قازاقتا ساۋاپ دەگەن رياسىز كوڭىلمەن قايىر قىلۋ، ءمۇرال مەن ونەرگە بار ىقىلaسپەن قۇلشىنا ادامدىعىن ايگىلەۋ؛ قاناعات دەگەن ءومىر مەن تابيعاتتى ادىلدىكپەن مويىنداۋ، قىرسىق سەزىمدى ءدايىم قۇربان ەتۋگە حوش بولۋ، باياشات تۇرمىستى اسىرايتىن بىرلىك جۇيەگە توقتاۋ، بويىنداعى قابىلەتىمەن بۇيىرعان نەسىبەگە شۇكىرلىك ەتۋ. قازاق سوندىقتان دا اقتىرلىك قوعامىن قالىپتاستىرا العان. جانى ساۋاپپەن اجارلانعان، ءومىرى قاناعاتپەن قۇندى بولعان، جەتپىس ونەر جىگىتىنە ازدىق قىلعان ۇلى ۇلت. ۇلىلىعىنان الەمدى ءتانتى، اللانى رازى ەتكەن.

قازاق ەلىندە سوعىس اپاتى ۇزاققا تۇرسا دا، تاجال وعى بارىنە تۇگەل تيسە دە، ايتەۋىر، ۇلىلىعىنان بىرەۋى امان قالعان. كەيىنىرەك سول امان بىرەۋى ايىرىلعان جەرىنىڭ ىرىستى اۋماقتارىن ون جاۋىنان قايتا تارتىپ العان. قالعان جەرىن اللا (بەيبىتشىلىك) ءۇشىن قۋزاماي اقىرەتتىككە قالدىرعان. ءتىپتى، اقتىرلىك مۇددەسىن ويلاپ، جاتقا تەگىن سالىق تولەۋگە پەيىل بىلدىرگەن. ءوزىن وزگەگە كۇزەتتىرىپ، جالعاستى ساۋاپ، قاناعات، ورتاق داستارحان داستۇرىمەن جاساي بەرگەن. ءوز ىشىنەن اۋەلگىدەي جەتىم، جەسىر جانە قايىرشى شىعارماي باياعى شادىمان ءومىرىن جالعاپ كەتكەن.

ۇلى قازاق اقتىرلىگىن ۇرانداۋشى مۇحاممەدكە ىريزالىق ءبىلدىرىپ، ناماز ءتارتىبىن ەرىكتى قابىلداعان. لەنين ارمانى ودان دا جاقىن ەدى، قىزىعى، مۇددە تىرلىك قوعامى حالقىن وبال-كىسىلىكتەن جۇرداي ەتكەندىگى سەبەپتى مەنسىنبەگەن، اتتان تۇسپەي قابىلداۋدان باس تارتقان.

ءيا، سول تۇستا اق-سارىلار ءجان-تانىن قۇرساعىنا ايىرباستايتىن، قايىر تىلەۋ مەن ساۋدا الداۋدى ماقتان كورەتىن، جەر ءبۇلدىرۋ مەن اسپان بىلعاۋدى ونەر قىلاتىن، السىزدەردىڭ تەر-قانىمەن اكىميات باعاتىن، ەزۋ مەن ەزىلۋدى بورىش سانايتىن يمانسىز حالىق بولعان. ءبىراق قۇرالى، اسىرەسە، ۇگىتى كامال لەنين اكىمياتى ءبارىبىر قازاقتى قاراتىپ الدى. تارازىلى تايقازاننان تاماقتاندىردى. ال بۇل ورتاق تىرلىك قوعامى قازاق قوعامىنىڭ الەمگە وركەنيەتتەنگەنىن بىردەن بايقاتتى دا، اپساتتە قارسى الۋعا يە بولدى. ماڭگى جاساسىن! - دەپ تۇرىپ قۋاندى قازاق. الايدا ءتىل-سالتى بولەك، ءدىنى قارسى سىرلى بوتەندەر تىزگىن ۇستاپ، قازاقتىڭ بەرەكەسىن بىرتە-بىرتە قاشىرىپ قويدى. الدىمەن بەيتانىس ءارى ازاپ ىس-ارەكەتكە ۇيىمداستىرۋ ارقىلى تيتىقتاتتى. ونان نادانعا مي، كەدەيگە جان بولعاندى اقىماق قىلدى. كەيىن ۇلتتىق رۋحانياتتى سۋعارماي قۋراتتى... بارلىق دۇنيەنى تارىلتاتىن كۇش-اككىلىك. ىرىستى جەرى كەڭ، تىرلىگى جايلى قازاققا وقۋدىڭ، اقىرزامان تىلەۋدىڭ قاجەتى بولماعان. انشەيىن كوزى ءداۋ كوكىرەكسىزدەرگە جاۋىن قورقىتىپ، قاتىرجان سايرانداپ وتكەن. تابيعاتپەن ەتەنە بولىپ، ءنارلى-ادال كوكقامىرمەن شالقىپ كەتكەن. شۋاعى مول كۇنگەي ىسپەتتى ءومىرى، شۋاعى از تەرىسكەي ىسپەتتى ەۋروپا ومىرىنە قاراما-قارسى جاساعان. ەندى ساسىق قۋىپ، اكە-شەشەسىن دە كەرەك قىلمايتىندارعا وبيىپ كورىندى. ويتكەنى، الەمدىك وركەنيەت بايلىقتى سۋالتاتىن، حالىقتى قينايتىن تەمىردى قاجەت ەتتى. قوعام ءدىن جانە ۇلت باعدارىن بۇزاتىن ءتۇزىلىس جاساۋعا ءماجبۇر بولدى. سونىمەن، وقۋدى قۇداي تۇتقاندار جارىق، ساۋاپ قاناعاتشىلدار شارىق تانىلدى. اشىق ايتساق، ۇقىق بەدەلدەن بالاشا قاعىلعان قازاق، ءوز تۋعان جەرىندە وزگە اكىميات ءۇشىن وگەي ەڭبەككۇش جاسالدى.

سوندادا قازاق رۋحىن 70 جىل مۇقالتا المادى. قايتا، جانشيمىن دەپ نىقتاپ قويدى. نەشە مىڭ جىل ار-نامىسپەن جىگەرىن، مۇرال-ادىلدىكپەن بىرلىگىن، ونەر بىلىممەن تىرلىگىن شىڭداپ تاستاعاننان بولار، قازاققا اللا جار بولدى دا، 70 جىلعا ءوز اككىلىگىنەن ءولىم ءتيدى. ال بۇگىنگى قازاق – ساۋاپ قاناعاتىن زامانداعان، كۇرسىنىپ جۇرگەن قانىن امانداعان، جۇزنەشە تايجۇرتقا وكىل اعا-پانا بولعان دۇنيەدەگى ەڭ اجارلى ۇلت بولدى. اقتىرلىك رۋحى – كوك تۋى كوكتە جەلبىرەپ، الەمدىك گۇلستان مەملەكەت بولۋعا بار يمانمەن نيەتتەندى!

ءادىل ساناتبەك