1. Boýdıkka
Bizdiń eramyzdyń 60 - jyldary brıtandyq bıleýshi Boýdıkkanyń jerin rımdikter jaýlap aldy. Asqan qatigezdikpen Boýdıkkanyń kóz aldynda qyzdaryn qorlap óltiredi. Jaýap retinde áıel 200 000 adamnan turatyn armıany jasaqtap, kek alýdy bastady. Onyń jaýyngerleri Rımniń toǵyz legıonyn jeńip, olarǵa tıesili Brıtan araldaryndaǵy úsh iri qalany tonady. Sol ýaqyttaǵy eń kúshti derjava Boýdıkkany toqtatý úshin úsh legıonyn jumyldyrýy qajet boldy.
2. Nellı Blaı
1987 jyly amerıkalyq jýrnalıs Nellı Blaı 10 kúnin psıhalogıalyq emhanada emdelýshi retinde ótkizedi. Onyń maqsaty – dárigerlerdiń naýqastarǵa qalaı qaraıtynyn anyqtaý edi. Nátıjesinde aýrýhanadaǵy naýqastarǵa kórsetilgen zorlyq-zombylyq jaıly jazǵan zertteý maqalasy Amerıkany tań qaldyrdy. Emhana qatań tekserilip, Nú-Iorktegi naýqastarǵa qosymsha mıllıon dollar bólinetin boldy. Sonymen qosa, bir jyldan keıin Nellı Blaı álemdi 77 kúnde aınalyp, rekort jańartty.
3. Emellın Pankherst
Ulybrıtanıadaǵy eń bedeldi aktıvıs, ol áıelderge erlermen teń quqyq berýdi, onyń ishinde saılaýǵa qatysý quqyǵyn berýdi qoldady. 1903 jyly ol Áıelderdiń áleýmettik-saıası odaǵyn qurdy, al 1910 jyly 300-den astam áıeldi parlamentke kirgizdi. Birneshe ret tutqyndalyp, túrmege qamalǵan kezde jıi ashtyqtan qınalǵan. Birinshi dúnıejúzilik soǵystyń bastalýynan eki kún ótkennen keıin, Pankherst barlyq áıelderge dereý násilshildikpen narazylyqty toqtatyp, Otanyn qorǵap, jaýǵa qarsy kúresýge shaqyrady. Nátıjesinde názik jandylardyń soǵysqa qosqan úlesi baǵalanyp, parlament 30 jasqa tolǵan barlyq brıtandyq áıelderge daýys berý quqyǵyn beretin «Halyq ókilettiligi týraly» zań qabyldady.
4. Zına Portnova
15 jastaǵy Zına Portnova nemisterdiń óz ájesine zábir kórsetkenin kórgen soń, óz erkimen olarǵa qarsy partızan áskeriniń qataryna qosyldy. Nebári 17 jasynda soǵystaǵy asqan erligimen tarıhta qaldy. 1944 jyly maıdanda qaza boldy. Onyń bir erligi jaýdyń tamaǵyna ý aralastyrý berý arqyly 100-den astam nemistiń kózin joıǵan.
5. Amelıa Erhart
1932 jyly amerıkalyq Amelıa Erhart jalǵyz ózi Atlant muhıtynyń ústinen áýe arqyly ushyp ótken alǵashqy áıel retinde álemge tanymal boldy. Amerıkadan Soltústik Irlandıaǵa ushý shamamen 15 saǵatqa sozylǵan. Kúshti jel, jańbyr, sýyqqa qaramastan aman-esen jerge qondy. Amelıa femınızmniń de, avıasıalyq ındýstrıanyń da damýynyń kórnekti qaıratkeri boldy. Ol áıel ushqyshtardy biriktiretin 99 uıymnyń birinshi prezıdenti bolǵan. 1937 jyly áýede apatqa ushyrap qaza tapqan. Alaıda, áýe kemesiniń qaldyqtary jáne qaza bolǵandardyń máıiti tabylmady.
