قازاقتىڭ ىقىلىم زاماننان بەرى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ كەلگەن اسىل مۇرالارىن بۇگىنگى نارىق زامانى ىعىستىرىپ بارادى دەسەك قاتەلەسپەيمىز. ول قانداي اسىل مۇرالارىمىز دەرسىز؟! باسقاسىن ايتپاعاندا، ءبىر عانا كيىز ءۇيدىڭ وزىندە قانشاما قۇندى دۇنيەلەر جاتىر؟! ايتالىق، تەكەمەت، سىرماق، ءتور كورپە، ءتىپتى سان ءتۇرلى ويۋمەن كومكەرىلگەن ىدىس-اياقتىڭ ءوزىن كۇندەلىكتى ومىردەن كەزدەستىرە بەرمەيتىن بولدىق. بۇگىنگى قوعام سونىڭ بارىنە كوزىنىڭ استىمەن قاراپ وتىر. ەندى نە ىستەۋ قاجەت؟

جاقىندا عانا ۇرىمجىگە بارعان ساپارىمىزدا بابا مۇراسىن قازىرگى زامان تالابىنا لايىقتاپ قىتايدىڭ بازار باسەكەسىنە سالىپ وتىرعان تالعاتبەك دۇيسەنبىۇلىمەن ارنايى جولىعىپ، اڭگىمەلەسىپ قايتتىق. ءۇرىمجى «وردا-ويۋ» ساۋدا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ديرەكتورى تالعات مىرزا بىزگە ءبىراز دۇنيەنىڭ بەتىن اشتى.

– اتا-بابالارىمىز عاسىرلار بويى كوزىنىڭ مايىن تاۋىسىپ جاساعان ۇشان-تەڭىز ۇلت مۇراسى بۇگىندە قاتاردان قالىپ بارادى. مىسالى، ءقازىر قالادا وتىرعان قازاقتىڭ ەشقايسىسى استىنا سىرماق سالىپ، تابانىنا تەكەمەت توسەپ وتىرعان جوق. اسۇيىنە كىرىپ كەلى-كەلساپتى، قوناقۇيىنە كىرىپ تۇسكيىزدى كورە المايسىز. سابيىنەن باستاپ ساناسىنا سىڭبەگەندىكتەن، كيىز كورسە كىجىرىنەتىن قارادومالاقتاردىڭ دا قاتارى كوبەيدى. سوندا ۇلت مۇراسىنان وسىلاي قاراپ تۇرىپ ايىرىلىپ قالامىز با؟! جوق الدە «زامانىڭ قالاي بولسا، بوركىڭ سولاي» دەپ بابا مۇراسىن زامان تالابىنا لايىقتايمىز با؟! وسى ويلاردىڭ جەتەگىندە بيىل ۇرىمجىدەن «وردا-ويۋ» سەرىكتەستىگىن قۇردىم. كومپانيامىزدىڭ ماقساتى – ويۋلى تاس تاعان، تاس توسەنىش (كافەل) سياقتى قۇرىلىس ماتەريالدارىن شىعارۋ. شىندىعىن ايتقاندا، بۇل كوزدى جۇمىپ كولگە تۇسكەندەي جۇمىس بولدى. سەبەبى قىتايدىڭ ۇشان-تەڭىز بازارىندا قازاقتىڭ ازعانتاي عانا ويۋلى ونىمدەرى باسەكەگە قابىلەتتى بولۋى ەكىتالاي ەدى. نيەتىمىزدىڭ وڭدىعىنان بولار، شىڭجاننىڭ جاڭادان سايلانعان ولكە  باستىعى جاڭ مىرزا ەگىنشى-مالشىلارعا ءبىرتۇتاس سالىنىپ جاتقان جەر سىلكىنىسىنە ءتوزىمدى ۇيلەردە ۇلتتىق، وڭىرلىك ەرەكشەلىك بولۋى كەرەك دەگەن قاۋلى شىعاردى. بۇل ءبىزدىڭ ءىسىمىزدىڭ ىلگەرى باسۋىنا ايتارلىقتاي قولداۋ بولدى. ءقازىر شىڭجانداعى 17 قالا-قالاشىقتا فيليالدارىمىز اشىلدى. ءبىزدىڭ ونىمدەرىمىزدى قولدانىپ، ۇلتتىق ەرەكشەلىككە يە 500-دەن ارتىق ءۇي تۇرعىزىلدى. قۇدايعا شۇكىر، بۇدان بۇرىن قازاقتار ۇيلەرىنە «ەۋرورەمونت» جاساۋدى ادەتكە اينالدىرسا، ەندى ءبىزدىڭ ونىمدەرىمىزدى پايدالانىپ، «قازاقرەمونت» جاساۋدى جالپىلاستىرىپ كەلەدى. ونىڭ ۇستىنە ونىمدەرىمىزدى مەملەكەتتىك ستاندارتقا ساي ساپالى دۇنيە ەتىپ شىعارىپ وتىرمىز. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، جۇڭگو ەلى دۇنيەجۇزى بويىنشا فارفور ىدىس جاساۋدا قاي جاعىنان الساڭىز دا، ەڭ الدىڭعى ورىندا. سوندىقتان ونىمدەرىمىزدى الەمدىك بازار باعاسىنان الدەقايدا ارزان ەتىپ شىعارىپ وتىرمىز. ياعني قاراپايىم حالىق تۇتىنا الاتىن، قولجەتىمدى باعادا. ءقازىر ءوندىرىسىمىزدىڭ وركەن جايىپ كەلە جاتقانى دا سوندىقتان، – دەپ اياقتادى اڭگىمەسىن تالعات اعامىز.

دۇرىس-اق. باسقاسىن ايتپاعاندا، ميللياردتاعان قىتايدىڭ ىشىندە وتىرىپ ميلليوننىڭ قامىن ويلاعان بۇل ازاماتتىڭ يگى باستاماسى كوڭىلگە قونارلىق ەمەس پە؟! وسى كۇنگە دەيىن ۇيدە ىستەتۋگە لايىقتالعان توق قايراق، جارىق قايتاراتىن اينا سىندى بىرنەشە تاپقىرلىعىنا پاتەنت العان ونەرتاپقىش اعامىز ەندى ۇلت مۇراسىن ۇلىقتاۋعا كوشىپتى. ويۋلى تاس تاعان، كەلى-كەلساپتىڭ سۋرەتى باسىلىپ اسۇيگە لايىقتالعان تاس توسەنىش، ويۋلى جيەك، قازاق دالاسىنىڭ كورىنىسىمەن كومكەرىلگەن جيىلمالى پەردە، قىسقاسى، نە كەرەكتىڭ ءبارىن جاساعان. كەزىندە يمانعالي تاسماعامبەتوۆ الماتى قالاسىنا اكىم بولىپ كەلگەندە، «ەندىگى سالىناتىن قۇرىلىستاردا ۇلتتىق بوياۋ بولۋى كەرەك» دەپ ايتقان ەدى. سونىڭ ارقاسىندا تالاي تاس ۇيدەن قازاقى ساۋلەتتىڭ ءيىسى شىققان. قازاق ەلىندە سولاي بولۋعا ءتيىستى دە. ال اسپان استى ەلىندە تۇرىپ ازعانتاي قازاقتىڭ اسىل مۇراسىن كۇللى الەمگە پاش ەتۋدى ويلاپ وتىرعان قانداستارىمىزعا بارەكەلدىدەن باسقا نە ايتۋعا بولادى؟! قولداۋعا قولىمىز جەتسە عوي، اتتەڭ! بىزگە دە «ەۋرورەمونتتىڭ» ورنىنا «قازاقرەمونت» جاسار كۇن جەتكەن سىڭايلى…

ءبىلال قۋانىش