شىعىس قازاقستان دەگەندە ويىمىزعا اباي، شاكارىم، اۋەزوۆ كەلەدى. شىعىسقا بارساڭىز، ەندىگارى ءسىزدى باسقا جەردىڭ  سۇلۋلىعى تاڭعالدىرمايتىنىنا ءباس تىگەمىن. ءبىر جىلدا جەتى كونتينەنتتى كورۋگە بولاتىن مەكەنگە بەس كۇنگە ساياحاتتادىق. تابيعاتتا دەمالىپ قانا قويماي، تاريحي-مادەني مالىمەتكە بايىپ قايتتىق. وسكەمەنگە قونعان سوڭ الاسا ۇيلەردى جاعالاي وتىرىپ قوناقۇيگە جەتتىك. جۋرناليستەرگە ارنالعان باسپا ءسوز تۋرىن شىعىس قازاقستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ ىشكى ساياسات ءبولىمى ۇيىمداستىرعان. العاشقى ەكى كۇندە سىبە كولدەرى مەن زايساندى ارالادىق. ال ءۇشىنشى كۇننىڭ ماقساتى – سەمەيگە بارىپ اباي اۋدانىن كورۋ، شاكارىمنىڭ 160 جىلدىق تويىنا قاتىسۋ.

«اباي جولىن» سەگىزىنشى سىنىپتا وقىپ، ۇلى اقىن قايتقاندا ەنتىگىمدى باسا الماي جىلاعانىم ەسىمدە. ودان بەرى قانشا جىل وتسە دە جيدەبايداعى اباي تۇرعان ۇيگە بارار جولدا ىشتەي تولقىدىم. قازاقتىڭ باس اقىنىنىڭ ساۋساعى تيگەن زاتتاردى ۇستاپ، ءۇيىن كورمەكپىن. قۇنانباي قورىمىنا بارىپ، ابايدىڭ ۇرپاعى جەرلەنگەن زيراتتىڭ باسىندا قۇران وقىلماق. ەڭلىك پەن كەبەكتى سۇيرەپ ولتىرگەن جولمەن جۇرۋگە تۋرا كەلمەك. ابايدى الەمگە تانىتقان ءقازىر جەتى-سەگىز عانا وتى بار ءبورىلى اۋىلىنا بارىپ، مۇحتار اۋەزوۆ تۇرعان ۇيگە دە سوعامىز.

اباي بۇل ۇيدە ءومىرىنىڭ سوڭعى ون ءبىر جىلىن وتكىزىپتى. توعجانمەن دە، ايگەرىممەن دە ەمەس، ءىنىسى وسپان قايتقاندا امەڭگەرلىكپەن العان ەركەجانمەن تۇرىپتى. اقىن كوزىنىڭ تىرىسىندە 1885 جىلى ورىس دوستارى ارقىلى قۇنانباي اۋلەتىنىڭ، ءوز اۋلەتىنىڭ الپىستان استام تۇتىنعان زاتىن سەمەيدەگى ولكەتانۋ مۇراجايىنا وتكىزگەن ەكەن. كەيىنگى ۇرپاققا جەتۋ سەبەبى وسى. شۇكىر دەدىك. ايتپەسە، تۋعان ۇل-قىزى ءتىرى بولا تۇرا سورەلەرى بوس اقىن- جازۋشىنىڭ مۇراجايى قانشاما؟! جيدەبايدى ابايدىڭ اكەسى قۇنانباي 1840 جىلدان باستاپ يەلەنگەن. قارتايىپ، اقشوقىعا كوشكەندە قاراشاڭىراقتى ۇلدارىنىڭ ىشىندەگى سەرى، بالۋان، شارۋا مەن مالعا ەپتىسى وسپانعا قالدىرادى. وسپان ابايدىڭ ەرەكشە جاقسى كورگەن ءىنىسى ەدى. اقىندى مال-جايمەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان دا وسى ءىنىسى. ءۇش ايەل السا دا ۇرپاقسىز ەرتەرەك ومىردەن ءوتىپ كەتەدى. ارتىندا قالعان ءۇش ايەلىن ءۇش اعاسىنا امەڭگەرلىكپەن قوسادى. اباي وسپاننىڭ بايبىشەسى ەركەجاندى الادى. اباي قۇنانباي ۇلى 1895 جىلدىڭ كوكتەمى شىعاردا بىلەكتى وتىز جىگىتتى جاۋىپ، ءوز جوباسىمەن وسى ءۇيدى سالعىزعان. ءۇش بولمەسى تاستان قالانىپ، قالعان بولمەلەرى سامان كىرپىشتەن كوتەرىلىپتى. ابايدىڭ ارعى اتالارى سىردىڭ بويىندا قونىس تەپكەن. كەڭگىرباي باباسى وتە قاسيەتتى ادام بولىپتى. اۋرۋ-سىرقاۋدان ايىعا الماي جۇرگەن ادامدار ءبىز تۇرعان جەردەن 7-8 شاقىرىمداعى كەڭگىرباي ءبيدىڭ باسىنا تۇنەيدى ەكەن. توبىقتىلاردى شىعىسقا، جيدەبايعا باستاپ كەلگەن دە وسى كىسى ەدى. ابايدىڭ شىققان تەگىن ايتقان ەكەنبىز، شاكارىممەن تۋىستىعىن دا اجىراتىپ الايىق. مەكتەپ كەزىندە ەكى تۇلعانىڭ تۋىستىق قاتىناسىن سول كۇيى تۇسىنبەي كەتىپ ەدىم. اقىننىڭ ارعى تەگى ولجاي باتىردان باستالادى. ولجايدان ايدوس، قايدوس، جاندوس ەسىمدى ءۇش ۇرپاق تارايدى. جاندوستان كەڭگىرباي تۋادى. ال ايدوستان ىرعىزباي، ودان وسكەنباي تۋعان. وسكەنبايدىڭ ۇلى قۇنانباي. ونىڭ كۇنكە، ۇلجان، ايعىز، نۇرعانىم ەسىمدى ءتورت ايەلى بولعان. كۇنكەدەن قۇدايبەردى، ودان شاكارىم تۋعان. ال ۇلجان ابايدى دۇنيەگە اكەلەدى. سوندا قازاقتىڭ باس اقىنى اباي مەن قازاقتىڭ ويشىلى، عالىم شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى بىر-بىرىنە نەمەرە باۋىر بولىپ تۇر. قۇدايبەردى ەرتەرەك 37 جاسىندا قايتىپ، شاكارىمدى اباي تاربيەلەپ وسىرگەن. شاكارىم اتامىزدى حالىق جاۋى دەپ 1931 جىلى اتىپ، سۇيەگىن قۇدىققا تاستايدى. ءسويتىپ اقتالعانشا وتىز جىل سۇيەگى قۇدىقتىڭ تۇبىندە جاتىپتى. وزىنەن تۋعان ءتورت ۇل دا حالىق جاۋى دەپ، عاپىر تۇرمەدە جاتىپ قايتىس بولادى. زياتى شەكارادان قىتايعا ءوتىپ كەتكەن سوڭ ءبىر جىلدان كەيىن ۇستالىپ، اتۋ جازاسىنا كەسىلەدى. قابىشى ەلگە جەتپەي، اشتىقتان قايتادى. تەك احاتى عانا شاكارىم ۇلى دەپ ەمەس، اتاسى قۇدايبەردىنىڭ اتىنا جازىلىپ كەتكەنى ءۇشىن امان قالىپتى. 1961 جىلى اكەسىنىڭ اتى اقتالعاننان كەيىن قۇدىقتان سۇيەگىن الىپ، ءوز قولىمەن وسىنداعى اباي اتامىزدىڭ جانىنا ارۋلاپ جەرلەگەن.

ابايدىڭ «سەگىز اياق» ولەڭىندە «اتادان التاۋ، انادان تورتەۋ، جالعىزدىق كورەر جەرىم جوق» دەگەنىن بىلەمىز. اتادان التاۋى قۇنانبايدان تۋعان التى ۇل قۇدايبەردى، تاڭىربەردى، سماعۇل، اباي، ىسقاق، وسپان بولسا، انادان تورتەۋ دەپ اناسى ۇلجاننان تۋعان باۋىرلارىن ايتادى. حاليوللا ەسىمدى باۋىرى ەرتەرەك قايتىس بولىپ كەتەدى. اقىننىڭ بايبىشەسى ءدىلدادان التى بالا، ايگەرىمنەن ءتورت بالاسى بار. التى ۇلدان ون توعىز نەمەرە، ون ءۇش شوبەرە سۇيگەن. ءقازىر كوزى ءتىرى ءتورتىنشى، بەسىنشى ۇرپاقتارى ايدار، ايدوس پەن دانيار عانا. ولار الماتىدا تۇرادى. شەجىرە ءقازىر وسى ۇرپاقتارىمەن توقتاپ تۇر.

ابايدىڭ ءۇيىن تۇيەقورا دا قىلعان

ءۇي سەگىز بولمەدەن تۇرادى. العاشقى كىرگەن بولمەمىز – قوناق بولمەسى. اباي مۇندا سىرماقتىڭ ۇستىنە قۇراق كورپە توسەتىپ، كەلگەن كىسىمەن اڭگىمە-دۇكەن قۇرعان. ءۇيدى سالعان سوڭ قالادان ارنايى پەش سوعاتىن شەبەرلەردى الدىرتىپ، ءار بولمەگە كونتراماركا پەشىن سالعىزىپتى. اباي اتامىز بوس ۋاقىتىندا توعىزقۇمالاق پەن دويبى ويناعاندى جاقسى كورگەن. ءبىز كورگەن ۇستەل ۇستىندەگى دويبى تاستارى قويدىڭ توپايشىق دەگەن سۇيەگىنەن جاسالعان ەكەن. بىلعارى دورباعا توعىزقۇمالاقتىڭ تاستارىن سالىپ ءجۇرىپتى. بايبىشەسى ءدىلدا ارالتوبەدە، ەكىنشى ايەلى ايگەرىم ءقازىر قۇنانباي قورىمى تۇرعان اقشوقىدا تۇرعان. ەكى ايەلى ارالتوبەدە بىرگە جەرلەنىپتى. ال ەركەجان ابايدىڭ زيراتىنىڭ جانىندا جاتىر.

ەكسكۋرسوۆود اپاي ءبىزدى تاعى دا قوناق بولمەگە اپاردى. بۇنىسى الدىڭعىسىنان ۇلكەن ەكەن. توستاعاندارى كادىمگى توستاعاننان ۇلكەنىرەك بولعاندىقتان شارااياق دەپ اتالعان. وجاۋعا كۇمىس ءتىزىلىپ جاپىستىرىلعان. ول زاماندا قىزدىڭ ساۋساعىندا كۇمىس بولماسا، اس ادال دەپ ەسەپتەلمەپتى. بۇرىشقا ءار تاسى كۇمىستەن جاسالىنعان ەر-توقىمدى اقىن ايگەرىمگە قوسىلعاندا سىيعا تارتىپتى. ابايدىڭ 51 جانە 58 جاسىنداعى ەكى سۋرەتى ساقتالعان. ءتۇپنۇسقالارى وسى مۋزەي-ۇيدە ساقتاۋلى تۇر. ءبىرىنشىسى 1896 جىلى ەكى ايەلىنەن تۋعان تۇڭعىشتارى اقىلباي مەن تۇراعۇلمەن تۇسكەن فوتوسى. ال ەكىنشىسىن 1903 جىلى وسى جيدەبايدا وتباسىمەن تۇسكەن. ايەلى ەركەجان، اقىلبايدان تۋعان نەمەرەسى اۋباكىر، ونىڭ ايەلى كاماليا، تۇراعۇل مەن ماعاۋيا تۇر. بالالارى بولماعاندىقتان پاكيزات پەن اۋباكىردى وسپان مەن ەركەجان باۋىرىنا باسقان. اباي اتامىز قايتىس بولعاندا قاراشاڭىراق اۋباكىرگە قالادى. باي ۇرپاقتارىنىڭ كوزىن قۇرتىپ، جەر اۋداراتىن زامان تۋعاندا اباي اتامىزدىڭ ءۇيىن كەڭەس وكىمەتى جان-جاعىنان ەسىك شىعارىپ بىردە دۇكەن، بىردە كىتاپحانا، ءتىپتى مالقورا دا ەتكەن ەكەن. توبەسى بيىك بولعاندىقتان ءۇي تۇيەقورا بولعان كەزدى دە باستان وتكىزىپتى. 1970 جىلى اقىننىڭ تۋعانىنا 125 جىل تولعانىنا وراي اباي اتامىزدىڭ سىزعانىن ەش وزگەرتپەي، ءۇش بولمەسىن تاستان قالاپ، تەرەزەسىن قايتا قالپىنا كەلتىرگەن. وعان دەيىن كىشكەنتاي عانا ەكى بولمەسىنە وسىندا تۇرعان بار زاتىن جيناپ، ساقتاي تۇرعان. شاكارىمنىڭ ۇلى احات اقساقال قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنا قاتىسىپتى.

اباي اتامىزدىڭ پروتەز ءتىسى دە ساقتالىپتى

ورتاڭعى بولمەگە وتتىك. وڭ جاقتا ايگەرىم انامىزدىڭ جاساۋىمەن كەلگەن اعاش پەن سۇيەكتەن جاسالعان كەبەجە تۇر. بەتىندەگى ويۋى جىلقىنىڭ جۇقا جاق سۇيەگىنەن ويىلىپتى. باسقا مالدىڭ سۇيەگى ويۋلاۋعا كەلمەيدى ەكەن. قاراپ تۇرساق توسەكتىڭ باس-اياعى بىردەي. ونىڭ ەكى پايداسى بار. كوشى-قوندا تۇيەگە ارتا سالۋعا جەڭىل ءارى باس-اياعى بىردەي دەڭگەيدە كوتەرىلىپ تۇرۋى قاناينالىمعا جاقسى. قازىرگى مەديسينادا ەكىنشى نۇسقا دالەلدەندى. قازاق ونى ەرتەدەن بىلگەن.  جانىنداعى جەز توستاعانعا اباي اتامىزدى قىرقىنان شىققانشا شومىلدىرىپتى. ارى قاراي جۇمىس بولمەسىنە وتكەن ءبىز اباي قاراعان شاراينادان قاراپ كوردىك. قىزىل پۇلىشتى ديۆانىن قولىمىزدىڭ ۇشىمەن بولسىن سيپاپ كورگىمىز كەلگەنى دە جاسىرىن ەمەس. وسى ۇستەلدى كوتەرىپ ورنىنا قويعان جۇمىسشىلار قانداي باقىتتى دەپ ويلادىق. اباي اتامىز سەمەيگە بارعاندا ءانۋار مولدابايەۆتىڭ ۇيىنە تۇسەدى ەكەن. جۇمىس ۇستەلى مەن ورىندىعى مولدابايەۆتىڭ ۇيىندە ساقتالىپتى. باتىرىپ جازعان سياساۋىتى مەن قالامى، قابىرعادا وقتىن-وقتىن كوز قيىعىن سالىپ وتىراتىن قابىرعا ساعاتى ءىلۋلى تۇر. ال وتە جارىق جانعان وتىزدىق مايشامدى سول زامانداعى قولى جەتكەن ادام عانا جاعىپتى. ءدىلدا انامىزدىڭ جاساۋىمەن كەلگەن توسەكتى وسىندا قويىپتى. بەتىندەگى تاستارىنان-اق الگى كورگەن جاتىن توسەكتەن قىمبات ەكەنى كورىنىپ تۇر. ءيا، قازىبەك ءبيدىڭ ۇرپاعى، الشىنباي ءبيدىڭ نەمەرەسىنىڭ توسەگى التىن-كۇمىسپەن اپتالماسا، قاي قىزدىڭ جاساۋى ولاي ورنەكتەلمەك؟! الايدا الاساپىران ۋاقىتتا بەتىندەگى كۇمىس پەن التىن تاستارى ۇرلانىپ كەتىپتى. كۇمىستەلگەن سالاقۇلاش بەلدىگىنەن-اق اقىننىڭ اسا ءىرى بولعانىن بايقاۋعا بولادى. كەلەسى بولمەسىندە دە قوناق قابىلداپتى. ءۇشىنشى ايەلى ەركەجاننىڭ بولمەسىنە وتتىك. سول جاقتاعى قۇندىز بورىك پەن كويلەك اقىلبايدان تۋعان نەمەرەسى پاكيزاتتىكى. مارجان مونشاق، سىرعا، كيمەشەككە تاققان ءجاعاوڭىر سىندى اسىل بۇيىمدار ءۇش ايەلىنىڭ بىرىنە تيەسىلى. جارىق جوق زاماندا ادامداردىڭ كيىمدى قالاي ۇتىكتەگەنىن بىلەسىزدەر مە؟ كىرشومبال ارقىلى. جۋان دومالاق اعاشقا كيىمدى وراپ، تومەن قاراي تارتسا اعاش قىزىپ، كيىمنىڭ قىرتىس-ىرتىسى جازىلادى. ساندىقتىڭ اياعى دىم تارتپاس ءۇشىن ول كەزدە ساندىقاياق قوياتىن. ەركەجاننىڭ توسەگىنىڭ ارتىندا جاساۋىمەن كەلگەن تۇسكيىز تۇر. ءار جەرىنە تۇمار ءىلىنىپتى. بۇگىندە تۇماردى مويىنعا تاقسا، ول زاماندا كىلەمگە ىلەتىن بولعان. كۇمىس قالتا ساعاتىن جانىنان تاستاماعان اباي اتامىزدىڭ پروتەز ءتىسى دە بولىپتى.

«ءبىر قاپ باۋىرساق ەكى-اق كۇنگە جەتەتىن»

ەت ساقتاعان توشالا نەمەسە شوشالا دەپ اتالاتىن بولمەسى جەردەن بىرنەشە مەتر تومەن ورنالاسقان. سويىلعان مالدى ىلەتىن ءتورت تاعاندى اعاشتى ادالباقان دەپ اتاعان. كەلەتىن قوناق كوپ بولعاندىقتان جۇماسىنا تورت-بەس قارا مال اسىلادى ەكەن. شوشالانىڭ تەك شاڭىراعىن وزگەرتكەن. ابايدىڭ كەزىندە قاجەت ۋاقىتىندا جاۋىپ، كەرەك ەمەس كەزىندە اشىپ قوياتىن كيىز ءۇيدىڭ شاڭىراعى تۇرعان ەكەن. ءقازىر ونى اينەكپەن الماستىرىپتى. مۇندا قارا قازان، جەز وجاۋ، قۇمان، كۇبى، كەلى-كەلساپتارى، يتاياق، شارۋاشىلىققا پايدالانعان قولشالعىسى، ءشيتى مەن بىتىرا مىلتىقتارى، قاسقىر قاقپانى مەن قولشوقپارى تۇر. قابىرعادان اباي اتامىزعا قىزمەت ەتكەن ءۇش كىسىنىڭ سۋرەتىن كوردىك. ولار: ەرلى-زايىپتى قاتپا مەن ماقىپ قورامجانوۆتار جانە مۇحتار باشەيەۆ. 1971 جىلى وسى مۇراجاي سالىنعاندا ماقىپ اپانىڭ كومەگىمەن قاي جەردە قانداي زاتتىڭ تۇرعانىن ءبىلىپ، ءبارىن ابايدىڭ كەزىندەي جاساپ قويعان. اباي اتامىزعا بەس جىل قىزمەت ەتىپ، ءشايىن قۇيىپ بەرگەن وسى ماقىپ اپا. ەستەلىگىندە بىلاي دەگەن ەكەن:

«ابايدىڭ ومىراۋ تۇسىندا كۇمىس ساعاتى جۇرەتىن. وتىرعاندا كويلەگىن كيىپ وتىرادى. تىسقا شىققاندا كوستيۋمدەرىن كيەدى. سارى تونى بولدى. سونى يىعىنا جابامىز. اياعىنا ءماسىلى گالوش كيەدى. باسىنا دوڭگەلەك بورىك كيەدى. قىستا ساپتاما ەتىك كيەتىن. استى اسۇيدە ىشەتىن دە، قوناق كەلگەندە قوناق بولمەگە وتەتىن. سيىردىڭ ءسۇتىن ءپىسىرىپ، ماشينەگە تارتقىزىپ سونى ىشەدى. بىرەر ستاقان عانا ءشاي ىشەدى. ەتتەن ەكى-ۇش جاپىراق قانا جەيدى. ارتىنان ءحاھرىم دەيتىن ايراندى قوسىپ ازداپ سورپا ىشەتىن. باستارىنا ءبىر-بىر جاستىق بەرەمىز، سوعان قيساياتىن. ەركەجاننىڭ كيىمى كوپ ەدى. ءبىراق ۇيدە قاراپايىم كيىنەتىن. وقالاعان كامزولى ساندىقتا جاتاتىن.

ءۇيدىڭ ءاستى-ۇستى سارى تاقتاي بولاتىن. شوشالاعا قامىر يلەيمىز، ءبىر پىسىرگەندە ءبىر قاپ باۋىرساق پىسىرەتىنبىز. كىسى كوپ. نە كەرەك، پىسىرگەنىمىز بىر-ەكى-اق كۇنگە جەتەتىن».

مۋزەي سالىنىپ بىتكەن سوڭ ءبىر جىلدان كەيىن قايتىس بولعان ەكەن. اس بولمەسىندە بالا-شاعاسىمەن قالعاندا تاماقتى وسىندا ىشكەن. ۇستەلدە تۇرعان قىمىزتەگەنەسى مەن وجاۋى ارقاردىڭ مۇيىزىنەن جاسالعان. اباي اتامىز تاماق پىسىرەتىن پەشتى دە ارنايى شەبەرلەردى شاقىرتىپ جاساتقان. دوعالانعان پەش دەپ اتالادى. ءيىستى بەرى شىعارماعان. كەلەتىن قوناق كوپ بولعاندىقتان قوس قازاننىڭ ءبىر جاعىندا ەت اسىلىپ، ەكىنشىسىنە قۋىرداق قۋىرىلعان. كەسە سالىناتىن اسادال بيىك ەكەن. سويتسەك اسادالدىڭ ءبىرىنشى تارتپاسىندا ءتاتتى تۇرادى ەكەن. بالالاردىڭ قولى جەتپەۋ ءۇشىن بيىك ەتىپ جاساپتى. ەسىك الدىندا كەلگەن ادام اتىن بايلايتىن باستىرما سالىنعان. ءقازىر وندا سەمەيمەن ەكى ورتاعا جۇرگەن وتە جايلى كۇيمەسى، شارۋاشىلىققا پايدالانعان اتارباسى مەن جەر جىرتقان سوقاسى تۇر. ال مۋزەيدىڭ سىرتىندا دۇنيەجۇزى عالىمدارى سپۋتنيكپەن زەرتتەپ ەۋرازيانىڭ كىندىگى دەپ اتاعان كىندىكتاس تۇر. جەرورتا كىندىگى سول جەر.

اباي ءدىلدادان تۋعان ءابدىراحماندى ەرەكشە جاقسى كورىپ، ءابىش دەپ كەتكەن. الماتىدا اسكەري قىزمەتتە جۇرگەنىندە 27 جاسىندا تۋبەركۋلەزگە شالدىعىپ، قايتىس بولادى. قىس مەزگىلى بولعاندىقتان سوندا جەرلەپ، باسىنا «امانات» دەپ جازىپ كەتەدى. كۇن جىلىنىپ، قار ەرىگەن سوڭ ءۇش اتتى جەگىپ سوناۋ الماتىعا بارىپ بالاسىنىڭ سۇيەگىن الىپ قايتادى. ءقازىر ءابدىراحمان اقشوقىداعى قۇنانباي قورىمىندا جاتىر. ارادا جەتى جىل ءوتىپ، ماعاۋيا قايتىس بولعان. ماعاۋيانىڭ قىرقىن بەرگەندە ابايدىڭ ءوزى دۇنيەدەن وتەدى. ال اباي اتامىزدىڭ قىرقىندا تۇڭعىش بالاسى اقىلباي ومىردەن ءوتىپتى. ءبىز تۇرعان جيدەباي – اقىننىڭ قىستاۋى. جايلاۋى شىڭعىستاۋدا بالاشاقپاق دەگەن جەردە ەكەن. بۇل جەردەن الپىس شاقىرىم. قۇنانباي قورىمى ارى قاراي الپىس شاقىرىم. بالاشاقپاقتا شىلىڭگىر شىلدەدە قايتىس بولعان ءىرى دەنەلى اقىندى 120 شاقىرىم قاشىقتىقتاعى اقشوقىعا، قۇنانباي قورىمىنا جەتكىزە الماپتى. جيدەبايدىڭ وزىنە ءۇش كۇن ءجۇرىپ جەتكىزىپ، وسىندا جەرلەگەن. اقساقالدار اقىلداسىپ، «ءمايىتتى ارى قاراي قينامايىق» دەپ وسپاننىڭ جانىنا جەرلەۋ سەبەبى سول. ايتپەسە اكەسىنىڭ جانىنا جەرلەمەك نيەت بولىپ، ءبىراق جەتكىزە الماعان. العاشقى ءقابىرى سامان كىرپىشتەن تۇرعىزىلىپتى. 1940 جىلى مۇحتار اۋەزوۆ اقىننىڭ باسىنا كوكتاس قويعىزعان. 1961 جىلى زيرات جاڭارتىلىپ ەسكى زيراتتى بۇزىپ، ەسكەرتكىش ورناتقان. اقىننىڭ 150 جىلدىعىنا 1995 جىلى قازىرگى زيرات كەڭ ساحاراداعى قوس جەلكەندى كەمە سەكىلدى سالىنىپتى. ەكىنشى ۇلكەن زيراتتا شاكارىم ۇلى احاتپەن بىرگە جەرلەنگەن. اباي اقىننىڭ قاسىندا وسپان جاتىر. وعان جاقىن جەردە ەركەجان جەرلەنگەن.

تاڭشولپان تولەگەن