ەلىمىزدە قابىلدانعان جاڭا يندۋس­تريا­لاندىرۋ باعدارلاماسى اياسىندا اي­ماقتاردا اگروونەركاسىپ سالاسىندا وتان­دىق ءونىم­دەر­ءدى ءوندىرۋ جۇمىستارى ءوز ناتيجەسىن بەرۋدە.
 ايتالىق، اتىراۋ وبلىسىندا ەكى جاڭا قۇس فابريكاسى ىسكە قوسىلىپ، بۇگىندە وب­لىس تۇرعىندارىن جۇمىرتقامەن تولىقتاي قامتاماسىز ەتىپ وتىر. وبلىس كاسىپكەرلەرى جەرگىلىكتى حالىقتىڭ سۇرانىسىنان ار­تىل­عان جۇمىرتقانى كورشىلەس وبلىس­تار­دىڭ نارىعىنا شىعارۋدا. 
اتىراۋ وبلىسى بويىنشا العاشقى بو­لىپ اگروونەركاسىپ سالاسىن دامىتۋعا، جاڭا يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسى جو­باسىن جۇزەگە اسىرۋعا تاۋەكەل ەتىپ وتىر­عان اۋدانداردىڭ كاسىپكەرلەرى. بۇگىن­دە اۋدان­دارداعى ەكى قۇس فابريكاسى وبلىس تۇرعىن­دارىنىڭ جۇمىرتقاعا دەگەن سۇرا­نى­سىن قامتىپ قانا قويماي، كورشىلەس وب­لىستارعا وتاندىق ساپالى ءونىمدى ۇسى­نىپ وتىر. 
اتىراۋ حالقىنىڭ جۇمىرتقا مەن قۇس ەتىنە دەگەن سۇرانىسىن قامتاماسىز ەتۋدى العاشقى بولىپ قولعا العان وبلىسقا بەل­گىلى كاسىپكەر ءالىمجان بالجىگىتوۆ بولدى. ءوزى باسشىلىق ەتىپ وتىرعان «اتىراۋ ساۋدا» ج ش س ارقىلى جىلىوي اۋدانىندا 2012 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا يندۋس-تريالاندىرۋ كارتاسى اياسىندا ايماقتاعى ءىرى قۇس فابريكاسىن اشتى. جاڭا جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كاسىپكەر ءالىمجان قا­پان ۇلى «قازاگروقارجى» اق-تان قوسىم­شا قارجى رەتىندە 250 ميلليون تەڭگە الىپ، ءوز قاراجاتىنان 392،5 ملن تەڭگە سال­عان. مۇ­ناي­لى وڭىردە العاش اشىلعان ءىرى قۇس فەر­ما­سى بۇگىندە تولىق قۋاتىنا جەتتى. ءجۇز مىڭ باس تاۋىق ءوسىرىپ، جىلدىق مەجەسىندە 32 ملن دانا جۇمىرتقا ءوندىرىپ وتىرعان قۇس فەر­ماسى وتكەن جىلى «سەلو­لىق بيزنەس» نومي­نا­سياسى بويىنشا جەڭىم­پاز اتاندى. «اتىراۋ ساۋدا» جشس-نىڭ باسشىسى ءالىم­جان بالجىگىتوۆتىڭ ايتۋىنشا، جۇمىرتقا وندىرۋدەگى العاشقى ءونىم كولەمى 9 ملن دانا جۇمىرتقا بولعان. وتكەن جىلى 21 ملن دانا جۇمىرتقا الىن­سا، بيىل ءونىم ەسەلەنىپ وتىر. «اتىراۋ ساۋدا» جشس-نىڭ قۇس فاب­ري­كاسىنان شىققان جۇمىرتقا كاتە­گو­ريا­سىنا ساي ارنايى قوراپقا سالىنىپ، وبلىس ورتالى­عىنداعى جارمەڭكەلەرگە، اۋدان ورتا­لى­عىن­داعى دۇكەندەرگە تاسىمال­دانادى. باعالارى دا قولجەتىمدى. بۇگىندە 2142،4 كەلى تاۋىق ەتى جەرگىلىكتى حالىققا سا­تىلعان. بۇدان وزگە ايماقتاعى ءىرى قۇس فەرماسى وتكەن جىلى «ماڭعىستاۋ­مۇناي­گاز» اق-پەن كەلىسىمشارتقا وتىرىپ، جىلى­نا وسى مەكەمەگە 1 400 000 دانا جۇمىرتقا جەتكىزۋ­گە ۋاعدالاسقان. 
ال وڭىردەگى ەكىنشى قۇس ەتى مەن جۇمىرت­قاسى جوباسى بويىنشا «المالى قۇس» جشس-نىڭ بيىلعى جىل باسىنان بەرى قۇستان العان ءونىمى ارقىلى وبلىستى جۇمىرتقامەن تولىقتاي قامتاماسىز ەتۋدە. مەملەكەتتىك «ۇدەمەلى يندۋستريالىق-ين­نوۆاسيالىق دامۋ» باعدارلاماسى اياسىندا 680 ميلليون تەڭگەگە باعالانعان جوبا «اتى­­راۋ» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپو­را­سياسى» اق پەن «جىگەر» شارۋا قوجالىعى باستاماسىمەن جۇزەگە اسۋدا. العاشقىدا قۇس فابريكاسىنا رەسەيدەن اكەلىنگەن 58 مىڭ بالاپان ارنايى كۇتىمگە الىنىپ، جەتىلدى. اعىمداعى جىلى ءساۋىر ايىندا «المالى قۇس» فابريكاسىنىڭ العاشقى ونىمدەرى وبلىس ورتالىعى مەن ماحامبەت اۋدانىنىڭ ساۋدا سورەلەرىنە قويىلدى. بۇگىندە وبلىس­تاعى ەكى قۇس فابريكاسى جىلىنا 100 ميل­ليون جۇمىرتقا وندىرەدى. اتىراۋ وبلى­سىنداعى سۇرانىس 80 ميلليون جۇمىرتقانى قۇراسا، حالىقتىڭ سۇرانىسى­نان ارتىلعان جۇمىرتقا كورشىلەس ايماقتاردىڭ نارىعى­نا شىعارىلدى.
قۇس فابريكاسىنىڭ اتقارۋشى ديرەك­تورى ۆيكتور پاستىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى كۇنى قۇس فابريكاسىندا تاۋلىگىنە 52 مىڭ دانا جۇمىرتقا وندىرىلەدى. فابريكا ءونىمى بۇگىندە وبلىس ورتالىعىنداعى بازارلار مەن اپتا سايىن ۇيىمداستىرىلاتىن اۋىل شا­رۋا­شىلىعى جارمەڭكەلەرىندە جانە اۋدان­نىڭ ساۋدا ورىندارىندا ساتىلىمدا. جۇمىرت­قانىڭ ءار داناسى 15 تەڭگەدەن. بۇل – سىرتتان كەلەتىن جۇمىرتقادان ەكى تەڭگەگە ارزانداۋ جانە ساپالى ءارى وتاندىق ءونىم. حالىق پەن قۇس فابريكاسى اراسىندا دەلدال قىزمەتىن بولدىرماۋ ماقساتىندا «جىگەر» شارۋا قوجالىعى ءوز دۇكەنىن اشۋ­دى جوسپار­لاۋدا. كەشەندى شارۋاشى­لىق الداعى ۋاقىت­تا جىلىنا 10 مىڭ توننا تاۋىق ەتىن ساۋدا ورىندارىنا جەتكىزۋدى جوس­پارلاپ وتىر. جال­پى، قۇس فابريكالارى تولىق ءونىم قۋا­تىنا جەتۋى ءۇشىن ءۇش نەمەسە ءتورت كەزەڭدى جو­بالاۋدى جۇزەگە اسىرادى. سونىڭ ءناتي­جەسىندە، فابريكا ءونىمى مولايا تۇسەدى. 
اتىراۋ ايماعى اۋىل شارۋاشىلىعىنا تىڭ سەرپىن بەرەتىن قۇس شارۋاشىلىعى جو­با­لارىنىڭ ءساتتى باستاۋى جەرگىلىكتى كاسىپ­كەرلەردىڭ دەنساۋلىققا پايدالى بودەنە وسىرۋگە نيەت ەتۋىمەن جالعاسىن تابۋدا. قا­زىرگى تاڭدا ماحامبەت اۋدانىن­دا «جۇمىرتقا جانە ەت ءوندىرۋ باعىتىنداعى   10 مىڭداي بودەنە فەرماسى» جوباسىنىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. 
«اتىراۋ» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كور­پوراسياسى» اق وسى جوباعا 40 ملن تەڭگە قارجى بولسە، وزگە قاراجات ەسەبىن «اتىراۋ-بودەنە» ج ش س ءوزى قارجىلان­دىرادى. جوبانىڭ جالپى قۇنى – 90 ملن تەڭگە. اعىم­دا­عى جىلى پايدالانۋعا بەرىلۋى جوس­پار­­لان­عان بودەنە فەرماسى جىلىنا 700 مىڭ دانا بودەنە جۇمىرتقاسى مەن 2 توننا بودەنە ەتىن وڭدەيتىن بولادى. جوبانى اعىمداعى جىل اياعىنا دەيىن ىسكە قوسۋ جوسپارلانۋدا. سايىپ كەلگەندە، ايماقتا جاڭا جوبالاردىڭ اشىلۋى جەرگىلىكتى جەردەگى جۇمىسسىزدىقتى بولدىرماۋعا سەپ­تىگىن تيگىزۋدە. 
ايماقتا اتقارىلىپ جاتقان ىرگەلى ءىس­تەر مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا عانا ەمەس، الەۋ­مەت­تىك الەۋەتىنە قوسار ۇلەسىمەن ەرەكشەلەنۋدە. مۇنايلى وڭىردەگى اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى تىڭ جوبالاردىڭ جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەر تاراپىنان جۇزەگە اسىرىلۋى، وتاندىق ءونىم ءوندىرىپ قانا قويماي، ونى ەكسپورتقا شىعارۋعا جاسالىپ وتىرعان نىق قادام. الەمدىك نارىقتاعى اۋىرتپا­شىلىقتارعا قاراماستان، تاۋار ءوندىرۋشى جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەر بىرىگىپ، وتاندىق ءوندىرىستى دامىتۋ ارقىلى، ەكسپورتقا شى­عارۋدى كوزدەپ وتىرعانى ەلىمىزدىڭ دسۇ-نىڭ مۇشەسى بولىپ، باسەكەگە قابىلەتتى بو­لۋى­مەن تۇسپا-تۇس كەلدى. بۇل ەلىمىزدى الەم ەل­دەرىنە وتاندىق ءوندىرۋشى رەتىندە كەڭى­نەن تانىتۋعا وراسان مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.

دەرەككوز: ايقىن-اقپارات