اسسالامۋعالەيكۋم ءۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ!

ۆاساپ جەلىسىندەگى «سمايليكتەردى» قولدانۋ حارام با؟ ەستۋىم بويىنشا، ەرتەڭ اقىرەتتە اللا سول بەينەلەردى ءتىرىلت دەيدى ەكەن. سول ءۇشىن سمايليكتەردى حارام دەپ ءجۇر. مەنىڭ ويىمشا، ول ءتىرى جان ەمەس. ولارعا قالاي دالەلمەن تۇسىندىرسەم بولادى؟ ءجانيا.

ۋاعالەيكۋم ءاسسالام ۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ!

قۇرمەتتى ءجانيا، يسلام عالىمدارىنىڭ پايىمداۋىنشا، سۋرەتتەگى جاندى زاتتىڭ ءتىرى كەزىندە ونسىز ءومىر سۇرە المايتىن ءبىر اعزاسىن سۋرەتتەن ءوشىرىپ تاستاسا، ياكي، سۋرەتتى سول جەرىنەن جىرتىپ تاستاسا، ول سۋرەت ماكرۋح بولمايدى[1].

سوندىقتان دا، حانبالي ءمازحابىنىڭ عالىمى يبن قۇداما (م.1146-1223 ج.) ءوزىنىڭ «ءال-مۋعني» اتتى فيقھ كىتابىندا: «...باسسىز قۇر دەنەنى نەمەسە دەنەسىز قۇر باستى سالعان بولسا، ياكي، ءتىرى زاتتىڭ باسىن سالىپ، قالعان جەرىنە جانسىز زاتتىڭ بەينەسىن قويسا، حاديستەگى تىيىمنىڭ شەڭبەرىنە كىرمەيدى»، - دەگەن[2]. سەبەبى، حاديس كىتاپتارىندا جەبىرەيىل پەرىشتە پايعامبارىمىزعا (س.ا.ۋ.) ءۇيىنىڭ ەسىگىندەگى ەر كىسىلەر كەسكىندەلگەن ءمۇسىننىڭ (نەمەسە سۋرەتتىڭ) باسىن كەسىپ، ال، سۋرەتى بار پەردەنى توسەنىش پەن جاستىق تىسى ەتۋىن ايتقان ريۋايات بار[3].

حانافي عالىمدارى اراسىنان، مۇحاممەد يبن ءحۇسامۋددين ءال-قۇھۋستاني ەسىمدى عۇلامانىڭ (ءو.م. 1555 ج.) «قۇر باستىڭ سۋرەتى – ماكرۋح ەمەس» دەگەن ءسوزى كىتاپتاردا كەلتىرىلەدى[4].

سول سەبەپتى ايتارىمىز، ادەپكە تەرىس كەلمەيتىن سمايليكتەردى جىبەرۋ – حاديستەگى تىيىمنىڭ اياسىنا كىرمەيدى. نەگە دەسەڭىز، كوبىنە سمايليكتەر دەنەسىز كەلەدى. 

ونىڭ ۇستىنە، حانافي عالىمدارى سۋرەتى بار زاتتاردى ءقادىرسىز جەرلەردە قولدانۋعا رۇقسات دەگەن. مىسالى، توسەنىش، جاستىق سەكىلدى[5]. الەۋمەتتىك جەلىدەگى سمايليكتەردىڭ ىشكى ەموسيانى ءبىلدىرۋ قۇرالى رەتىندە قولدانىلۋىندا دا قادىرسىزدىكتىڭ نىشانى جاتىر. ويتكەنى، ەشكىم ءوزىنىڭ ءقادىر تۇتقان ادامىنىڭ سۋرەتىن سمايليك رەتىندە قولدانباسى انىق. ەڭ دۇرىسى – اللاعا ءمالىم! 

[1] يبن عابيدين: راددۋل مۋحتار – 2/418 بەت؛ يبن قۇداما، «ءال-مۋعني»: كيتابۋل ءۋاليما.
[2] يبن قۇداما، «ءال-مۋعني»: كيتابۋل ءۋاليما.
[3] تيرميزي: كيتابۋل ءاداب - №2806.
[4] يبن عابيدين: راددۋل مۋحتار – 2/416 بەت
[5] راددۋل مۋحتار – 2/416، 419 بەت؛  حاشياتۋت تاحتاۋي ءال حانافي  – 360 بەت

islam.kz سايتىنان الىندى.