– ديماش نەگە سۇحبات بەرە المايدى؟ ۋاقىتى سونشالىقتى تىعىز با؟
ماسەلە ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىندا ەمەس، حالىقارالىق بايقاۋدىڭ، «حۋنان» تەلەارناسىنىڭ تالابىنا قاتىستى. ديماش بايقاۋ اياقتالعانشا سۇحبات بەرە المايدى. بۇل ونىڭ كەلەسى كەزەڭدەرگە جوعارى دەڭگەيدە دايىندالۋىنا ەشتەڭە كەدەرگى بولماۋى ءۇشىن جاسالعان. ويتكەنى، ديماشتان سۇحبات العىسى كەلەتىن جۋرناليستەردىڭ قاراسى قالىڭ، ءانشى ولاردىڭ ساۋالدارىنا بايقاۋ اياقتالعان سوڭ عانا جاۋاپ بەرەدى. ازىرگە بۇل مۇمكىن ەمەس.
– ديماش شىعارماشىلىعىن شەتەلدە جالعاستىرۋى مۇمكىن بە؟ ءسىز قالاي ويلايسىز؟
– قازاق ەلىن الەمگە تانىتىپ، قازاق اندەرىن الەمدىك دەڭگەيگە شىعارۋ ءۇشىن ديماشقا الداعى ۋاقىتتا شەتەلدە ەڭبەك ەتۋگە تۋرا كەلۋى دە مۇمكىن. ازىرگە ناقتى ەشتەڭە ايتا المايمىن.
– بايقاۋدىڭ اياقتالۋىنا دا از ۋاقىت قالدى. ديماشتىڭ ودان كەيىنگى شىعارماشىلىق جوسپارى تۋرالى نە ايتاسىز؟
– الداعى جوسپارىمىزدىڭ ءبارىن جاريا ەتە المايمىز. دەگەنمەن، ءقازىردىڭ وزىندە ديماشقا ەۋروپا، امەريكا، ازيا ەلدەرىنىڭ ۇلكەن ساحنالارىندا ءان سالۋ تۋرالى ۇسىنىستار ءتۇسىپ جاتىر. شەت مەملەكەتتەردىڭ الىپ ساحنالارىندا ديماشتىڭ ونەر كورسەتۋى الداعى ۋاقىتتىڭ ەنشىسىندە دەپ ايتار ەدىم. اللا قالاسا، ديماشتىڭ الەمدىك تۋرنەسى استانا قالاسىنان باستالماق. 27 ماۋسىم كۇنى «استانا ارەنادا» كونسەرت وتەدى دەپ جوسپارلانۋدا. وعان دەيىن ديماشتىڭ ءان البومى جارىققا شىعادى. بايقاۋمەن قاتار، ءقازىر سول كەشكە دە قىزۋ دايىندىق ءجۇرىپ جاتىر. بۇل كەشتىڭ قۇرمەتتى قوناعى بولۋعا ايگىلى ءانشى لارا فابيان دا كەلىسىم بەرگەنىنەن قالىڭ جۇرتشىلىق حاباردار. – فينالدىڭ ەكىنشى كەزەڭىندە انشىلەر دۋەتپەن ءان سالادى. وسىعان وراي جانكۇيەرلەر اراسىندا ديماش لارا فابيانمەن بىرگە ءان شىرقايدى ەكەن دەگەن اڭگىمە بار...
– ديماش فينالدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىندە يتاليا تىلىندە ءان سالىپ، ەكىنشى كەزەڭىنە ءوتتى. ەكى اقتىق سىننىڭ باعالارى قوسىلىپ، قورىتىندىسى جاريالانادى. ديماش جۇڭگو انشىسىمەن دۋەت ورىندايدى. ازىرگە ونىڭ كىم ەكەنى بەلگىسىز. جاقىن ارادا ونى الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى حابارلايتىن بولامىز. – كوپشىلىك ديماشتىڭ دجەكي چانمەن كەزدەسۋى تۋرالى ءالى تامسانا ايتادى. سول كەزدەسۋ تۋرالى اڭگىمەلەپ بەرسەڭىز.
– دجەكي چان – ديماشتىڭ سۇيىكتى اكتەرى. قىتايداعى كومەكشى قىز دجەكي چاننان حابار كەلگەنىن جەتكىزىپ: «ونىمەن ەرتەڭ ساعات بىردە كەزدەسەسىزدەر»، دەدى. دجەكي چان تەلەارنادان ديماشتىڭ ءان شىرقاعانىن كورىپ، ونىمەن بەيجىڭدە كەزدەسكىسى كەلەتىنىن جەتكىزىپتى. اكتەرءدىڭ بۇيىمتايىن ەستىگەن ءبىز سەنەر-سەنبەسىمىزدى بىلمەي، قاتتى قۋاندىق. ەسبول اتتى تانىس اعايىمىزدىڭ كومەگىمەن ىلە-شالا ۇرىمجىدەن ۇلتتىق شاپان مەن دومبىرا الدىردىق. دجەكي چانمەن كەزدەسۋ بارىسىندا مەن ديماشتىڭ بالا كوڭىلىن، شىنايى بەينەسىن كوردىم. ول شىن مانىندە ەرەكشە ءبىر كوڭىل-كۇيدى باستان كەشتى. ال دجەكي الەمدىك دەڭگەيدەگى اكتەر بولسا دا، وتە قاراپايىم ەكەن. اتاقتى اكتەر ديماشقا الەمدىك دەڭگەيدەگى ءانشى بولۋعا لايىقتى ەكەندىگىن ءبىلدىرىپ، ءوزىنىڭ اقىل-كەڭەسىن بەردى. الەمگە ايگىلى ءىرى تۇلعانىڭ ديماشقا ىزگى تىلەگىن ايتقانى ءبىزدى ەرەكشە تەبىرەنتتى. دجەكي چان ديماشقا ەكسكليۋزيۆتى كۇرتەشە مەن الەم بويىنشا ءوزىنىڭ تەك ەكى ءجۇز دوسىنا ارناپ شىعارعان ەكسكليۋزيۆتى ءان تىڭداۋ قۇرىلعىسىن سىيلادى. ەكەۋى بىر-بىرىمەن شىعارماشىلىق بايلانىستا بولاتىنى تۋرالى ۋادەلەسىپ، قول الىستى. بۇل ديماشقا كورسەتىلگەن ۇلكەن قۇرمەت دەپ ويلايمىن.
– ديماش «دايديداۋدى» ايتقان كۇنى ساحنا سىرتىنداعى اتموسفەرا قانداي بولعانىن ايتا الاسىز با؟ – مەن بۇل كۇنى ديماشتىڭ قالاي قوبالجىعانىن، ءاندى ورىنداپ بولعان سوڭ كوزىنە جاس العانىن ايتقان بولاتىنمىن. كەيبىرەۋلەر سونىڭ الدىندا ديماش ناعىز قازاق بولسا، نەگە ءبىرىنشى كەزەڭنەن باستاپ قازاق تىلىندە ءان سالمادى دەگەن ەدى. ديماش قازاقتى تانىتۋ ءۇشىن الدىمەن ءوزىن تانىتۋى كەرەك بولدى. ول ميلليونداعان اۋديتوريانى جاۋلاپ العاننان كەيىن عانا قازاقشا ءان سالدى. بۇگىنگى تاڭدا بىزگە فرانسيادان، شۆەسيادان، ازيانىڭ كوپتەگەن ەلدەرىنەن جانكۇيەرلەر «دايديداۋدى» ايتقان ۆيدەولارىن جىبەرىپ جاتىر. سول كۇنى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ رەكتورى ايمان مۇساحودجايەۆا ديماشتىڭ جاندى داۋىستا ءان سالۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، قازاقستاننان ديماشپەن بىرگە وقيتىن دوستارىن ارنايى جىبەردى. قىتايعا ولاردى تۇرار الىپبايەۆ پەن مايرا ءىلياسوۆا باستاپ كەلدى. قازاقتاردى ەرەكشە ساعىنىپ ءجۇرگەن ديماش ەكەۋمىزگە بۇل ۇلكەن دەمەۋ، رۋح بەرەر قولداۋ بولدى. ديماش سول كۇنى «اداي» كۇيى ارقىلى قازاقتىڭ كۇي ونەرىنىڭ قۇدىرەتىن دە پاش ەتتى. جانكۇيەرلەر قالاي قابىلداعانىن وزدەرىڭىز دە كوردىڭىزدەر. بارلىعى ورىندارىنان تۇرىپ قول سوققانى بارشامىزدى ايرىقشا تولقىتتى. – قىتايدىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى ديماش ارقىلى جۇڭگو قازاقستاندى كەڭىنەن تانىپ جاتىر دەدى. وقيعا ورتاسىندا جۇرگەن ادام رەتىندە نە ايتار ەدىڭىز؟
– ەلشىنىڭ پىكىرىمەن تولىقتاي كەلىسەمىن. ءقازىردىڭ وزىندە «حۋنان» تەلەارناسىندا قازاقشا بىلەتىن التى اۋدارماشى بار. ءبىزدى قازاق اۋدارماشىسىمەن قارسى الادى. سوندىقتان ديماش جۇڭگو جۇرتىنا قازاق ءتىلىن دە، قازاقتىڭ بولمىسىن دا جان-جاقتى تانىتىپ جاتىر دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىن. «حۋنان» تەلەارناسى
– حۋنان پروۆينسياسىنان تاراعانىمەن، بۇكىل قىتايدى ءجۇز پايىز قامتيتىن اۋقىمدى تەلەارنا. ال I am a singer – بۇل ارناداعى ەڭ رەيتينگى جوعارى جوبالاردىڭ ءبىرى. وسى جوبا ديماشتى جۇڭگو ەلىنە تانىتسا، ءوز كەزەگىندە ديماش تا اتالعان بايقاۋدى شەتەلدەرگە تانىتتى دەۋگە بولادى. سەبەبى، ول اعىلشىن، ورىس، فرانسۋز، يتاليان تىلدەرىندە اندەر شىرقادى. اتالعان تىلدەردە ءان تىڭدايتىنداردىڭ قاراسىن ەسەپتەي بەرىڭىز. بايقاۋدىڭ تانىمال بولۋىنا قوسىلعان بۇل دا ءبىر ۇلكەن ۇلەس. قىتايدا بۇگىن ديماش پەن قازاقستان ءقازىر ەگىز ۇعىمعا اينالدى. مەن مۇنى ءوز كوزىممەن كۇن سايىن كورىپ ءجۇرمىن. قازاقستاننان ەكەنىمدى ايتسام، جۇرت سەندەردە ديماش دەگەن ءانشى بار عوي دەيدى. ديماشتى ءقازىر قىتايدىڭ توقسان پايىزى بىلەدى دەسەم، وتىرىك بولماس.
– ديماش قازاقشا ءان ورىنداعان سوڭ، قىتايلىق جانكۇيەرلەردىڭ قازاقتىڭ ويۋ-ورنەگى مەن دومبىراسىنا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى ارتا ءتۇستى دەگەنى قانشالىقتى شىندىققا سايادى؟
– راس. جانكۇيەرلەرى ديماش ساحناعا كيىپ شىققان كيىمدى كيگىسى، ونىڭ قولىنداعى زاتتاردى ۇستاعىسى كەلەدى. ديماش «دايديداۋدى» ايتقانداعى كيىمى دە ەرەكشە تانىمال بولدى. ول وتە ءساتتى وبرازعا اينالدى. كيىمدى ايمان مۇساحودجايەۆانىڭ ىقپالىمەن قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسى تىگىنشىلەرى تىگىپ بەرگەن ەدى. جاقىندا قىتايدا ديماشتىڭ بەينەسىمەن كومپيۋتەرلىك ويىندار شىعا باستايدى. وندا دا ديماش كورەرمەندەرىمەن «دايديداۋدى» سالعان بەينەسىمەن جۇزدەسەدى. ءقازىر قىتايدا قازاقتىڭ دومبىراسىنا عانا ەمەس، بارلىق ۇلتتىق اسپاپتارىنا دەگەن ايرىقشا قىزىعۋشىلىق بايقالادى. جانكۇيەرلەر ولاردى زەرتتەپ، جۇڭگو تىلىنە اۋدارىپ، جاريالاپ جاتىر. ەۋروپادان دا جۋرناليستەر ارنايى حابارلاسىپ، سۇراستىرعاندار بولدى. – جۇڭگو باسىلىمدارى ديماش قاتىسقان جارنامالىق شارانىڭ كورسەتىلىمى رەكورد جاسادى دەپ جازىپتى. ول قانداي شاراعا قاتىسقان ەدى؟
– ديماش ءقازىر كوپتەگەن برەندتەرمەن جۇمىس جاساۋدا. شانحايدا ديماش قاتىسقان Swiss پەن Ferrari كومپانيالارى ۇيىمداستىرعان شارانى تىكەلەي ەفيردەن 54 ميلليوننان اسا ادام تاماشالاپتى. ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، بۇل ولاردىڭ تاريحىنداعى رەكوردتىق كورسەتكىش ەكەن. وسى شارا بارىسىندا ديماشقا «سۇيىكتى كىتابىڭ قانداي؟» دەگەن سۇراق قويىلدى. ديماش «اباي جولى» تۋرالى ايتىپ بەردى. سودان كەيىن «اباي جولىنىڭ» جۇڭگو تىلىندەگى نۇسقاسىنىڭ ساتىلىمى دا كۇرت ارتتى. جانكۇيەرلەر «ديماش وقىعان كىتاپتى ءبىز دە وقۋىمىز كەرەك» دەپ جازىپ جاتىر.
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت.
اڭگىمەلەسكەن گۇلنۇر قۋانىشبەك قىزى، «ەگەمەن قازاقستان»
پىكىر قالدىرۋ