Kez kelgen adamdy "bank taratylǵan jaǵdaıda, odan alǵan nesıeniń taǵdyry ne bolady" degen suraq mazalaýy múmkin. Keıbiri aı saıynǵy qaryzdy tóleý jaýapkershiliginen qutylamyn dep oılasa, endi biri kredıtti óteý mindet dep sanaıdy.

Bank taratylsa kredıt keshirile me? 

Qandaı da bir sebeptermen ekinshi deńgeıli bank jabylyp qalsa, odan alǵan nesıe keshirilmeıdi. Klıent óz qaryzyn tolyǵymen óteýge mindetti. 

Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi "Qazaqstan zańnamasynda taratylatyn bankterdiń qaryz alýshylaryn kredıtten nemese ózge de mámileler boıynsha mindettemelerdi oryndaýdan bosatýǵa múmkindik beretin norma joq" ekenin aıtady.

Eger bankke qaryzy bar adam aı saıynǵy kredıtin tólemese, onda debıtorlyq bereshek sot tártibimen óndirip alynady.

Kredıtti tóleýdi keshiktirse ne bolady?

Bankter týraly zańǵa sáıkes, boryshker bank lısenzıadan aıyrylǵan kúnnen bastap negizgi bereshekti, syıaqy men ósimpuldy óteý boıynsha mindettemelerdi buǵan deıin jasalǵan kelisimshartqa sáıkes oryndaıdy.

Eger klıent aı saıynǵy tólemdi toqtatsa, onda tólem merzimi keshigip, ósimpul esepteledi. Bank taratylǵanymen, kredıt boıynsha prosent, aıyppuldar men ósimpuldar toqtatylmaıdy.

Agenttik kredıttik mindettemelerdi oryndamaý qosa qaryz alýshyǵa, kepilgerge jáne kepil berýshige aıtarlyqtaı qıyndyq keltirýi múmkin ekenin eskertti. Óıtkeni olar da qaryz alýshy sıaqty qarjy uıymdarynyń aldynda jaýapty bolady.

Jabylatyn banktiń kredıtterimen kim aınalysady?

Bankti lısenzıasynan aıyrý týraly sheshim qabyldanǵannan keıin, ýákiletti organ ýaqytsha ákimshilikti taǵaıyndaıdy. Ýaqytsha ákimshilik buryn berilgen kredıtterdiń qaıtarylýyn baqylaıdy. Bankti májbúrlep taratý týraly sot sheshimi kúshine engen soń, klıentterdiń aqshany qaıtarýyn baqylaýdy taratý komısıasy júzege asyrady.

Taratý komısıasy taratylatyn banktiń atynan áreket etedi. Onyń quzyretine kredıtorlar tizimin jasaý, múlikti satý boıynsha saýda-sattyq uıymdastyrý, kredıtter boıynsha bereshekti óndirip alý kiredi. Komısıa ár másele boıynsha derbes sheshim qabyldaı alady.

Bank májbúrlep taratylatyn kezde kredıtorlardyń múddesin qamtamasyz etý jáne olardyń qatysýymen sheshim qabyldaý úshin Kredıtorlar komıteti qurylady. Onyń negizgi ókilettikteri – bank aktıvterin (múlkin) ótkizý josparyn bekitý jáne taratý shyǵystarynyń smetasyn bekitý.

Qarjy naryǵyn retteý agenttigi basqarmasynyń 2020 jylǵy 30 qarashadaǵy № 114 qaýlysyna sáıkes, jabylatyn banktiń barlyq mámilesin aıaqtaýmen taratý komısıasy aınalysady. Ol banktiń kredıttik portfelin úshinshi tarapqa, ıaǵnı basqa bankke, kolektorlyq agenttikke nemese ıpotekalyq kompanıaǵa satý týraly sheshim qabyldaıdy. Nemese lısenzıadan aıyrylǵan banktiń kredıttik portfelin basqarýdy jalǵastyrady.

Sondaı-aq taratý komısıasy kredıtorlar komıtetimen kelisip, ósimpuldy esepten shyǵarý týraly sheshim qabyldaı alady. Buǵan qosa syıaqyny, aıyppuldar men ósimpuldardy esepteýdi toqtata tura alady.

Eske salsaq, Qazaqstanda qazir toǵyz bank taratylý prosesinde tur. Olar: Valút-tranzıt bank, Qazınvestbank, Delta Bank, Eksımbank Qazaqstan, Astana Banki, Qazaq Banki, Tengri Bank, AsiaCredit Bank jáne Capital Bank Kazakhstan. Bul bankterdiń lısenzıalary keri qaıtaryp alynǵan.

Derekkóz: Sputnik Qazaqstan