بوياپ  ەپوتاج جاساعان ءانشى. سەيفۋللين جولبارىستىڭ ءبىر ءانىن ەسىڭىزگە ءتۇسىرىپ كورىڭىزشى

– بالكىم سۇيىكتى ءانشىم بولماعان سوڭ بىلمەيتىن بولارمىن.

– ودان ەمەس. باستىسى سەيفۋلليندى تانيسىز گوي. ونىڭ سەكىرىپ ءان ايتۋى دا  PR.

– ەپوتاج دەيسىز بە، مەن وعان كەلىسپەيمىن ءبىزدىڭ ۇلتتىق مەنتاليتەتىمىز بار ەمەس پە؟

– بىلەسىز بە، شوۋبيزنەس جانە  PR ۇعىمدارىنىڭ سوڭىنان امەريكاعا بارىپ وقىپ كەلسەم دە ۇلتتىق مەنتاليتەتتى بۇزۋعا مەن دە قارسىمىن. قارا  PR-دان اۋلاق بولۋىمىز كەرەك. بىلە بىلسەك، ۇلتتىق تانىمنىڭ ءوزىن دە شەتەلدىكتەر ءۇشىن  PR-عا اينالدىرۋمىزعا بولادى. PR تۋرالى قازاقستان ءۇشىن  ۇزاق ويلانىپ تۇرۋدىڭ قاجەتى جوق. ىسكە كوشۋ كەرەك.

–  وسى سالانىڭ مايىن ىشكەن مامان رەتىندە سىزدەن كوبى سۇحبات العىسى كەلەدى، جۋرناليستەردەن نەگە قاشقاقتايسىز، بىلگەنىڭىزدى ورتاعا سالعاننىڭ نەسى ايىپ؟

–  ونەر سالاسىندا مەنىڭ ءوزىمنىڭ جوبالارىم بار. پروديۋسەرمىن. بىزدە پروديۋسەرلەر ءانشىنىڭ ارقاسىندا اتاقتى بولعىسى كەلەدى. نەگىزى كەرىسىنشە، ءانشىنىڭ باعىن پروديۋسەر اشادى. وسى تۇرعىدا ءوزىمدى جارنامالعىم كەلمەيدى.ونەرپازدىڭ كولەڭكەسىندە قالىپ،ونىڭ يمدجىمەن اينالىساتىن مامان يەسى بولسام دا، كاسىبىم وزىمە ۇنايدى.

–  ارينە ءبىر عانا سۇحباتپەن ءسىزدىڭ بىرنەشە جىل زەرتتەپ جۇرگەن دۇنيەڭىزدى  اڭگىمەلەپ بىتە المايتىنىمىز انىق، دەسە دە ونەردىڭ دامۋىنا سىن تۇرتكى بولادى عوي، سوندىقتان اششى دا بولسا انىق ايتقاندارىڭىزدى وقىرمانعا جەتكىزىپ تۇرساڭىز دەگەن نيەتتەمىز.

– دۇرىس ايتاسىز. ءبارىن ءبىر عانا ساتتە تۇزەتە سالۋ مۇمكىن ەمەس. الايدا قاسىقتاپ وتىراتىن دا ۋاقىت جوق.  جاھاندانۋ باستالىپ كەتتى. قازاق ونەرى جاھاندانۋعا جۇتىلماۋى ءۇشىن زامان تالابىنا ءبىز دە ۇلگەرىپ وتىرۋىمىز كەرەك. مىسالى ءبىزدىڭ انشىلەردىڭ ارنايى اۋديتورياسى جوق. 18 بەن 50 جاس ارالىعىنداعىلار ءۇشىن قايرات نۇرتاس حيت.نەگە؟قايبىرەۋلەر تىڭداۋشى تالعامى تومەندەپ كەتتى دەگەندى ايتادى. ال شىندىعىندا  ءانشىنىڭ ءوزىن جارنامالاي الۋى جاتىر. 95 پايىز ول ءوزىن جارنامالاۋ ارقىلى اتاقتى بولعان ءانشى. ءوزىن فەنومەن رەتىندە قالىپتاستىردى دەسەك تە بولعانداي. دەمەك بۇگىنگى زامان ونەرىنە دارىن مەن تالانت جەتكىلىكسىز. ەگەر شوۋ-پيارمەن كولدەنەڭ كوك اتتىلار ەمەس، ناعىز ماماندار اينالىساتىن بولسا، ازيا ەلدەرى اراسىنداعى شوۋ سالاسى دامىعان ەلدەر قاتارىنا ەنەر ەدىك. ەندىگى ماقسات ۇلتتىق بولمىسىمىزدى جوعالتپاي وسى سالانى دامىتۋ.

اڭگىمەلەسكەن اينۇر تولەۋ

Masa.kz