«تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم، ادامزاتتىڭ قاس جاۋى»

ءال-فارابي

«ۇلت تاعدىرى – ۇرپاق   تاربيەسىندە» اتتى تاعىلىمى مول كەزدەسۋ ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە جازۋشى، پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، مەديسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى سوۆەت-حان عابباسوۆپەن ءوتتى، - دەپ حابارلايدى «قامشى» پورتالى.

كەزدەسۋ بارىسىندا قارت ۇستاز بالا تاربيەسى جونىندە جاستارمەن وي ءبولىستى. ال ءىس-شاراعا بەلسەندى اتسالىسقان ستۋدەنتتەر، سونىڭ ىشىندە فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ 2-كۋرس ماگيسترانتى سالتانات ءمىنايحان سوۆەت-حان عابباسوۆقا ارناعان ارناۋ ولەڭىن وقىدى.

كەزىندە حيرۋرگ بولىپ قىزمەت ەتكەن سوۆەت-حان عابباسوۆ: «ادام ءتانىنىڭ ساۋلىعى جان تازالىعىمەن ولشەنەدى. ال جان تازالىعى انا قۇرساعىندا بەرىلەتىن تاربيەنىڭ جەمىسى»، - دەيدى. ول «ادام تاربيەسىنىڭ جاڭا ءىلىمىن» حالىق پەداگوگيكاسىمەن بايلانىستىرىپ، ونى نەگىزگى جەتى كەزەڭگە ءبولىپ قاراستىرادى. «تاربيە تال بەسىكتەن» دەيدى دانا حالقىمىز. بالا دۇنيەگە شىر ەتىپ كەلگەن ساتتەن جەتى ساتىعا بولىنگەن تاربيەنىڭ ماڭىزى بالانىڭ بارلىق سانالى عۇمىرىنا اسەر ەتپەك.

1. «وتباسىن قۇرۋعا دايىندىق  جانە ۇرىق تازالىعى»
2. «انا قۇرساعىنداعى تاربيە»
3. «نارەستە كەزەڭى»
4. «بالبوبەك كەزەڭى»
5. «سابيلىك كەزەڭ»
6. «باليعات كەزەڭى»
7. «كامىلەتتىك كەزەڭ»

ءار كەزەڭنىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرى بار. ماسەلەن، نارەستە كەزەڭ ءوز ىشىندە 3، 7، 9، 40 كۇندىك جانە 3، 9 ايلىق تاربيە بەرۋ بولىپ بولىنەدى. «نارەستە دۇنيەگە كەلگەن العاشقى ءۇش كۇندە بالاعا تاربيە انا ۋىزى ارقىلى بەرىلەدى. تەك بۇگىندە جاس انالاردا ۋىز تۇگىلى سۇتتە جوق، سەبەبى ءقازىر جاستاردا سەزىم جوق، – دەيدى دارىگەر-عالىم، – ءبىز ەڭ الدىمەن حالىقتىق ەتنوپەداگوگيكانى، ۇلتتىق تاربيەنى جولعا قويۋىمىز كەرەك. قازاقتىڭ ەرتەدە ايتقان ءبىر اۋىز ءسوزىن بۇگىندە كىتاپ ەتىپ جازىپ، عىلىمي اتاق الىپ جۇرگەن عالىم سىماقتار بار. جاي عانا مىسال، «ون سەگىز مىڭ عالامدى ءبىر تارىنىڭ قاۋىزىنا سىيدىرعان» دەيدى. بۇل انانىڭ قۇرساعىنا تۇسكەن ءبىر ءدان – كلەتكا. ول ون سەگىز مىڭ عالامنىڭ بارلىق ساتىسىن باسىپ وتەدى. سونى قازاق ەرتە زاماننان-اق بىلگەن».

ىقىلىم زاماننان بەرى بەلگىلى دۇنيەنى جوعالتىپ الماي، كەرىسىنشە ۋاقىت تالابىنا ساي قولدانىسقا ەنگىزسەك، «ماڭگىلىك ەلگە» بەت العان، باعىتى ايقىن جاستاردى تاربيەلەۋگە سەپتىگىن تيگىزەرى انىق.

كەزدەسۋ سوڭىندا «قان ءجۇرىسى – جۇرەك تىنىسى»، «دارىگەر كەلگەنگە دەيىنگى كومەك»، «قاتەرلى ىسىكتىڭ الدىن الۋعا بولا ما؟» اتتى قازاق تىلىندە جارىق كورگەن كىتاپتار مەن  55-تەن اسا عىلىمي ماقالانىڭ اۆتورى سوۆەت-حان عابباسوۆ سانالى ۇرپاق تاربيەلەۋدە جاستاردىڭ ورنى ەرەكشە ەكەنىن ايتىپ، ءال-فارابي كىتاپحاناسىنا ءوزىنىڭ كىتاپتارىن سىيعا تارتتى. كەزدەسۋگە فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى تۇرسىن حافيز ۇلى، پسيحولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى قۇرمان جارىقبايەۆ، بيوالۋانتۇرلىلىكجانە بيورەسۋرستار كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ءاشىمحان قانايەۆ پەن ءال-فارابي اتىنداعى كىتاپحانا ديرەكتورى كاليما تۋەنبايەۆا قاتىستى.