سوڭعى جىلدارى حالىق اراسىندا دارىگەرلەرگە قاتىستى ءتۇرلى قاۋەسەت ءسوز تارالىپ كەتىپتى. ايتۋلارىنشا، ءبىز بالالارعا ەكپە ەگۋ ارقىلى دەنساۋلىقتارىنا زيان كەلتىرەدى ەكەنبىز، ال ءوزىمىز سونىڭ ارقاسىندا قىرىپ اقشا تابامىز.

ءبىزدىڭ پەدياترلارىمىز بەن ينفەكسيونيست ماماندارىمىز ءۇنسىز بولعاندىقتان، مەن تاقىرىپتى قايتا قاۋزاپ كورەيىن. بۇگىنگىدەي مەديسينانىڭ دامىپ، شارىقتاۋ شەگىنە دەيىن جەتكەن كەزدىڭ وزىندە الەمدە جىلىنا 558 ميلليون ادام جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ سالدارىنان كوز جۇمادى. ال مۇنداي مەديسينا جوق كەزدى كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىپ كورىڭىزشى؟

اۋرۋحانا دا، ەمحانا دا جوق، دارىگەر دەگەن تۇسىنىك قالىپتاسپاعان، ادامدار ەمدەلۋ ءۇشىن ەمشىلەر مەن شامانداردىڭ كومەگىنە جۇگىنەدى. ال قالعانى ءدال بۇگىنگىدەي بولسىن. ونىڭ ۇستىنە، جىل سايىن ەلىمىزدە 400 مىڭ بالا دۇنيە ەسىگىن اشادى. ينفەكسيانىڭ جەڭىل تۇرلەرىنە شولىپ شىعايىق...

قىزامىق ۆيرۋسى. جاي عانا ينفەكسيا سياقتى. بالالاردىڭ ءبارى وسى اۋرۋمەن اۋىرادى. ەشتەڭە ەتپەس دەيمىز، اۋىرادى، وتەدى، كەتەدى، ەسەسىنە يممۋنيتەت وزىنىكى. ءيا، دۇرىس. جوق، دۇرىس شىعار... الايدا، بۇل ۆيرۋستى اناسىنىڭ قۇرساعىندا جاتقاندا جۇقتىرسا، دۇنيەگە سوقىر، مىلقاۋ نەمەسە جۇرەگى ءالسىز سابيلەر كەلەدى. مۇنداي ءسابيدى بوساندىرۋ دارىگەرلەر ءۇشىن ۇلكەن تاۋەكەل.

جەلشەشەك (ۆەتريانكا). ينفەكسيانىڭ بۇل تۇرىمەن بالالاردىڭ ءبارى اۋىرادى. جۇكتى انالار دا اۋىرادى. الايدا، ينفەكسيانى جۇكتى كەزىندە جۇقتىرىپ السا، بالانىڭ امان ەسەن دۇنيەگە كەلۋى ەكىتالاي. ونداي سابيلەردىڭ 31 پايىزى شەتىنەپ كەتەدى.

پاروتيت (سۆينكا). كوبىنە 3-تەن 15 جاسقا دەيىنگى بالالار اۋىرادى. بالا كۇنىندە ەكپە ەگىلمەگەن ەرەسەكتەر دە جۇقتىرۋى مۇمكىن. دەرتتەن ءولىپ كەتۋ ءقاۋىپ تومەن، الايدا دەرتتى جۇقتىرعاندار قاتتى قينالاتىن بولادى. اسقىنىپ كەتسە، ادامنىڭ ميى ءىسىپ، كەيبىرى پانكرەاتيتكە شالدىعادى، دەرتتى جۇقتىرعان 200 نەمەسە 500 بالانىڭ بىرەۋى مەنينگيتكە شالدىعادى. بۇل ينفەكسيانى جۇقتىرعان 100 مىڭ ادامنىڭ بىرەۋى ولەدى.

پوليومەليت (جۇلىن قابىنۋى). 5 جاسقا دەيىنگى بالاعا جۇعۋى مۇمكىن. ينفەكسياعا شالدىققان 200 بالانىڭ بىرەۋى سال بولىپ قالادى. ينفەكسيانىڭ سالدارىنان سال بولىپ قالعان بالالاردىڭ 1 پايىزى شەتىنەپ كەتەدى. ال جالپى اۋرۋدى جۇقتىرعان ادامداردىڭ 30 پايىزىنىڭ دەرتپەن كۇرەسۋگە شاماسى بولماي، قايتىس بولادى.

كوكجوتەل. بۇل ينفەكسيانى جۇقتىرۋ وتە تەز جۇرەدى. جۇقتىرعان 6 ايعا دەيىنگى سابيلەردىڭ 60 پايىزى شەتىنەپ كەتەدى، ەگەر ودان ۇلكەندەرى بولسا، 8 پايىزى و دۇنيەلىك بولادى.

ديفتەريا (جۇقپالى تاماق اۋرۋى). 1 جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ دەرت سالدارىنان شەتىنەپ كەتۋ ءقاۋپى جوعارى. ال ودان جاسى ۇلكەندەردىڭ 10 پايىزى قايتىس بولادى.

سىرەسپە دەرتى. ەرەسەكتەردىڭ 80 پايىزى مەن بالالارى 95 پايىزى قايتىس بولادى.

ال ەگەر مەديسينا بولماعان جاعدايدا، امان قالاتىن بالالاردى ساناپ كورىڭىزدەر.

ويلارىڭىزدان ءالى قايتپادىڭىزدار ما؟

بۇگىنگى جاعدايدا ينفەكسيانى جۇقتىرۋ وڭاي. ءيا، دەرتتى جۇقتىرىپ، ءبىراق امان قالۋعا بولادى دەپ ويلايسىزدار عوي. بۇرىن دا سولاي بولعان. ءبىراق وتكەن عاسىرلاردا انالارىمىز دۇنيەگە كوپ بالا اكەلگەن، ولاردىڭ كوبىسى شەتىنەپ كەتىپ وتىرعان. سول سەبەپتى قازاقتار اراسىندا تۇرار، توقتاسىن، تۇرسىن دەگەن سىندى ەسىمدەر كوپ. ماسەلەن ءوزىمنىڭ اجەم 16 بالا تۋعان، ولاردىڭ 4-ەۋى عانا امان قالدى.

مىنە، مەديسيناسىز ءومىر دەگەن... مۇنىمەن اياقتالعان جوق. ءبىزدى ءالى شەشەك اۋرۋى كۇتىپ تۇر.

مەديسيناسىز الەمنىڭ بار تۇرعىنى ءتۇرلى دەرتتى جۇقتىرادى. ەرەسەكتەرى دە، بالالارى دا. حالقى تىعىز ورنالاسقان مەملەكەتتەردە شەشەكتەن تۇرعىندارىنىڭ 70 پايىزى ومىردەن وتەدى.

ودان كەيىن وبا اۋرۋى. بۇل دەرت تۋرالى ءبارىڭىز ەستىگەن بولارسىزدار. قۇلاققا دا تۇرپىدەي ەستىلەدى، سولاي ما؟ قىزىل كيىم كيگىزىپ قويىپ، دۇعا وقيدى، جالبارىنادى....

مەديسينا بولماسا... شەكارالارى اشىق الەمدە مەديسينا بۇگىنگىدەي دامىماسا، قانشاما ادام قايتىس بولار ەدى.

مەديسينانى جاۋ ساناماڭىزدار! ناعىز جاۋ – كومپيۋتەر الدىندا وتىرىپ الىپ، ۆاكسيناسيا جايلى جازاتىندار، وسىعان قاتىستى ءتۇرلى ۆيدەو روليك تۇسىرەتىندەر. ولار ديفتەريا دەرتىنەن قينالىپ قايتىس بولعان بالانى ءوز كوزدەرىمەن كورمەگەن بولار نەمەسە ينفەكسياعا تۇگەل شالدىققان بۇتىندەي ءبىر اۋدانعا بارماعان.

ۆاكسيناسياعا قارسى نەگاتيۆكە تولى جازبا جازباس بۇرىن، شەشەك اۋرۋىنا شالدىققان ءسابيدىڭ كوزدەرىنە قاراڭىز. سوسىن «ۆاكسينا كەرەك ەمەس!» دەگەن ۇرانىڭىزدىڭ تۇپكى ماعىناسىن ءتۇسىندىرىڭىز!

ەريك ابەن ۇلى، دارىگەر-حيرۋرگ

اۋدارىپ، ۇسىنعان: گۇلىم جاقان