قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

باس پروكۋرورى ج.اسانوۆقا

اشىق حات

قۇرمەتتى جاقىپ قاجىمان ۇلى!

    مەن رەسپۋبليكالىق باسىلىمنىڭ ارداگەر ءجۋرناليسى رەتىندە ءسىزدى جاقسى بىلەمىن. مۇنىڭ الدىنداعى قىزمەتتەرىڭىزبەن حالىق ءۇشىن اتقارعان يگى ىستەرىڭىزگە قانىقپىن. ەل ءومىرىنىڭ تىرشىلىك تىنىسىن تەرەڭ بىلەتىندىگىڭىزگە سىر حالقى ريزا. دەمەك، ەلىمىزدىڭ باس پروكۋرورى رەتىندە قولعا الىپ جاتقان جۇمىستارىڭىز بۇقارانىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ ۇستىندە. ويتكەنى ءسىز سالا تىزگىنىن قولىڭىزعا الا سالىسىمەن بارشا جۇرتتى الاڭداتىپ، ءبىراق تيەسىلى شەشىمىن تۇبەگەيلى تاپپاي جۇرگەن وتكىر ماسەلەلەردى ورىندى كوتەردىڭىز. ءسويتىپ  پروكۋراتۋرا سالاسىنىڭ كوپتىڭ كوكەيىندەگى سۇراقتىڭ بارىنە قاتىسى بار ەكەندىگىن ايقىن اڭعارتىپ، ولاردىڭ باستى ماقساتى ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قروعاۋ ەكەنىن دالەلدەي ءتۇستىڭىز.

وسى رەتتە  تومەندەگى ماسەلەلەردى تىكەلەي وزىڭىزگە جازۋ سەبەبىم قىزىلوردا وبلىسىنىڭ پروكۋرورى ح.د.داۋەشوۆتىڭ وزىنە حات جازىپ، جەكە قابىلداۋىندا بولىپ، ءمان-جايدى تۇسىندىرگەنمەن ناتيجە شىققان جوق. ونداعىلاردىڭ سوزىنە دە، ىسىنە دە كوڭىل تولمايدى. سەنىمسىزدىك ورىن العانى راس. سوندىقتان دا ءسىز باس پروكۋرور رەتىندە ادىلەتتى شەشىم شىعارادى دەپ ويلايمىن.

    قىزىلوردا وبلىستىق سوتىنىڭ ازاماتتىق ىستەرى جونىندەگى سوت القاسى ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتى دامۋ مينيسترلىگى ەڭبەك، الەۋمەتىك قورعاۋ جانە كوشى-قون كوميتەتىنىڭ قىزىلوردا وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتىنىڭ نەمەرەم جاننۇر ەربولقىزىن مۇگەدەكتىككە شىعارۋدان باس تارتۋ تۋرالى ارەكەتىن زاڭسىز دەپ تانىدى. قىزىلوردا قالالىق سوتىنىڭ شەشىمىنىڭ كۇشىن جويدى.  اپەللياسيالىق شاعىم قاناعاتتاندىرىلدى. ايتسە دە جانعا باتاتىنى زاڭ تالابىنىڭ تۇسىنىكسىز جاعدايدا ورىندالماي دەپارتامەنتتىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرىنىڭ قۇيتىرقى ارەكەتتەرى ارقىلى، وزدەرىنىڭ ايتقاندارىنان شىقپايتىن كىسىلەردى جانە ادىسنەمە، باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى بەردىكەشوۆانى قۇرامىنا ەنگىزىپ، بالا قۇقىن شەكتەگەندىگى. مەديسينالىق الەۋمەتتىك ساراپتاما جاساعان كوميسسيا شەشىمى زاڭنان ۇستەم بولىپ تۇرعانىن وسى حات ارقىلى  ءسىزدىڭ نازارىڭىزعا جەتكىزگىم كەلدى. مەملەكەتتىك مەكەمەدەگى مۇنداي سوراقىلىقتى زاڭ تالابى تۇرعىسىندا زەرتتەپ، زەردەلەۋىڭىزدى سول ارقىلى ءتيىستى شەشىم قابىلداۋىڭىزدى سۇرايمىن.

    اتا زاڭىمىزدا جازىلعانىنداي «ەڭ قىمبات قازىنا – ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى، قۇقىتارى مەن بوستاندىقتارى» بولسا جاننۇر بالامىز نەگە ەگەمەن ەلدىڭ زاڭدارى بويىنشا قورعالماي كەلەدى؟ قاشانعى «بەتپاق جەڭدى، بەيباق كوندى» دەپ جۇرە بەرەمىز؟

    ماسەلەگە ءمان بەرسەك شەشىم وتكەن جىلدىڭ  20 جەلتوقسانىنان باستاپ زاڭدى كۇشىنە ەنگەن.  ال، اپك-نىڭ 21 بابىنىڭ 2ء-شى تارماعىنا سايكەس زاڭدى كۇشىنە ەنگەن سوت اكتلەرى بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندار، جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ ورگاندارى، زاڭدى تۇلعالار، لاۋازىمدى ادامدار مەن ازاماتتار ءۇشىن مىندەتتى جانە ق ر بۇكىل اۋماعىندا ورىندالۋعا جاتادى. سولاي بولا تۇرسا دا قىزىلوردا وبلىسىنداعى دەپارتامەنت باسشىسى ت.جولىمبەتوۆ اپەللياسيالىق القا ءتوراعاسىنىڭ جاۋاپ حاتىنا سىلتەمە جاساعان سىڭاي تانىتىپ، لاۋازىمىن اسىرا پايدالانىپ وتىر.  ۇجىمداعى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر ءوزارا بىرىمەن-بىرى كەلىسىپ، ءسوز بايلاسىپ بىزدەن كەك الۋ ماقساتىندا وشىگىپ، وسىنداي قىساستىققا بارۋ ۇستىندە. ويتكەنى وبلىستىق سوت القاسى ماماندارمەن 6 جاسار بالانىڭ بۇيرەك قىزمەتى دەڭگەيىنىڭ تومەندىگى، ديناميكاسىنىڭ تۇراقسىزدىعى، بالا بۇيرەگىنىڭ قالىپتان تىس جاساندى جولمەن قىزمەت جاساپ تۇرعانى ەسكەرىلمەگەن دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي اتاپ كورسەتسە دە ارەكەتىن زاڭسىز دەپ تانىعان دەپارتامەنتتىڭ ءماس ءبولىمى ساراپتاما جۇرگىزەتىن كوميسسيا قۇرامىندا بۇرىنعى ادامدارى بار №5   ءماس ءبولىمى قايتادان مۇگەدەكتىك بەلگىلەۋدەن باس تارتىپ وتىر. ال جوعارىداعى اتالعان قاۋلىدا 16.05.2016 جىلعى     №5 ءماس ءبولىمى قورىتىندىسىنا كۇمان كەلتىرىلگەن. اپەللياسيالىق القانىڭ سوت پروسەسىندە دەپارتامەنت قىزمەتكەرلەرى باستان اياق قاتىستى. پىكىر ايتتى. شەشىمدى تىك تۇرىپ تىڭدادى. سوندا بۇل قالاي؟ بۇل دەپارتامەنت باسشىسىنان باستاپ نە ىستەي الاسىڭ بىزگە دەگەن ويمەن ۇيىمداستىرىلىپ جاسالعان قىساستىق ارەكەت ەمەس پە؟

جانعا باتاتىنى دەپارتامەنت باسشىسى ت.جولىمبەتوۆ، ونىڭ ورىنباسارى ج.ءدىلجانوۆا، №5 ءماس ءبولىمى باسشىسى مىرزاحمەتوۆا ءوزارا توپ بولىپ، بىرىگىپ ءوز وكىلەتتىگىمەن لاۋازىمدى مىندەتتەرىن ءوز مۇددەلەرىنە ورايلاستىرىپ، سوتتىڭ زاڭدى شەشىمىن ورىنداۋعا كەدەرگى كەلتىرىپ وتىرعاندىعى. ەڭ سوراقىسى اتىراۋدان بالا نەفرولىگى ا.شىمىرعالييەۆانى شاقىرىپ، قورىتىندى الۋى. وسىنداي وقيعالاردان سوڭ مۇگەدەكتىككە وتۋگە پارا بەرۋگە ءماجبۇر بولاتىندىعىمىز شىندىق. راسىندا پارا بەرمەسەڭ سوتتىڭ شەشىمى دە ورىندالمايتىن سياقتى.

وسى رەتتە ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ بيىلعى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا «سوت جۇيەسىنە دەگەن سەنىمنىڭ ارتۋىنا قول جەتكىزۋ قاجەت» دەپ اتاپ كورسەتۋى تەكتەن-تەك ايتىلماسا كەرەك. سوندىقتان بۇل ورىندالۋعا ءتيىستى مىندەت. ايدىڭ كۇننىڭ امانىندا 6 جاسار بالانى تۋا ءبىتتى سىرقاتىنا دا 4 جىل قاتارىنان وتكەن مۇگەدەكتىگىنە دە ءھام كوز جاسىنا دا قاراماستان دەپارتامەنت باسشىسى ت.جولىمبەتوۆ باستاعان مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ ءبىرىن-بىرى قولداپ، قورعاپ سوت شەشىمىن ورىنداۋعا دەگەن ىنتا-ىقىلاس تانىتپاۋى، قايتا ونىڭ ورىندالۋىنا قارسى شىعۋى ەلباسى ساياساتىنا داق ءتۇسىرىپ وتىرعاندىعى دەۋگە بولادى. ويتكەنى سوتقا دەگەن سەنىمنىڭ جوعالۋىنا بىردەن-بىر كىنالى دەپارتامەنت باسشىسى ەكەنى ايدان انىق. ولاي بولسا ت.جولىمبەتوۆ مىرزا  سوت بيلىگىنە دە ساياساتقا دا ءتۇسىرىپ وتىرعان داق، ارينە قارا داق.  استاناعا تىكەلەي باعىناتىن قىزىلورداداعى بۇل دەپارتامەنتتىڭ توڭىرەگىندەگى جاعداي ازىرشە وسىنداي بولىپ تۇر. سوت شەشىمىمەن دەپارتامەنتتىڭ ارەكەتى زاڭسىز دەپ تانىلسا دا مۇنداعى باسشىعا جانە مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرگە ەشكىم ەشقانداي شارا كورگەن جوق.

وتكەن جىلى وسى دەپارتامەنتتىڭ ءماس ءبولىمىنىڭ ءبىر  باسشىسى پارا الۋ جانە جەتەكشى مامانى پارا بەرۋگە ازعىرۋ بويىنشا قىلمىستىق ىستەرگە تارتىلدى. ادامنىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن اقشاعا تاۋەلدى ەتىپ قويعان مۇنداي مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردەن  نە كۇتۋگە بولادى؟ وقيعا بولعان كەزەڭدە دەپارتامەنت باسشىسىنىڭ مەديسينالىق الەۋمەتتىك ساراپتاماعا جاۋاپتى ورىنباسارى ە.پەرنەقۇلوۆ مينيسترلىكتىڭ جاۋاپتى حاتشىسى ا.قۇرمانعالييەۆانىڭ بۇيرىعى بويىنشا تۇك بولماعانداي ءوز ارىزىمەن جۇمىستان شىعىپ كەتتى. ءسويتىپ  جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلماي قۇتىلدى. وسىنىڭ تىگىسىن جاتقىزا بىلگەن دەپارتامەنت باسشىسى ت.جولىمبەتوۆ بولسا مۇرتىن بالتا شاپپاستان، ءمىز قاقپاعان قالپى جۇمساق كرەسلودا ءالى وتىر. سىيىنعانىنان سۇيەنگەنى مىقتى بولسا كەرەك. ويتكەنى استانادا وتىرعان مينيسترلىكتىڭ   كوميتەت ءتوراعاسى ا.سارباسوۆ پەن ونىڭ ورىنباسارى گ.توقسەيتوۆالار وعان شىق جۋىتپاي قورعاشتاۋمەن الەك. ولار زاڭنىڭ ءسوزىن ەمەس، ت.جولىمبەتوۆتىڭ ءسوزىن سويلەپ ءجۇر.  

حالقىمىز «ادام اقىلىمەن سىمباتتى، ۇرپاعىمەن قىمباتتى» دەسە، دانا اباي «بالا ادامنىڭ باۋىر ەتى» دەيدى. ال ەلباسىمىز بيىلعى جولداۋىندا «قازاقستاندى كەيىنگى ۇرپاق ءۇشىن بۇدان دا ءوسىپ، وركەندەگەن ەلگە اينالدىرامىز» دەپ مىندەت قويىپ وتىر. دەمەك  ۇرپاعىمىز باستى قۇندىلىق بولعاندىقتان بالا جاننۇردىڭ دا جۇرت قاتارلى ءبىلىمدى، دەنى ساۋ بولىپ، تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ گۇلدەنۋىنە ۇلەس قوسسا ەكەن دەپ كۇنى-تۇنى ءبىر اللادان تىلەك تىلەيمىز. ءبىراق ول بەسىكتەن بەلى ەندى شىققان كەزدە جەڭ ۇشىنان جالعاسقان  توپتىڭ وزبىرلىعى مەن قياناتىنا ءھام ادىلەتسىزدىگىنە تاپ بولىپ جاتسا، ونىڭ قوعامعا دەگەن وي-پىكىرى قانداي بولىپ قالىپتاسار ەكەن؟

    قۇرمەتتى جاقىپ قاجىمان ۇلى! وسى حاتتى ءسىزدىڭ وزىڭىزگە جولداي وتىرىپ، ق ر كونستيتۋسياسىنىڭ 83-بابى 1ء-شى تارماعىندا اتاپ كورسەتىلگەن مىندەتتەر تۇرعىسىندا ءوزىڭىز جەكە باقىلاۋعا الىپ، ق ر ءادم ەڭبەك الەۋمەتتىك قورعاۋ جانە كوشى-قون كوميتەتىنىڭ قىزىلوردا وبلىسى  بويىنشا دەپارتامەنتىنىڭ توڭىرەگىندە قوردالانعان ماسەلەلەردىڭ اق قاراسىن ادىلدىكپەن شەشەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

قۇرمەتپەن بەيبىتبەك بۇركىتباي ۇلى،

ق ر مادەنيەت قايراتكەرى، ق ر اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى،

قازاقستان جۋرناليستەر وداعى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.

قىزىلوردا قالاسى