Memleket basshysy óziniń: «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty baǵdarlamalyq maqalasynda «...eger qazaqstandyqtar úshin qundylyqtardyń eń úlkeni bilim bolsa – ultty zor bıikter kútip tur» dep atap kórsetti.

Irına SMIRNOVA,

Májilis depýtaty

Bilim júıesiniń sapasy kóptegen faktorlardyń arqasynda túziledi. Solardyń ishin degi eń bastylary standarttar, baǵdarlamalar jáne oqýlyqtar sapasy ekeni aqıqat. Qazir memleket sapaly oqýlyqtar shyǵarýǵa jyl saıyn qomaqty qarajat bólip keledi. Máselen, 2015 jyly oǵan 10 mlrd teńge bólinse 2016 jyly 19 mlrd, 2017 jyly 27 mlrd teńge bólindi. Bilim jáne ǵylym mınıstrligi jyl saıyn mektep oqýlyqtaryn jetildirý boıynsha orasan jumystar istelingeni jóninde málimet beredi. Bólingen qarajattar tutastaı ıgerilgen bolyp shyǵady. Alaıda oqýlyqtardan konseptýaldyq, faktologıalyq, orfografıalyq, stıldik qatelikter tabýshylar jáne salmaǵy men kóleminiń úlkendigine alańdaýshylyq bildirýshiler qatary arta túsýde. Mektep oqýlyqtaryn shyǵarý jumysyna qatysty aıtylyp júrgen kemshilikterdi júıelesek tómendegideı boldy:

1.Elimizde oqýlyq jaza alatyn bilikti mamandar az, al oqýlyqtaný ǵylymy tipti damymaǵan. JOO-lardyń kásipter reestrinde mundaı kásip tipti qarastyrylmaǵan. Oqýlyqtardy osy sala boıynsha arnaıy bilimi joq adamdar jazyp júr.

2.Avtorlyq ujymdardyń bir-birimen baılanys ornatýy da kemshin ekeni kórinip turady. Túrli pánderdiń oqýlyqtarynda bir oqıǵalar, faktiler men olardyń bolǵan ýaqyttary ártúrli bolyp kórsetiledi. Sonymen qatar oqıǵalar óte kóp jáne olar kúrdeli oılar men jetkizilgen. Nemese kerisinshe. Máselen, «Dúnıejúzi tarıhy» oqýlyǵynda Uly Otan soǵysy taqyrybyna bir-aq paragraf arnalǵan. 7 synypqa arnalǵan «Orys tili» oqýlyǵy týraly narazylyqtar óte oryndy aıtyldy, óıtkeni ádebı til men jasalýǵa tıisti áńgimelesýler qaradúrsin, turmystyq tilmen berilgen. Bul jerde mátinder arqyly tárbıe máselesin aıtýdyń ózi artyq.

Osyǵan oraı biz - Parlamenttegi Halyqtyq komýnıser partıasy fraksıasynyń músheleri premer-mınıstr B.Saǵyntaevtyń atyna depýtattyq saýal joldap, tómendegi suraqtarǵa jaýap berýin ótindik:

1.Bizde oqýlyqqa engizilýge tıisti materıaldardyń suryptalýyn, sapasyn, qurylymyn talap etetin arnaıy qujat bar ma?

2.Kez kelgen oqýlyq tájirıbede qoldanylmas buryn aprobasıadan ótkizilip, sarapshylar, pedagogtar, ata-analar tarapynan oń baǵasyn alýy kerek. Osy oraıda 2017 jyly 5,7 synyptarǵa arnalǵan oqýlyq tar aprobasıadan ótki- zildi me?

3.Respýblıkalyq «Oqýlyq» ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy ne úshin qurylǵan, olardyń oqýlyq sapasyna biz jaýapty emespiz, oǵan baspa nemese BǴM jaýap beredi degen sózderi shyndyq pa? Osy qyzmet bastyqtarynyń jıi aýysýy sybaılas jemqorlyqpen baılanysty emes pe?

4.Bizde sarapshylardyń qatary qandaı tártippen qurylady? Olardyń oqýlyq jazýdaǵy biliktiligin kim anyqtaıdy?

5.Oqýlyqtardy árbir tórt jyl saıyn aýys tyrýdyń qandaı negizi bar? Osy máseleni qarastyrǵanda ozyq shetelderdiń oqýlyqtaryn turaqty ustaıtyn sebebi eskerildi me (Mysaly, Ulybrıtanıa)?

6.Oqýlyqtar baǵasynyń jyl saıyn sharyqtaı ósýiniń sebebi nede? Máselen, bir-aq jylda oqýlyqtar baǵasynyń 2-3 ese óskenin kórip otyrmyz. Bul baǵalar Tabıǵı monopolıalardy retteý jáne básekelestikti qorǵaý komıtetimen kelisildi me?

Biz Úkimet basshysynan osy suraqtarǵa jazbasha jaýap berýdi ótindik.

«Egemen Qazaqstan» gazeti