شەنەۋنىكتىڭ ۇلى تەپكىگە جىققان قىز تۋرالى نە بىلەسىز؟

/uploads/thumbnail/20170708194322531_small.jpg

قىلمىسكەردىڭ بارلىعى جىندى ما؟ تۇتقىندالعان ادامدى قىلمىسكەر دەپ ايىپتاۋعا ازاماتتىق ءارى جۋرناليستىك پارمەنىمنىڭ جەتپەيتىنىن جاقسى بىلەمىن. سەبەبى سوت ەمەسپىن. الايدا كەشە عانا كينوتەاترعا قىزىمەن بارىپ، قوعامنىڭ ورتاسىندا جۇرگەن ادام جىندى بولىپ قالىپتى دەگەنگە ءسىز ناناسىز با؟ استانادا ەسەپشى قىزدى تەپكىلەگەن شەنەۋنىكتىڭ تەنتەك ۇلى اياق-استى ەسىنەن اداسىپ قالىپتى. يا، ەسىنەن اداسپاسا قىزدى تەۋىپ نەسى بار؟  «قامشى» پورتالى قىزعا اياق كوتەرگەن جىگىتتىڭ بولات تۋراگەلدييەۆتىڭ ۇلى ەكەنىن جازعان بولاتىن. بولاتتىڭ بالاسى قاتتى اشۋعا بۋلىعىپ، بويجەتكەندى قالاي تەپكەنىن بىلمەي قالىپتى-مىس. بۇل تۋرالى « كتك» ارناسى حابارلادى. كينوتەاترداعى بارمەن قىزدىڭ ساتقان سۋسىنىن جاقتىرماي، جۇدىرىق سىلتەگەن باي بالاسى ءقازىر تەرگەۋ يزولياتورىندا جاتقان كورىنەدى. 22 جاستاعى جىگىتتىڭ اكەسى بولات تۋراگەلدييەۆ پرەمەر-مينيستر كەڭسەسىنىڭ باس ينسپەكتورى. الايدا ول بۇگىن قىزمەتتەن كەتەتىن بولىپ شەشىم قابىلداپ، ارىز جازدى. ال ونىڭ ۇلى قۋانىش تۋراگەلدييەۆ ءوز ىسىنە وكىنەتىن كورىنەدى. بۇل تۋرالى Tengrinews.kz تىلشىسىنە سوتقار ۇلىدىڭ قورعاۋشىسى اسقان ۇسەنبايەۆ حابارلاعان. ءبىر تەپكىسى اكەسىنىڭ قىزمەتتەن كەتۋىنە تاتيتىن قۋانىش ءقازىر بارلىعىنا وكىنىپ، كەشىرىم سۇراۋعا دايىندالىپ جاتىر ەكەن. ازىرگە جابىرلەنۋشىنىڭ قانشالىقتى دەڭگەيدە تەپكى العاندىعى تۋرالى ناقتى دەرەكتەر جوق. جابىرلەنۋشى قىزمەت ەتەتىن ورىنداعى ونىڭ ارىپتەستەرى جۋرناليستەرگە تۇسىنىكتەمە بەرۋدەن باس تارتقان.  وسىعان بايلانىستى كوپتەگەن قۇقىققورعاۋشىلار ءىستىڭ ءادىل اياقتالاتىنىنا كۇمانمەن قارايدى. ءىس  قوس تاراپتاردىڭ ىمىراعا كەلۋىمەن ءتامامدالۋى  بەك مۇمكىن. ونىڭ سەبەبىن ماماندار وسىنداي جاعدايعا بايلانىستى زاڭنىڭ السىزدىگىمەن تۇسىندىرۋدە. مۇنداي جاعدايدا زاڭ قانشالىقتى قاتاڭ بولسا دا، شەنەۋنىكتى قورعاۋشىلار ايتەۋىر ءبىر شيكىلىك تاۋىپ العان بولار ەدى. بۇل وقيعا الەۋمەتتىك جەلى پايدالانۋشىلاردىڭ جاعاسىن ۇستاتقانمەن، ءالىبيدىڭ ءىسى سەكىلدى ۇزاق تالقىلانعان جوق. سەبەبى كۇدىكتىنىڭ كەلبەتى ايقىندالعانمەن، جابىرلەنۋشىنىڭ جاراقاتى تۋرالى جان تۇرشىگەرلىك سۋرەتتەردىڭ كۋاسى بولا العان جوقپىز. البەتتە، جابىرلەنۋشىنى مۇمكىندىگىنشە جەلى پايدالانۋشىلاردىڭ نازارىنا ۇسىنباۋ ارەكەتتەرى ءجۇرىپ جاتقان بولار. مامانداردىڭ قوس تاراپ ىمىراعا كەلەدى دە، ءىس جابىلادى دەپ بولجاۋىنىڭ استارىندا وسى جاتسا كەرەك-تى.  قىزىن قىزعىشتاي قورعاپ، ءتورىن ۇسىنعان قازاقتىڭ قىزدارى بۇگىن شەندىلەردىڭ تەكپىسىنە تۇسكەن. 1986 جىلى قازاق قىزدارىنىڭ اششى داۋىسى الماتى اسپانىنىڭ استىندا جەلتوقسان ايىندا شىققان بولاتىن. ءبىراق ول كەزدىڭ تەپكىسىنىڭ مۇددەسى مۇلدەم بولەك بولاتىن. توقپاقتاي بۇرىم ورىستىڭ جەندەتىنىڭ بىلەگىنە ورالىپ، قازاقتىڭ قانى تامعان اپپاق قارعا قاپ-قارا قۇرالاي كوزدەردىڭ ءمولدىر جاستارى تامىپ ەدى. سول وقيعادان سوڭ، قازاق قىزدارىنىڭ قايسارلىعىنا تاعى ءبىر مارتە تامسانىپ ەدىك. «مەن قازاق قىزدارىنا قايران قالامىن» دەگەن فرازا سول كەزدەن باستاپ ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە ەنىپ ەدى. ءبىراق، سول شاقتا ءبىزدىڭ قىزداردى ەندى ەشكىم جىلاتپايتىن بولادى دەپ سەنگەن ەدىك. ولاي بولماي شىقتى. قارىنداستارىنىڭ كاسسادا تۇرعانىنا قابىرعاسى قايىسىپ، « نەگە ءبىزدىڭ ۇلتتىڭ بالاسى مۇنداي جەردە تىرنەكتەپ ەڭبەك ەتۋگە ءتيىستى. قازاق ءوز جەرىندە قۇل بولماۋى كەرەك. ءبىزدىڭ جەرىمىزدەگى بايلىقپەن ءار قازاقتىڭ شالقىپ ءومىر سۇرۋگە حاقى بار»، دەپ ويلاۋعا ءتيىس جىگىت، كەرىسىنشە اياماي تەپكىگە جىقتى. سەبەبى، اش بالا، توق بالامەن وينامايدى. جابىرلەنۋشىنىڭ قازاق ەكەندىگى ەش جەردە ايتىلماعان. ءبىراق ونىڭ ءسىڭىلىم ەكەندىگىنە سەنىمدىمىن. سەبەبى كاسسادا باسقا ۇلت تۇرسا، قۋانىش ەسىنەن اداسپاي، سۋىن الىپ ارى قاراي كەتە بەرەتىن ەدى. ەسىنەن اداسپاي تۇرعان كەزدە-اق قازاقپەن بىتىمگە كەلۋگە بولاتىنىن ول جاقسى ءبىلدى.الدە ولاي ەمەس پە؟ مەنىڭ قاتەلەسۋىم دە مۇمكىن. ال قاتەلەسپەۋىم ءۇشىن جابىرلەنۋشى قىز تۋرالى اقپاراتتى ەل نازارىنا ۇسىنۋدى تالاپ ەتەمىن! ول قايدا؟ جاعدايى قالاي؟ ءبىز نەگە ول تۋرالى مۇلدەم بەيحابارمىز. كىمنىڭ بالاسى ەكەن؟ قاي جەردىڭ تۋماسى؟

 

اينۇر تولەۋ

 

قاتىستى ماقالالار