Sábı - shańyraqtyń shattyǵy. Dúnıege deni saý sábı ákelý úshin ananyń densaýlyǵy da myqty bolý kerek. Dárigerler otbasyn qurmaq nıeti bar qyzdarǵa aldyn ala tekserýden ótýdi usynady. Sábıdiń dúnıege saý bolyp kelýine ananyń jasy da birshama áser etedi.
Qaı jasqa kelgende dúnıege sábı ákelgen durys degen saýal keshe-búgin paıda bolǵan joq. Jas analardyń densaýlyǵy úlken jastaǵy áıelderdiń aǵzasymen salystyrǵanda myqty, uryq jasýshalary qorshaǵan ortanyń zıandy zattary aǵzalaryna sińip úlgermegen. Al ekinshi jaǵynan qarasaq, jyl ótken saıyn áıelder nekege birshama kesh turyp jatady. Basty nazarlaryn mansap pen saıahatqa salyp, jastyq shaqtyń qyzyǵyna jumsaıdy.
Birneshe jyl buryn tuńǵyshyn kesh bosanǵan analarǵa 25-26 jastaǵy áıelderdi jatqyzatyn. Bolashaq analar úshin eń qolaıly ýaqyt 20 men 27-niń arasy dep tanylǵan.
Medısına salasynda analardy jas ereksheligi boıynsha 3 topqa bólip qarastyrady. Olar: 20 jasqa deıin , 20- 25 jáne 25 jastan keıin tuńǵyshyn dúnıege ákeletinder.
20 jasqa deıingi áıelder kóp jaǵdaıda júktilikti josparlamaıdy. Sonyń ishinde 17 jasqa deıingi júktilik jas ananyń ómirine qaýip tóndiredi. Bosaný barysynda da kúsh-qaýqary jetpeı qalýy múmkin. Áıel balasynyń aǵzasy 17 jasqa tolǵan kezde dúnıege sábı ákelýge daıyn bolady . Bir jaǵynan 20 jasqa deıingi jas analardyń ózderi balalyǵynan aryla qoımaǵan bolyp sanalady. Al densaýlyǵy jaǵynan bala kóterýge aǵzalary beıim keledi. Balasyn 20 jasqa deıin bosanǵan áıelder óz balasyna jaqsy dos bola alady jáne bala da óz betinshe ómir súrýge erte beıimdeledi.
20 men 25 jas. Atalǵan jas áıelderge tuńǵyshyn dúnıege ákelý úshin taptyrmaıtyn ýaqyt. Alaıda bul jastaǵy áıelder psıhologıalyq jáne materıaldy jaǵynan oǵan daıyn bola bermeıdi. Jeke baspana men turaqty jumystyń joqtyǵy nemese JOO ornyn aıaqtamaý, mansap qýyp, ózi úshin ómir súrý syndy san túrli syltaý saldarynan bul jastaǵy názik jandylar ana bolýǵa ózderin daıyn emespiz dep sanaıdy.
25-30 jastaǵy áıelder. Áıelder atalǵan jasqa kelgende balaly bolý jaıly, sábıdi dúnıege ákelý jaıynda tolyqqandy sheshimge kelip jatady. Áıel ol jasqa deıin jan-jaqty damyǵan, materıaldy jaǵynan da balany asyraýǵa múmkindigi bar , psıhologıalyq turǵydan da daıyn keledi. Bul jastaǵy áıelderdiń densaýlyǵy da sábıdi dúnıege ákelýge jaramdy. Alaıda 25 jastan asqan áıelder dárigerdiń qatań baqylaýynda bolyp, barlyq kerekti analızderdi tapsyrýy kerek.
30- 40 jas aralyǵyndaǵy áıelder. Qaýipti me, joq pa? 30 jastan asqan áıelder qoǵamdyq ortada ózindik orny bar, qalyptasqan tulǵa. Psıhologıalyq, moraldyq jaǵynan ana atanýǵa daıyn keledi. Ózine de, bolashaq sábıine de tıisti kútim jasaı alatynyna senimdi bolady. Alaıda bul jastaǵy áıelderde basqa másele týyndaıdy: ishki aǵzalary 22-25 jastaǵymen salystyranda baıaý jumys isteıdi jáne sábı kóterýde birshama qıyndyqtar týdyrady.
Álemdegi sońǵy zertteýler áıelderge tuńǵyshyn bosanýǵa 34 jas óte qolaıly dep kórsetken. Tehas (AQSH) ýnıversıtetiniń doktory Djon Mırovskıdiń aıtýy boıynsha, 34 jasta áıeldiń aǵzasy bala kóterýge beıim keledi. Jas kezde áıeldiń boıynda túrli aýrýlar bolyp, bosaný barysynda qıyndyq týdyrady. Bul teorıanyń durystyǵyn jergilikti psıholog mamandar da qoldaǵan eken. 30 jasta áıelder óziniń serigimen salmaqty, turaqty qarym-qatynasta bolady. Ómirlik tájirıbesi de bar, ári óz-ózderin qarjylandyra alatyn jaǵdaıda. Onyń sebebin barlyǵy ananyń boıyna bitken balaǵa áser etedi dep túsindirdi.
Áıel adamnyń tuńǵyshyn dúnıege ákelgen jasy onyń qartaıǵan kezdegi densaýlyǵyna áser etedi. Tuńǵyshyn 25 jastan keıin dúnıege ákelgen áıelderdiń qartaıǵan shaǵyndaǵy densaýlyǵy jastaıynan ana bolǵandarǵa qaraǵanda, birshama jaqsy bolady. Bundaı qorytyndyǵa Ogaıo (AQSH) shtatyndaǵy ýnıversıtet ǵalymdary zertteý barysynda kelgen.
Qamshy.kz aqparat agenttiginiń jýrnalısi atalaǵan saýal aıasynda otandyq akýsher- gınekologtyń pikirin bilgen bolatyn.
Gınekolog Saltanat Rahımqyzynyń pikirinshe, júktilik úshin eń tıimdi ári qolaıly dep bir ýaqytty naqty aıtý óte qıyn. Onyń sebebi, árkimniń aǵzasy ártúrli damyǵan. Bireý aýyldyq jerde ósse, bireý qalanyń tez ázirlenetin taǵamdarymen ósken bolýy múmkin. Bireý tolyqqandy otbasyda sábıin dúnıege ákeledi, endi bir áıelder turmysqa kesh shyǵady nemese 30 jastan asqanda balanyń kerek ekenin túsinedi.
S.Rahımqyzynyń pikirin naqtylaı tússek:
20 jasqa deıingi júktilik: Aýylda ósken qyz
Barlyǵymyzǵa belgili aýyldyq jerde barlyǵy taza ónim: sút , aıran, t.b. Odan bólek et ónimderiniń ózi eshqandaı hımıalyq qospasyz qoldanylady. Fızıkalyq eńbektiń arqasynda aýylda ósken qyz birshama kúsh-qýatty. Osyndaı jaǵdaıda ósken qyzdar úshin erte turmys quryp, alǵashqy sábıin 19-21 jasynda dúnıege ákelý, densaýlyǵyna esh zıan keltirmeıdi.
20 jasqa deıingi júktilik: Qalalyq jerde ósken qyz
Qalanyń kúıbeń tirshiliginde ósken qyz aýyr jumystardy atqarmaıdy. Kún saıyn kesek-kesek et jemeıtini de belgili, dúken sórelerindegi qoraptaǵy sút ónimderin qoldanatyny aıdan anyq. Al osyndaı jaǵdaıda ósken qyz balalarǵa 20 jasqa deıin sábı bosaný birshama qıyndyqtar alyp keledi. Bosaný barysynda da aýyrsynýlar kezdesedi.
25 jas nemese 30-dan keıingi júktilik
Eýropada 32-34 jas eń qolaılysy dep tanylyp jatady. Al bizdiń elimizde 24-29 jas tuńǵysh sábıdi dúnıege ákelý úshin eń tıimdi kezeń. Belgili bir mamandyq ıesi atanyp, materıaldy jaǵynan da turaqty tabysy bar áıelder úshin ana atanýǵa naǵyz ýaqyt. Bul jaǵdaıdy da ekige bólip qarastyraıyq:
1.Tolyqqandy otbasy
Eger eki jas otbasyn quryp, sábı súıýge nıetti bolsa, sonymen qosa basynda baspanasy nemese turaqty jumysy bolsa 29 jasqa deıin tuńǵyshyn dúnıege ákelgeni durys.
2.Kesh qurylǵan neke nemese jalǵyzbasty áıel
Kóp jaǵdaıda 30 jastan keıin tuńǵyshyn dúnıege ákeletinder - nekege kesh otyrǵandar. Ómirde óz ornyn taýyp, otbasyn qurýdy kesh josparlaǵandar. Árıne, eshten kesh jaqsy degen ataly sóz bar. Jáne ekinshisi jalǵyzbasty analar. Olar qartaıǵanda jalǵyz qalmas úshin 30 jastan keıin ana atanǵylary keledi, balaǵa degen sezimderi oıanady. 30-dan asqan áıelderge de sábı súıýge bolady. Ol úshin únemi dárigerdiń qaralymynda júrýi kerek -, deıdi S.Rahımqyzy
Áıelder úshin naqty bir jasqa kelgende bosaný kerek degen durys emes. Bireýdiń jaǵdaıy bolmaıdy, bireýdiń densaýlyǵy jaramaıdy. Al bir jaǵdaıda josparsyz, nekesiz sábı kóterip qoıý kóptep kezdesedi. Ondaı jaǵdaıda alǵash qursaqqa bitken sábıden jasandy túsik jasatý arqyly arylý durys emes, ol ananyń ómirine qaýipti, ári ekinshi ret ana bolý baqyty buıyrmaı qalýy múmkin.
Eger siz rasymen de ana atanǵyńyz kelse, mansap úshin armanyńyzdan bas tartýdyń qajeti joq. Balany dúnıege ákelgennen keıin de jumysyńyzdy jalǵasytyryp, barlyq isti dóńgeletip otyrǵan tulǵa atanýyńyzǵa bolady. Bastysy densaýlyǵyńyzdy kútip, urpaq jalǵastyrýǵa asyǵyńyzdar!
AIGERİM TAÝBAI
