Másele ıslamda emes, ony tápsirleýshilerde bolyp tur. Ulttyq bolmysty ımanı deńgeıge de kóterýge bolady. Ol úshin jastardyń geneologıalyq jadyn jańǵyrtyp, ulttyq jolymyzdy ıslammen tápsirleý lázim. Muny jasaı almasaq, ultty qazirgi jahandaný jaǵdaıynda saqtapta qala almaımyz. Dinde qattylyq bar ekenin umytpaý qajetpiz. Ol qattylyq ulttyq bolmysta ár qazaqtyń sanasynda oryn alsa, bolashaq qorqynyshsyz jarqyn bolady dep senem. Bul jastardyń rýhyn ǵylymǵa ıtermeleýge de qatysty. Biz kóbinese eýropanyń ǵylym júıesin basshylyqqa alýǵa tyrysamyz. Al ol júıeniń qazaq fılosofıasynda da, ıslam fılosofıasynda da bar ekenin uqpaımyz nemese moıyndamaımyz. Bul ár azamattyń ulttyq bolmys pen ıslamnan habary joǵynan (shyn máninde bar, biraq sanasy jańǵyrtylmaǵan). Shyn máninde, ıslamda ulttyq rýhty ımanı deńgeıge kóteretin de, adamnyń rýhyn ǵylymǵa baýlyp, ıtermeleıtinde orasan zor kúsh bar. Onyń sheshimi tápsirde. Tápsirshiniń óziniń sanasy tómen, bilimi taıaz, kókirek kózi ashylmaǵan bolsa, onda onyń oıynan dinı arazdyqty qozdyratyn, radıkaldy, sanasyz dúnıeler shyǵady. Islamnyń syrtqy qalyptan góri ishkim mánge túskenin túsinbeı kelemiz. Shákárimshe aıtqanda: "syrt tazasy ne kerek, tazart áýel ishińdi". Qazaqtyń jańǵyrýynyń túp negizi osynda jatqan sıaqty. İshki kúsh, ishki mán. Oılaý deńgeıin arttyrý. Qasıetti qurannyń ózinde Alla taǵala aıtpaı ma: "Men qudyretimdi adamdar arqyly" kórsetemin dep. Tarıhta ıslam álemi nege ǵylymnyń bıik shyńyna shyǵyp (sol kezdiń dáýirinde), klasıkalyq ıslam degen atpen tanyldy. Al batys sol ǵylymdy latyn sózine aýdara saldy. Solaı ári qaraı jalǵastyryp ala ketti. Másele Qudaı joqtan bar jasasa, biz bardan bar jasaý kerekpiz (ata babalar sózi). Tek kishkene sanaly oılap, tek oılap ǵana qoımaı, oıymyzdy naqty materıaldyq jetistik quralyna aınaldyra alsaq boldy. Qudaıdyń keremetin ǵylymǵa umtylyp (Shyn máninde biz Allanyń qudyretin osylaı ǵana tanıdy ekenbiz), ǵylym arqyly kórsetsek boldy. Shyn máninde biletinderińnen bilmeıtiniń kóp demeı me qasıetti Quranda. Sondaǵy naqty túıin Allanyń qudyretin ǵylym arqyly ashyp, ony halqyńnyń paıdasyna yńǵaılaý.
Másele taǵy da tápsirge tireletini týraly danyshpan Shákárim babamyz bylaı deıdi:
"Jaman tápsir jaıylyp jer júzine,
Din dese tura qashty esti azamat.
Bar obaly olardyń tápsirshide,
Adasyp nurly aıatqa jaǵypty tat.
Ol qateni túzetken álimder kóp,
Sonyń sózin oqysam bolamyn shat.
Qıanatyń bar bolsa - ımanyń joq.
Maǵan dese myń jyldaı qyl ǵıbadat".
Jaras Ahan, tarıhshy
